Αυστηρότερες διαδικασίες στους τομείς των απελάσεων και επιστροφών πολιτών από τρίτες χώρες, με στόχο την περαιτέρω ελάφρυνση του βάρους από τις μεταναστευτικές ροές που υφίσταται η Ελλάδα, προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής που θα παρουσιάσει ο κ. Νότης Μηταράκης στο αυριανό υπουργικό συμβούλιο υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Με βάση το ότι για το τρέχον έτος βασικός στόχος του υπουργείου είναι η αύξηση των απελάσεων και επιστροφών, από τα σημεία-κλειδιά του νομοσχεδίου είναι πως σε περιπτώσεις συλλήψεων μεταναστών στα σύνορα θα ακολουθείται η διαδικασία της απέλασης και όχι της επιστροφής, που είναι πιο σύνθετη αλλά και χρονοβόρος.
Σημειώνεται πως μέσω της απέλασης υποχρεούνται σε αναχώρηση από την Ελλάδα όσοι δεν δικαιούνται διεθνή προστασία, χωρίς να χρειάζεται η σύμφωνη γνώμη της χώρας προέλευσης ή διέλευσης. Αντιθέτως, κατά τη διαδικασία επιστροφής είναι απαραίτητη η συναίνεση της χώρας προέλευσης ή διέλευσης. Πάντως, όπως τονίζουν πηγές του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, «η διοικητική απέλαση για τις ανωτέρω κατηγορίες παράνομων μεταναστών θα εφαρμόζεται τηρουμένων παράλληλα των εγγυήσεων στο πλαίσιο του κεκτημένου της Ε.Ε. στον τομέα του ασύλου, καθώς και των υποχρεώσεων της χώρας που πηγάζουν από τις διεθνείς συμβάσεις».
Επίσης, σε σχέση με τις επιστροφές καθορίζονται σαφώς τα ένδικα μέσα που μπορούν να ασκηθούν κατά των σχετικών αποφάσεων, καθώς και τα σχετικά χρονικά περιθώρια.
Στο ίδιο πλαίσιο, μέσω του νομοσχεδίου που μετά την αυριανή έγκριση από το υπουργικό συμβούλιο θα πάρει τον δρόμο προς ψήφιση από τη Βουλή, θα προβλέπεται:
• Μη χορήγηση δικαιώματος οικειοθελούς αναχώρησης όπου υπάρχει κίνδυνος διαφυγής ή για πολίτες τρίτων χωρών που αποτελούν απειλή για τη δημόσια ασφάλεια.
• Μείωση του διαστήματος οικειοθελούς αναχώρησης στις 25 από τις 30 ημέρες.
• Αυστηροποίηση των διατάξεων που αφορούν τη δυνατότητα παράτασης του διαστήματος οικειοθελούς αναχώρησης.
Επίσης, το νομοσχέδιο εισάγει διάταξη σύμφωνα με την οποία το δελτίο ταυτότητας των αιτούντων άσυλο θα λαμβάνεται υπόψη μόνον εάν αναγράφεται η πλήρης ημερομηνία γέννησης. Η συγκεκριμένη πρόνοια κρίθηκε απαραίτητη καθώς έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα κατάχρησης και αλλαγής της ημερομηνίας γέννησης, με στόχο τη χρήση ευνοϊκότερων διατάξεων που προβλέπει η νομοθεσία.
Οι ανωτέρω ρυθμίσεις, όπως αναφέρεται, έχουν ως βασικό στόχο να μην μένουν παράνομα και επί μακρόν στη χώρα άτομα που δεν το δικαιούνται αλλά εκμεταλλεύονται αρρυθμίες του συστήματος. Σημειώνεται πως από το 2020, που τέθηκε ως κεντρικός κυβερνητικός στόχος η μείωση των επιπτώσεων του μεταναστευτικού, οι μεταναστευτικές ροές είναι μειωμένες κατά 73% το πρώτο τετράμηνο του 2021 (2.463 αφίξεις) σε σύγκριση με το πρώτο τετράμηνο του 2020 (9.137 αφίξεις). Οι συνολικά διαμένοντες αιτούντες άσυλο στη χώρα είναι σήμερα στο -40% (55.493 έναντι 92.909 τον Απρίλιο του 2020) και στο -70% στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου (38.284 τον Απρίλιο του 2020, 9.817 σήμερα, για πρώτη φορά μετά το 2015 κάτω από 10.000). Επιπλέον, μειώθηκαν κατά 41% οι εκκρεμότητες α΄ και β΄ βαθμού στη διαδικασία ασύλου (114.622 τον Απρίλιο του 2020, 68.113 σήμερα).
Θα πρέπει να επισημανθεί πως στο νομοσχέδιο υπάρχει ειδική πρόνοια για τα ασυνόδευτα ανήλικα, καθώς προβλέπεται ρητά η κάλυψη των αναγκών τους για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, καθώς και για πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, στην αγορά εργασίας και στην κοινωνική ασφάλιση.
Η οικονομική παράμετρος
Σημειώνεται, τέλος, ότι μέσω του νομοσχεδίου, πέραν των μέτρων ανάσχεσης των μεταναστευτικών ροών, προωθούνται και ρυθμίσεις που έχουν ως στόχο την ενίσχυση της εθνικής οικονομίας μέσω της προσέλκυσης στη χώρα ξένων υπηκόων που θα κάνουν την Ελλάδα επαγγελματική ή φορολογική έδρα τους.
Συγκεκριμένα, εισάγεται νέος τύπος θεώρησης εισόδου που δίνει τη δυνατότητα προσωρινής παραμονής στην Ελλάδα –έως ένα χρόνο– σε ξένους πολίτες που εργάζονται εξ αποστάσεως με τη χρήση ψηφιακής τεχνολογίας και έχουν εργοδότες ή πελάτες εκτός Ελλάδας, δηλαδή στους λεγόμενους ψηφιακούς νομάδες.
Επίσης, προβλέπεται εισαγωγή επενδυτικής κινητικότητας με γνώμονα την προσέλκυση επενδυτών, καθώς παρέχεται η δυνατότητα εναλλακτικής αξιοποίησης του επενδυτικού κεφαλαίου, βάσει του οποίου έχει χορηγηθεί άδεια διαμονής, σε άλλη επένδυση (π.χ. αγορά ακινήτου), χωρίς να απολέσουν το δικαίωμα νόμιμης διαμονής και να υποχρεωθούν να αναχωρήσουν από τη χώρα, ώστε να λάβουν νέα θεώρηση.