Κλείνοντας ένα εξάμηνο διακυβέρνησης και κοιτάζοντας πλέον το 2020, τα μέτωπα –και μαζί οι προκλήσεις– για την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι πολλά, καθώς πλέον, μαζί με το 2019 τελείωσε και η λεγόμενη «περίοδος χάριτος». Η κυβέρνηση έχει δώσει ήδη ένα πρώτο δείγμα γραφής έχοντας υλοποιήσει μέρος των προεκλογικών εξαγγελιών της, όπως χαρακτηριστικά η μείωση του ΕΝΦΙΑ και πλέον καλείται μέσα σε ένα πολύπλοκο διεθνές αλλά και εγχώριο περιβάλλον να κερδίσει δύσκολες μάχες και να δώσει ακόμα πιο σαφές στίγμα της πολιτικής της. Οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει το νέο έτος είναι κωδικοποιημένες σε πέντε άξονες: ελληνοτουρκικά, οικονομία, μεταναστευτικό – προσφυγικό, πολιτικές επιλογές και καθημερινότητα.
Ελληνοτουρκικά: Με το καλημέρα του 2020, η υπογραφή του EastMed αποτυπώνει τη διπλωματική κινητικότητα που έχει αναπτύξει η ελληνική πλευρά το τελευταίο διάστημα, απαντώντας στις συνεχείς και κλιμακούμενες τουρκικές προκλήσεις. Η συνεργασία με το Ισραήλ και την Κύπρο και εν δυνάμει με την Ιταλία, δημιουργεί μια «ζώνη ασφαλείας» και μια πολιτική κίνηση στη γεωπολιτική σκακιέρα, έναντι των παράλογων τουρκικών διεκδικήσεων, οι οποίες ωστόσο δεν προβλέπεται να σταματήσουν εδώ.
Συνεπώς, η ελληνική κυβέρνηση καλείται να βρει λύσεις και να ενισχύσει τις συμμαχίες της σε ένα πολύ σύνθετο διεθνές περιβάλλον. Εξ ου και ο πρωθυπουργός, αρχής γενομένης από σήμερα, που πετάει για τις ΗΠΑ, όπου θα συναντηθεί με τον πρόεδρο Τραμπ στον Λευκό Οίκο την Τρίτη, ξεκινά έναν πολιτικό και διπλωματικό μαραθώνιο με στόχο την ενίσχυση των διεθνών συμμαχιών της χώρας. Στις 29 Ιανουαρίου θα συναντηθεί με τον Εμ. Μακρόν στο Παρίσι, τον Απρίλιο αναμένεται να βρεθεί στο Πεκίνο, ενώ είναι πολύ πιθανό την ερχόμενη άνοιξη να έχει τετ α τετ και με τον Βλ. Πούτιν, στη Μόσχα.
Οικονομία: Εξαρχής αποτελούσε το μεγαλύτερο στοίχημα της κυβέρνησης Μητσοτάκη έπειτα από εννέα χρόνια ασφυκτικής συμπίεσης, ιδιαιτέρως της «μεσαίας τάξης». Στην κορυφή των στόχων βρίσκεται η μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων, που αναμένεται να τεθεί εντός του πρώτου εξαμήνου με τον πιο επίσημο τρόπο, δηλαδή στο Eurogroup. Για το Μαξίμου, η επίτευξη αυτού του στόχου, πλην της ουσίας της, θα είναι μια επιβεβαίωση πως η χώρα, μετά τις εκλογές της 7ης Ιουλίου, «έχει ανακτήσει την αξιοπιστία της». Κυβερνητικό στοίχημα αποτελούν και τα μεγάλα επενδυτικά projects, ξεκινώντας από τις περίφημες πλέον μπουλντόζες στο Ελληνικό, που δεν μπήκαν ποτέ, παρά τις εξαγγελίες, το πρώτο εξάμηνο του 2020.
Στον ίδιο πυλώνα, του στοιχήματος της οικονομικής ανάπτυξης, εντάσσεται και η αλλαγή του πολύπαθου ασφαλιστικού συστήματος. Τους πρώτους μήνες του 2020 θα έρθει προς συζήτηση και ψήφιση το νέο ασφαλιστικό, το οποίο θα επιχειρήσει να άρει αδικίες του νόμου Κατρούγκαλου. «Θα είναι απλό και δίκαιο» σημειώνουν κυβερνητικές πηγές, αφού θα συνδέει τις εισφορές με το ύψος των συντάξεων. Στο ίδιο πλαίσιο, αναμένονται και νέες αντικειμενικές αξίες ακινήτων, ενώ στους στόχους είναι και νέος γύρος μείωσης του ΕΝΦΙΑ κατά 8% μεσοσταθμικά.
Μεταναστευτικό – προσφυγικό: Παρά το γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα το θέμα του «έπεσε» πιο χαμηλά στην ατζέντα λόγω της έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, δεν σημαίνει πως έπαψε να αποτελεί μείζον πρόβλημα και εν δυνάμει «ωρολογιακή βόμβα». Το πρόβλημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο καθώς οι ψηφοφόροι της Ν.Δ., φύσει πιο συντηρητικοί, ζητούν άμεσα αποτελεσματικότερες λύσεις. Δεδομένου ότι πρόκειται –όπως και τα ελληνοτουρκικά– για ένα ζήτημα που εξαρτάται από εξωγενείς παράγοντες, η αντιμετώπισή του αποτελεί γρίφο. Η κυβέρνηση έχει εξαγγείλει ήδη μια νέα ατζέντα, που περιλαμβάνει από αλλαγές στο σύστημα χορήγησης ασύλου έως κλειστά προαναχωρησιακά κέντρα, αλλά και αυστηρότερη φύλαξη των συνόρων. Απομένει να φανεί, ενώ οι ροές συνεχίζονται με αμείωτη ένταση, εάν τα μέτρα θα έχουν απτά αποτελέσματα.
Κρίσιμες πολιτικές επιλογές: Το πρόσωπο που θα προταθεί για Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποτελεί ούτως ή άλλως μια κορυφαία πολιτική πράξη με έντονη σημειολογία. Το μείζον που έχει επιτευχθεί είναι πως έχει αποφευχθεί η παλιά παθογένεια μιας πρόωρης προσφυγής στην κάλπη με αφορμή την εκλογή Προέδρου, καθώς η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να εκλέξει «αυτοδύναμα» τον πολιτειακό άρχοντα. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, δεν είναι στις προθέσεις του πρωθυπουργού, ο οποίος θα επιδιώξει ευρύτερες συναινέσεις. Σε κάθε περίπτωση, το πρόσωπο που θα προταθεί και οι πολιτικές προεκτάσεις που αναπόφευκτα θα έχει, θα δώσουν ένα ακόμα στίγμα.
Την ίδια ώρα, ο εκλογικός νόμος έρχεται εντός του Ιανουαρίου. Η κατάργηση της απλής αναλογικής αποτελούσε προεκλογική δέσμευση του κ. Μητσοτάκη. Η κυβέρνηση προσανατολίζεται σε ένα σύστημα ενισχυμένης αναλογικής, που θα δίνει ισχυρό bonus –έως και 50 έδρες– στο πρώτο κόμμα, κάτι που προκαλεί ήδη αντιδράσεις από το ΚΙΝΑΛ, που είναι εν δυνάμει σύμμαχος στον εκλογικό νόμο. Ο ίδιος, πάντως, ο πρωθυπουργός έχει ξεκαθαρίσει πως, «αν χρειαστεί», ο εκλογικός νόμος θα ψηφιστεί μόνο από τους 158, δηλαδή την κοινοβουλευτική ομάδα της Ν.Δ.
Καθημερινότητα: Η κυβέρνηση, πλην όλων των παραπάνω, καλείται εντός του 2020 να κερδίσει ένα στοίχημα που είναι από τα δυσκολότερα για κάθε κυβέρνηση: τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών. Ηδη έχει προαναγγελθεί ότι θα έρθει προς ψήφιση το νομοσχέδιο για τις πορείες, ώστε «να σταματήσει η ομηρία των πολλών από τους λίγους». Παράλληλα, το 2020 θα έρθει νέο πλαίσιο για τη δημόσια υγεία, που θα προβλέπει τον εξορθολογισμό του συστήματος, την ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας, καλύτερες υπηρεσίες στον πολίτη αλλά και σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με πιλοτικές εφαρμογές σε τρία νοσοκομεία.
Ως αυτόνομο κεφάλαιο αντιμετωπίζεται η Παιδεία, η αναβάθμιση της οποίας, η καλύτερη σύνδεση με την αγορά εργασίας και η αξιολόγηση των Ιδρυμάτων –βάσει των οποίων θα χρηματοδοτούνται– αποτελούν πάγιες θέσεις του πρωθυπουργού. Δεν είναι τυχαίο ότι στο σημερινό ταξίδι του στις ΗΠΑ τον ακολουθεί η αρμόδια υπουργός κ. Κεραμέως, με στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ Ελλάδος και ΗΠΑ σε θέματα εκπαίδευσης, όπως η εκπόνηση κοινών προγραμμάτων σπουδών, η ανταλλαγή φοιτητών, ακαδημαϊκών και ερευνητών, η διεύρυνση του προγράμματος υποτροφιών Fulbright. Στο Μαξίμου είναι πεπεισμένοι ότι από το πώς θα εξελιχθούν οι παραπάνω 5+1 πυλώνες, θα μπουν οι βάσεις όχι μόνο της κυβερνητικής θητείας των επόμενων ετών, αλλά και της πορείας της ίδιας της χώρας τη δεκαετία που μόλις ξεκίνησε.
Στις ΗΠΑ έως τις 8/1
Ο πρωθυπουργός μετέβη στις ΗΠΑ, όπου θα παραμείνει έως τις 8 Ιανουαρίου. Στο πρόγραμμα δεσπόζει η συνάντηση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, με τον στόχο του κ. Μητσοτάκη να είναι η ανάδειξη της Ελλάδας ως βασικού παράγοντα σταθερότητας στα Βαλκάνια και στην Αν. Μεσόγειο, αλλά και ως του πλέον αξιόπιστου συμμάχου των ΗΠΑ. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, ο πρωθυπουργός είναι προετοιμασμένος και για προτάσεις στον τομέα των εξοπλισμών. Η Αθήνα συνομιλεί ανοικτά με το Παρίσι, με σκοπό την ολοκλήρωση της προμήθειας υπερσύγχρονων φρεγατών τύπου Belh@rra, της γαλλικής Naval. Ωστόσο, βασικό πρόβλημα παραμένει η απουσία ενδιάμεσης λύσης για τον γερασμένο ελληνικό στόλο φρεγατών, έως ότου παραδοθεί η πρώτη νέα φρεγάτα, το 2024-25. Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι ΗΠΑ ενδεχομένως να προτείνουν στην Ελλάδα την προμήθεια αμερικανικής κατασκευής φρεγατών (Lockheed Martin), με κίνητρο την παραχώρηση μιας ή δύο παλαιού τύπου Ticonderoga. Το επόμενο χρονικό διάστημα θα αποσυρθούν έξι φρεγάτες αυτού του τύπου από το αμερικανικό ναυτικό, ενώ αν δεν καρποφορήσει κάτι τέτοιο, στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας εξετάζουν ξανά το σενάριο των αυστραλιανών ANZAC. Ο κ. Μητσοτάκης θα έχει σειρά συναντήσεων και με οικονομική διάσταση, ενώ σημαντικά μηνύματα αναμένεται να προκύψουν από τη συνάντηση με τη γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα. Τον κ. Μητσοτάκη θα συνοδεύουν ο ΥΠΕΞ Ν. Δένδιας, ο ΥΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλος, o υπ. Ανάπτυξης Αδ. Γεωργιάδης, η υπ. Παιδείας Νίκη Κεραμέως, ο υφ. Εξωτερικών αρμόδιος για την οικονομική διπλωματία Κ. Φραγκογιάννης και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στ. Πέτσας.