ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Η Τουρκία προσπαθεί να αποδείξει ότι χαμηλώνει τους τόνους της ρητορικής κατά της Ελλάδας και της Κύπρου, ξεκαθαρίζει όμως πως δεν έχει αλλάξει η στρατηγική της στα ζητήματα της Ανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου. Αντιθέτως, τονίζει ότι στόχος της είναι τα έσοδα από το φυσικό αέριο της Κύπρου και ότι σε περίπτωση που βρεθεί λύση στο θέμα αυτό, θα λυθούν πολλά από τα προβλήματα της Ανατολικής Μεσογείου.
Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μετά τη συνάντησή του με τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Ερσίν Τατάρ, αποκάλυψε τις προθέσεις και τους στόχους της Τουρκίας. «Η “ελληνοκυπριακή πλευρά” (σ.σ.: Κυπριακή Δημοκρατία), δυστυχώς, δεν θέλει να μοιραστεί την εξουσία ή τον πλούτο. Αυτός είναι ένας από τους κύριους λόγους για το ζήτημα της Ανατολικής Μεσογείου. Μία από τις κύριες αιτίες του προβλήματος. Εάν μπορέσουμε να βρούμε μια λύση στον διαμοιρασμό των εσόδων στην Κύπρο, θα έχουμε επιλύσει το 50% του ζητήματος της Ανατολικής Μεσογείου. Ως Δημοκρατία της Τουρκίας και “ΤΔΒΚ”, όπως πάντα, τασσόμαστε υπέρ του δίκαιου διαμοιρασμού», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας.
Ενα από τα βασικά θέματα όπου η Αγκυρα δείχνει ότι θα τηρήσει πιο σκληρή στάση σε σχέση με το παρελθόν είναι το Κυπριακό, καθώς επιμένει στην άποψη της ύπαρξης δύο κρατών και θέλει να συζητήσει με αφετηρία τα «δύο κράτη». Η τουρκική κυβέρνηση υποστηρίζει πως το σχέδιο Ανάν, καθώς και όσα συζητήθηκαν στο Κραν Μοντανά, ανήκουν στο παρελθόν.
«Εάν δεν υφίσταται πολιτική ισότητα, θα πρέπει να υπάρχει κυρίαρχη ισότητα. Εγιναν 52 ετών διαπραγματεύσεις για την ομοσπονδία. Κάθε φορά, όπως και με το σχέδιο Ανάν, όπως πριν έτσι και μετά, οι διαπραγματεύσεις απέτυχαν λόγω αυτής της στάσης των Ελληνοκυπρίων. Τώρα πρέπει να γίνουν διαπραγματεύσεις στη βάση της κυρίαρχης ισότητας. Εάν υπάρχει κυρίαρχη ισότητα, τότε μπορούν να υπάρχουν δύο κράτη. Σήμερα υπάρχουν ήδη δύο “κοινότητες” στη νήσο της Κύπρου. Υπάρχουν δύο λαοί, υπάρχουν δύο κράτη. Ετσι, de facto, αυτή είναι η κατάσταση, είτε την αναγνωρίζουν είτε όχι. Αυτό πρέπει να γίνει επίσημο», δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών.
Ηξεις αφήξεις
Πάντως, η Αγκυρα με κάθε τρόπο προσπαθεί να δείξει στην Ε.Ε. και στις ΗΠΑ πως έχει αλλάξει πολιτική και επιθυμεί να μειώσει την ένταση, παρά τα όσα συνέβησαν το 2020 με τις έρευνες του «Ορούτς Ρέις» αλλά και τα γεγονότα με τους πρόσφυγες στον Εβρο. Ο υπουργός Αμυνας της Τουρκίας, Χουλουσί Ακάρ, μετά την επίσκεψή του στο Βερολίνο, όπου συναντήθηκε με τη Γερμανίδα ομόλογό του Ανεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ, ισχυρίστηκε πως η χώρα του με τα ερευνητικά πλοία δεν έκανε τίποτε περισσότερο από τεχνικές και επιστημονικές έρευνες.
Ωστόσο, στην ομιλία του προς τους αρχηγούς των επιτελείων ξεκαθάρισε πως η χώρα του «εξακολουθεί να υπερασπίζεται και να παρακολουθεί τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Κύπρο. Δεν έχει καμία αλλαγή πολιτικής».
Την περασμένη Δευτέρα συντελέστηκε και η σημαντική επικοινωνία του Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου Μπάιντεν, Τζέικ Σάλιβαν, με τον Ιμπραχίμ Καλίν, εκπρόσωπο του προέδρου της Τουρκίας, με την ελπίδα εξομάλυνσης των σχέσεων με την Ουάσιγκτον. Οι ΗΠΑ, πάντως, εξέφρασαν την ανησυχία τους «για την απόκτηση του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400 από την Τουρκία, καθώς υπονομεύει τη συνοχή και την αποτελεσματικότητα της Συμμαχίας».
Στέλνοντας ακόμη ένα μήνυμα στην Τουρκία, ο Τζέικ Σάλιβαν υπογράμμισε «την ευρεία δέσμευση της κυβέρνησης Μπάιντεν για τη στήριξη των δημοκρατικών θεσμών και του κράτους δικαίου», τομείς που υποφέρουν στην Τουρκία, ιδιαίτερα μετά το 2016. Στο ζήτημα αυτό, ωστόσο, προέκυψε σοβαρό πρόβλημα αυτή την εβδομάδα, εξαιτίας των 528 συλλήψεων φοιτητών από την τουρκική αστυνομία. Οι φοιτητές διαδηλώνουν εδώ και καιρό κατά του διορισμού του πρύτανη του Πανεπιστημίου του Βοσπόρου, Μελίχ Μπουλού.
Οι σχέσεις που διατηρούσε στο παρελθόν ο νέος πρύτανης με το κόμμα του Ερντογάν και ο διορισμός του χωρίς προηγούμενη διαβούλευση με το συμβούλιο διοίκησης του πανεπιστημίου προκάλεσαν οργή. Η αντίδραση της αστυνομίας και ο χαρακτηρισμός των φοιτητών από τον Ερντογάν ως «τρομοκρατών» έφεραν ένταση στις σχέσεις με τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ. Το βράδυ της Πέμπτης οι περισσότεροι φοιτητές που κρατούνταν αφέθηκαν ελεύθεροι.
Οι τόνοι, πάντως, με την Ουάσιγκτον ανέβηκαν εκ νέου, με τον ισχυρισμό του υπουργού Εσωτερικών της Τουρκίας, Σουλεϊμάν Σοϊλού, ότι οι ΗΠΑ διοργάνωσαν την απόπειρα του πραξικοπήματος εναντίον του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, το 2016. «Οι ΗΠΑ δεν είχαν καμία εμπλοκή και καταδίκασαν την απόπειρα εγκαίρως. Πρόσφατοι ισχυρισμοί υψηλόβαθμων Τούρκων αξιωματούχων είναι παντελώς ψευδείς. Τέτοιοι αβάσιμοι και ανεύθυνοι ισχυρισμοί δεν συνάδουν με το καθεστώς της Τουρκίας ως συμμάχου στο ΝΑΤΟ και στρατηγικού εταίρου των Ηνωμένων Πολιτειών», ήταν η αντίδραση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Ολοι τρομοκράτες
Η αντιπολίτευση στην Τουρκία υποστηρίζει πως ο Ερντογάν «δημιουργεί» εχθρούς με στόχο να αλλάζει την ατζέντα. «Κατά το παρελθόν, ο πρόεδρος είχε αποκαλέσει τους αγρότες τρομοκράτες και μετά τους μικρεμπόρους. Αργότερα τους Κούρδους που δεν ψήφισαν το AKP. Εμάς τους πολιτικούς μάς είχε αποκαλέσει ήδη τρομοκράτες. Τώρα χαρακτηρίζει τρομοκράτες τους νέους που σπουδάζουν σε ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια. Εγώ σε αυτούς τους νέους λέω “καλωσορίσατε στο κλαμπ των τρομοκρατών”», ανέφερε ειρωνικά η πρόεδρος του Καλού Κόμματος, Μεράλ Ακσενέρ.
Ο πρόεδρος του κόμματος DEVA, Aλί Μπαμπατζάν, υποστηρίζει ότι «η κυβέρνηση έχει ένα πανό που γράφει “ο εχθρός της εβδομάδας”. Επειδή δεν παράγουν έργο ούτε βρίσκουν λύσεις, κάθε εβδομάδα βρίσκουν και έναν νέο εχθρό». Η αντιπολίτευση υπενθυμίζει πως η κυβέρνηση κατηγόρησε τα σούπερ μάρκετ για την αύξηση του πληθωρισμού, τα ξένα οικονομικά κέντρα για την υποτίμηση της λίρας, την Ελλάδα, την Κύπρο, το Ισραήλ και την Ε.Ε. για την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και στο προσφυγικό.
Πάντως, για την κατάσταση στα ανθρώπινα δικαιώματα, ο αρθρογράφος της εφημερίδας Ηurriyet, Σεντάτ Εργκίν, αποκαλύπτει πως το 2020 η Τουρκία ήταν η δεύτερη στην κατάταξη χώρα, μετά τη Ρωσία, σε αριθμό καταδικαστικών αποφάσεων από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Στις 97 συνολικά αποφάσεις έχουν διαπιστωθεί παραβιάσεις στην ελευθερία της έκφρασης, στο δικαίωμα δίκαιης δίκης και στο δικαίωμα ελευθερίας και ασφάλειας. Οι προσφυγές Τούρκων πολιτών στο συγκεκριμένο Δικαστήριο παρουσίασαν αύξηση 27% σε σύγκριση με το 2019.