«Ημασταν και είμαστε αλληλέγγυοι προς την Ελλάδα» στο θέμα της Τουρκίας, λέει στη συνέντευξη που παραχωρεί στην «Κ» ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Μίκαελ Ροτ, ο οποίος πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη στη χώρα μας. Ο κ. Ροτ απορρίπτει την κριτική περί ουδετερότητας της Γερμανίας στα ελληνοτουρκικά και επισημαίνει ότι η Τουρκία απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο από τις τουρκικές αξίες. Χαιρετίζει, ωστόσο, τις διπλωματικές επαφές Αγκυρας και Αθήνας. Αναφέρεται στις στενές και πολυεπίπεδες σχέσεις Ελλάδας και Γερμανίας, ενώ επισημαίνει την ανάγκη για μια περισσότερο ανταγωνιστική Ευρώπη. Υπογραμμίζει την ανάγκη σωστής αξιοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς θεωρεί ότι η σωστή αξιοποίησή του θα δημιουργήσει καλύτερες προοπτικές για το μέλλον. Αισιοδοξεί ότι εφόσον προχωρήσει το εμβολιαστικό πρόγραμμα θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για την επίσκεψη Γερμανών τουριστών στην Ελλάδα. Και σημειώνει ιδιαίτερα τη σημασία του Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας προκειμένου να δημιουργηθούν γέφυρες που θα επιτρέψουν την καλύτερη κατανόηση ανάμεσα στις κοινωνίες των δύο χωρών.
– Η επίσκεψή σας συμπίπτει με τρεις πολύ σημαντικές χρονολογίες για τις ελληνογερμανικές σχέσεις. Πρόκειται για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Αλλά επίσης και για τα 80 χρόνια από την αρχή της γερμανικής κατοχής της Ελλάδας και, επίσης, 70 χρόνια από την επανέναρξη των διπλωματικών σχέσεων. Eχουμε πολλή Ιστορία πίσω μας και το ερώτημα είναι πώς μπορούν οι δύο χώρες να προχωρήσουν στο μέλλον.
– Οι ελληνογερμανικές σχέσεις είναι στενές και πολυεπίπεδες. Η Ιστορία είναι βέβαια πάντα παρούσα και δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ το πιο σκοτεινό κεφάλαιο των σχέσεών μας, την επίθεση της ναζιστικής Γερμανίας στην Ελλάδα. Εντούτοις, η ιστορική μας ευθύνη δεν αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα για τη φιλική συνεργασία μας. Αντλούμε διδάγματα για ένα καλύτερο μέλλον. Είναι πολύ σημαντικό για εμένα που 70 χρόνια μετά την επανέναρξη των διμερών μας σχέσεων συνεργαζόμαστε τόσο στενά σε πολλούς τομείς. Εδώ και περισσότερα από 40 χρόνια είμαστε και εταίροι στην Ε.Ε. Πολύ μεγάλη σημασία έχει για εμένα να κινητοποιήσουμε τους νέους ανθρώπους για μια ενωμένη Ευρώπη σε ένα πλαίσιο πλουραλισμού και ειρήνης.
– Οι ελληνογερμανικές σχέσεις δεν είναι αποκομμένες από το κοινό ευρωπαϊκό μέλλον. Κάποιος θα έλεγε ότι το ευρωπαϊκό εγχείρημα μοιάζει ελαφρώς αποπροσανατολισμένο. Ζούμε σε έναν διασυνδεδεμένο κόσμο, όπου επανέρχεται και ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων. Πώς μπορεί η Ευρώπη να γίνει περισσότερο ενωμένη και συντονισμένη ώστε να μπορεί να ανταγωνιστεί στον κόσμο;
– Μόνο εάν εμείς οι Ευρωπαίοι δρούμε μαζί και με αλληλεγγύη θα μπορέσουμε να υπερασπιστούμε τα συμφέροντα και τις αξίες μας με επιτυχία στην παγκόσμια σκηνή. Ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός αυξήθηκε δραματικά. Η πανδημία επιτάχυνε την τάση αυτή. Ως Ε.Ε. θα πρέπει επομένως να ενισχύσουμε την ευρωπαϊκή μας κυριαρχία. Θα πρέπει σε θέματα εξωτερικής πολιτικής να δρούμε περισσότερο ως ομάδα, με μεγαλύτερη ταχύτητα κι αποτελεσματικότητα. Σε ζητήματα ψηφιακής και υγειονομικής πολιτικής θα πρέπει να μειώσουμε τις εξαρτήσεις και να ενισχύσουμε τη συνεργασία μας. Μέσω του Next Generation EU αποδείξαμε εμπράκτως και με τρόπο εντυπωσιακό την αλληλεγγύη μας. Τώρα, η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης μάς δίνει την ευκαιρία να συζητήσουμε με τους πολίτες μας για το μέλλον της Ε.Ε. Χρειαζόμαστε μεταρρυθμίσεις προκειμένου να διαμορφώσουμε καλύτερα την παγκοσμιοποίηση.
– Παρακολουθείτε στενά τα ελληνικά πράγματα από το 2014. Η πανδημία έχει δημιουργήσει ξανά κάποια δημοσιονομική πίεση. Είναι πολύ νωρίς να υποστηριχθεί ότι υπό την παρούσα δημοσιονομική κατάσταση ενδεχομένως θα δημιουργηθεί η ανάγκη για νέες προσπάθειες δημοσιονομικής εξυγίανσης; Ή πρέπει να κρατήσουμε την οικονομία εκτός της μεγάλης εικόνας για τώρα;
– Τα πολλά θετικά βήματα που έχει πραγματοποιήσει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια με έχουν εντυπωσιάσει. Και το ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θέτει μια πολύ φιλόδοξη ατζέντα. Το σημαντικό είναι η ταχεία υλοποίησή του, κάτι που αφορά όλα τα κράτη-μέλη. Θα πρέπει να διασφαλίσουμε τις θέσεις εργασίας, να ενισχύσουμε το σύστημα υγείας και την κοινωνική συνοχή, να καταστήσουμε την οικονομία μας πιο ψηφιακή και βιώσιμη. Φυσικά, όλα αυτά κοστίζουν. Εάν όμως τα χρήματα επενδυθούν σε ένα καλό μέλλον, τότε έχει βέβαια νόημα και είναι στη σωστή κατεύθυνση.
– Η Τουρκία αποτελεί θέμα ειδικού ενδιαφέροντος για την Ελλάδα. Προκάλεσε την Ελλάδα αρκετές φορές κατά τους προηγούμενους μήνες. Υπάρχει μια ευρεία αίσθηση στην Ελλάδα ότι το Βερολίνο κράτησε μια μάλλον ουδέτερη στάση μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας. Είναι ακριβές αυτό;
– Δυσκολεύομαι να κατανοήσω αυτή την κριτική. Ημασταν και είμαστε αλληλέγγυοι προς την Ελλάδα. Ας μην ξεχνάμε τη δραματική κλιμάκωση της έντασης με την Τουρκία πέρυσι. Εκείνο το παιχνίδι με τη φωτιά δεν πρέπει να επαναληφθεί. Οι συνεχιζόμενες διπλωματικές προσπάθειες και κατά τη γερμανική προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε., το δεύτερο εξάμηνο του 2020, απέδωσαν στο μεταξύ καρπούς. Η ένταση σαφώς μειώθηκε, ενώ ξεκίνησε ένας απευθείας ελληνοτουρκικός διάλογος και για τα διαφιλονικούμενα ζητήματα του δικαίου της θάλασσας. Επικροτούμε και χαιρετίζουμε τον διάλογο αυτό, επισημαίνοντας πάντα ότι εναπόκειται κυρίως στην Τουρκία να συνεχίσει με συνέπεια την πορεία της αποκλιμάκωσης και να συμβάλει έτσι επιτέλους ουσιαστικά στην επίλυση των διαφορών με βάση τον διάλογο και την εμπιστοσύνη.
Η συζήτηση στο Συμβούλιο
– Σε λίγες ημέρες συνεδριάζει ξανά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Περιμένετε κάποια ουσιαστική συζήτηση για την Τουρκία;
– Η Τουρκία απομακρύνεται δυστυχώς τελευταία όλο και περισσότερο από τις ευρωπαϊκές αξίες. Αυτή η ανησυχητική εξέλιξη έχει επηρεάσει και τις τελευταίες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου όσον αφορά τις ευρωτουρκικές σχέσεις, όπου διατυπώνονται μεν προτάσεις, αλλά υπό σαφείς όρους. Τον Μάρτιο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έκανε προτάσεις στην Τουρκία, μεταξύ άλλων, σχετικά με την τελωνειακή ένωση και διαλόγους υψηλού πολιτικού επιπέδου, αλλά μόνο εφόσον η Τουρκία επιδείξει διάθεση διαλόγου και αποκλιμάκωσης. Αυτή είναι η προϋπόθεση ώστε η σχέση μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας να γίνει εποικοδομητική, βιώσιμη και συμφέρουσα και για τις δύο πλευρές. Στο μεταναστευτικό θα πρέπει να συνεχίσουμε τη συνεργασία της Ε.Ε. με την Τουρκία. Η Τουρκία έχει δεχθεί τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων και η δίκαιη κατανομή των βαρών είναι και προς το δικό μας συμφέρον. Εξίσου σαφής είναι, ωστόσο, και η προσδοκία μας η Τουρκία να τηρήσει και τη Δήλωση Ε.Ε. – Τουρκίας.
«Μια άφωνη Ε.Ε. δεν ωφελεί κανέναν»
– Η εξωτερική πολιτική αποτελεί γενικά ένα θέμα στο οποίο τα κράτη-μέλη συχνά αποκλίνουν. Πώς μπορεί η Ε.Ε. να προχωρήσει χωρίς κάποιο μίνιμουμ συναίνεσης;
– Η Ευρώπη δεν μπορεί να προχωρήσει με βήμα σημειωτόν. Αυτό φάνηκε και με την πανδημία. Γι’ αυτό και η ιδέα της ίδρυσης της Ε.Ε. είναι σήμερα πιο επίκαιρη από ποτέ. Δηλαδή, ότι τα κράτη-μέλη μεταβιβάζουν ένα μέρος των εθνικών τους αρμοδιοτήτων, ώστε μαζί να είναι πιο ισχυρά. Ολα τα κράτη-μέλη έχουν συμφωνήσει με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας για μια κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας. Αυτό ήταν, είναι και θα παραμείνει σωστό. Ωστόσο, όλοι γνωρίζουμε ότι καθένας μόνος του θα δυσκολευτεί πολύ να στηρίξει αποτελεσματικά τα συμφέροντά του στη διεθνή σκηνή. Αυτό το κατορθώνουμε μόνο όπου εμφανιζόμαστε ενωμένοι. Θα πρέπει και στην εξωτερική πολιτική να χρησιμοποιήσουμε περισσότερο τις εποικοδομητικές αποχές ή τις αποφάσεις με αυξημένη πλειοψηφία, πράγμα που συμβαίνει εδώ και καιρό σε άλλους τομείς. Μια αδύναμη, άφωνη Ε.Ε. δεν ωφελεί εντέλει κανέναν. Γι’ αυτό ελπίζω ότι η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης θα δώσει μια ώθηση για κοινή δράση στην εξωτερική πολιτική.
– Το Ελληνογερμανικό Ιδρυμα Νεολαίας περιγράφεται ως νέο κεφάλαιο στις διμερείς σχέσεις. Θεωρείτε ότι μπορεί όντως να παίξει έναν καίριο ρόλο για την καλύτερη κατανόηση ανάμεσα στις κοινωνίες των δύο χωρών;
– Ναι! Το Ελληνογερμανικό Ιδρυμα Νεολαίας θα χτίσει περισσότερες γέφυρες μεταξύ των χωρών μας. Οταν το επιτρέψει η πανδημία, επιθυμούμε να ενισχύσουμε την ανταλλαγή των νέων. Οι συναντήσεις αυτές θα αφορούν τη γνωριμία με τον άλλο πολιτισμό, πρακτική άσκηση, αλλά και την κοινή μας Ιστορία. Και ακριβώς αυτό είναι το καθοριστικό για την κατανόηση μεταξύ των δύο χωρών μας: Μόνο μέσα από προσωπικές συναντήσεις θα μπορέσει η νέα γενιά να σχηματίσει τη δική της εικόνα για την άλλη χώρα.
– Η Γερμανία έχει ένα ευρύ φάσμα επενδύσεων στην Ελλάδα. Είναι η οικονομία αρκετή για μια θετική ατζέντα ή χρειάζονται και άλλα βήματα;
– Οχι. Η Ε.Ε. δεν είναι πρωτίστως μια ενιαία αγορά, αλλά μια ένωση κοινών αξιών. Η διμερής μας συνεργασία εκτείνεται σε πολλούς τομείς εκτός από την οικονομία και την πολιτική: την ασφάλεια, τη μετανάστευση, τις επιστήμες και τον πολιτισμό. Οι πολυάριθμες συνεργασίες μεταξύ ελληνικών και γερμανικών επιχειρήσεων, κυρίως στους τομείς των τεχνολογιών του μέλλοντος και της πράσινης ενέργειας, μπορούν να συμβάλουν σημαντικά σε μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε τους πολλούς οικογενειακούς και φιλικούς δεσμούς πολιτών των χωρών μας!
– Η Ελλάδα είναι επίσης μια χώρα που εξαρτάται σημαντικά από τον τουρισμό. Θεωρείτε ότι θα μπορούσαμε να δούμε σημαντικό αριθμό Γερμανών τουριστών αυτό το καλοκαίρι;
– Προς το παρόν ισχύει ταξιδιωτική προειδοποίηση για την Ελλάδα. Είμαι όμως πεπεισμένος ότι θα μπορέσουμε να την άρουμε σύντομα, όταν θα υποχωρήσει η πανδημία και δεν θα υπάρχει πλέον εξάπλωση των μεταλλάξεων. Πολλοί Γερμανοί έρχονται με χαρά στην Ελλάδα, έχουν εδώ αγαπημένους προορισμούς και προγραμματίζουν τις καλοκαιρινές διακοπές τους. Κι εγώ προσβλέπω ξανά με χαρά στις ετήσιες θερινές διακοπές μου στην πανέμορφη χώρα σας. Γνωρίζω τη μεγάλη σημασία του τουρισμού για την ελληνική οικονομία. Εφόσον προχωρούν οι εμβολιασμοί με τέτοιους ρυθμούς, αισιοδοξώ ότι θα έρθουν πάρα πολλοί Γερμανοί τουρίστες. Μαζί με τον Ελληνα συνάδελφό μου ταχθήκαμε και επιτύχαμε την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Ψηφιακού Πιστοποιητικού COVID, το οποίο θα αποτελέσει μια τεράστια διευκόλυνση για τους ταξιδιώτες.
