Κύριε διευθυντά
Στον κόσμο των μαθηματικών, αξίωμα είναι μια καθολική αλήθεια που δεν χρειάζεται απόδειξη και θεωρείται δεδομένη. Στον κόσμο της ποινικής δίκης αντίστοιχο «αξίωμα» του κατηγορουμένου είναι η τεκμαιρόμενη αθωότητά του. Τεκμήριο κατ’ αρχήν μαχητό, του οποίου το «βάρος» ανατροπής έχει ο παθών από το αδίκημα, μέσα από την όλη επ’ ακροατηρίω διαδικασία ενώπιον του ποινικού δικαστηρίου.
Κατά νομική αναγκαιότητα, το τεκμήριο αθωότητας είναι η «σύσταση» του κατηγορουμένου στην ποινική δίκη, μετά το όνομά του… Συστήνεται νομικά ως αθώος και είναι η ποινική δίκη και μόνον αυτή που θα καθοδηγήσει τελικά τον δικαστή σε καταδικαστική κρίση, αν και εφόσον τα πραγματικά περιστατικά που θα αποδειχθούν δικαιολογούν την καταδίκη.
Ολα αυτά δεν είναι απόψεις της γράφουσας, αλλά κατοχυρωμένη αρχή σε εθνικό και ευρωπαϊκό δίκαιο, η οποία μαζί με άλλες συγκροτούν το λεγόμενο «κράτος δικαίου».
Ωστόσο, ειδικά από την έναρξη της πανδημίας και μετά, παρατηρείται εντονότατα το φαινόμενο της ανερυθρίαστης χειραγώγησης της κοινής γνώμης μέσω τηλεδικών με τηλεοπτικά κατηγορούμενους –νέα έννοια/ελληνική πρωτοτυπία– πριν ακόμα αυτοί καταστούν –καν!– ύποπτοι κατά την ποινική διαδικασία, η οποία είναι και η μόνη αποκλειστικά αρμόδια για να τους αποδώσει ποινικές ευθύνες. Παρουσιαστές δελτίων ειδήσεων αυτοανακηρύσσονται αστυνομικοί, ανακριτές και ανακριτικοί υπάλληλοι, εισαγγελείς, δικαστές και «καταδικαστές» μαζί, σφετεριζόμενοι ρόλους και αξιώματα τα οποία –όσο ίσως και να ήθελαν– δεν έχουν. Καταδικάζονται άνθρωποι στην κοινή συνείδηση, χωρίς να έχει επιληφθεί καν ο φυσικός τους δικαστής. Οσο δε για το τεκμήριο αθωότητας… Καταλήγει μια καραμέλα στα στόματα των συνηγόρων υπεράσπισης που –επί ματαίω πολλές φορές– προσπαθούν να εξασφαλίσουν υπό αυτές τις συνθήκες το δικαίωμα του καθενός σε μια δίκαιη δίκη…
*Δικηγόρος Ζακύνθου