Κύριε διευθυντά
Διάβασα την έκθεση για την επάρκεια του συνταξιοδοτικού μας συστήματος (φ. 14/4). Στην εξήγηση για την κακή κατάσταση και τη δυσχερή εξέλιξη παραλείπεται, όπως πάντα, η ουσιώδης αιτία, γιατί είναι ασύμφορη, αν και χρήσιμη.
Ηταν στην αρχή της δεκαετίας του ’80, όταν έγινε αντιληπτό ότι το αναδιανεμητικό σύστημα χρηματοδότησης (εισφορές των εργαζομένων για τις συντάξεις των συνταξιούχων) δεν θα ήταν στο μέλλον επαρκές, καθώς η απαιτούμενη αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους στην προοπτική της έβαινε μειούμενη. Ολα τα κράτη της (Δυτικής τότε) Ευρώπης, μέχρι το 1985 και με διάφορους τρόπους, πρόσθεσαν την κεφαλαιοποιητική χρηματοδότηση, δημιουργώντας μεικτά συστήματα, με κίνητρα για τους εργαζομένους και τους εργοδότες, ώστε η γενιά της αλλαγής να σηκώσει το διπλό βάρος, σε βάθος 25+ ετών.
Ολοι, πλην ημών, σε τέτοιο σημείο μάλιστα, που η αναφορά και μόνο της λέξης «κεφαλαιοποίηση» στοίχιζε καριέρες, ενώ η δυναμική υπεράσπιση της θέσης «μόνο αναδιανεμητικό», έφτιαξε. Με αυτή τη θέση το κράτος άρχισε να χρηματοδοτεί τα ελλείμματα από τους φόρους και τα δανεικά.
Το 1992 ο Δημ. Σιούφας επιχείρησε να εκλογικεύσει κάπως τα πράγματα, αλλά από το νομοσχέδιο, μόνο ο τίτλος απέμεινε. Το 2000 ο καθηγητής Γιάννης Σπράος, με τη μελέτη της Αναλογιστικής Αρχής της Μ. Βρετανίας επανήλθε, αλλά γύρισε άρον άρον στο πανεπιστήμιό του. Το 2002 ο Τάσος Γιαννίτσης πήγε πίσω στο δικό του, «προπηλακιζόμενος»…
Το κράτος με δανεικά χρηματοδοτούσε το αναδιανεμητικό που είχε καταρρεύσει, αντί να επενδύσει τα χρήματα αυτά σε κίνητρα για τη μεταποίηση του συστήματος.
Οταν τα δανεικά τελείωσαν, πολύ απλά, μειώθηκαν οι συντάξεις της γενιάς που θα μπορούσε να είχε σηκώσει το αναπόφευκτο βάρος απλωμένο σε 20-30 χρόνια, αλλά το «μόνο αναδιανεμητικό» σύνθημα εξακολουθούσε να κυριαρχεί.
Μόνο το 2020 (δηλαδή μετά δύο οικονομικές γενιές) το κράτος κατάφερε να ξεπεράσει το ταμπού και να εισαγάγει την κεφαλαιοποίηση με το ΤΕΚΑ, που θέλει, προφανώς, πολλά χρόνια για να ωριμάσει.
Μέχρι τότε, για να μπορέσει να δημιουργηθεί ένα αξιοπρεπές συνταξιοδοτικό εισόδημα θα πρέπει να συμπληρωθεί ο πρόσφατος νόμος για τα συνταξιοδοτικά ταμεία (και τα ομαδικά συνταξιοδοτικά των ασφαλιστικών εταιρειών) με λειτουργικές βελτιώσεις και κίνητρα συμμετοχής και παραμονής σε αυτά.
Και να το πάρουμε επιτέλους απόφαση ότι το συνταξιοδοτικό εισόδημα συγκροτείται από τρεις πυλώνες και όχι μόνο από τον πρώτο (κοινωνική ασφάλιση), όπως έκαναν όλοι οι άλλοι από το ’80, το πρότεινε από το 1994 η Παγκόσμια Τράπεζα και το υιοθέτησε η ΕΟΚ / Ε.Ε., από το 2003.
*Μαθηματικός, Αναλογιστής, Αναλυτής Συστημάτων