Κύριε διευθυντά
Είναι κατανοητή η δυσφορία πολλών αναγνωστών της «Καθημερινής» για την άκομψη αναφορά στους κωφούς του κ. Χρήστου Γιανναρά στην επιφυλλίδα της Κυριακής 29 Νοεμβρίου. Ωστόσο, επειδή γνωρίζω τον κ. Γιανναρά από τη δεκαετία του 1970 και παρακολουθώ ανελλιπώς την πληθωρική συγγραφική του δραστηριότητα και μάλιστα με αισθήματα φιλίας, υποθέτω ότι πρόθεσή του ήταν να ψέξει και να αποτρέψει το τυχόν θεατρικό στοιχείο που ενίοτε παρεισφρέει στη λατρευτική ζωή. Το έχει κάνει συχνά, άλλοτε επιτυχώς και άλλοτε ανεπιτυχώς με απάδουσες εκφράσεις.
Αυτή όμως η κριτική στάση του τον οδηγεί ενίοτε σε ακραίες θέσεις, που ίσως στοιχειοθετούν παρανόηση της ουσίας της θρησκείας. Ο τίτλος της επιφυλλίδας του –«Το ασυμβίβαστο Εκκλησίας και θρησκείας»– είναι απορριπτέος. Αυτό το «ασυμβίβαστο» που ισχυρίζεται στην επιφυλλίδα δεν τεκμηριώνεται ιστορικά. Ο Χριστιανισμός ήταν και είναι μια θρησκεία. Ετσι τη βίωσαν ανέκαθεν τα μέλη της Εκκλησίας και αυτό καταγράφεται στην εκκλησιαστική γραμματεία ήδη από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες.
Από τα άπειρα χωρία, που θα μπορούσε κανείς να επικαλεσθεί, καταθέτω ως ένα μόνον παράδειγμα μια πρόταση από το έργο «Εις τον Βίον Κωνσταντίνου βασιλέως» του επισκόπου Καισαρείας Ευσεβίου (4ος αιώνας): «όσοι της αληθινής και καθαράς επιμελείσθε θρησκείας, εις την καθολικήν εκκλησίαν έλθετε και τη ταύτης αγιότητι κοινωνείτε, δι’ ης και της αληθείας εφικέσθαι δυνήσεσθε».
Αντί αναλύσεων για την έννοια της θρησκείας, για τις οποίες ο φιλόξενος χώρος της στήλης των αναγνωστών δεν είναι κατάλληλος, περιορίζομαι να σημειώσω ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία ασφαλώς και χρειάζεται προφήτες, αλλ’ ως θρησκεία δεν μπορεί να ζήσει χωρίς το ιερατείο της.