Πρόσθετη περιπλοκή στην ήδη «βαριά» κυβερνητική ατζέντα του επόμενου διαστήματος αποτελούν η επικράτηση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν και ο κίνδυνος νέων προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών προς τη χώρα μας. Το Μέγαρο Μαξίμου έχει τεθεί σε ετοιμότητα σε όλα τα επίπεδα, όπως καταδεικνύουν:
• Οι προετοιμασίες στον Εβρο και στα θαλάσσια σύνορα, όπως δρομολογήθηκαν μετά την έκτακτη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ την περασμένη Τρίτη, ώστε η χώρα να είναι σε θέση να αντεπεξέλθει επαρκώς εάν δεχθεί πίεση.
• Η διπλωματική ενεργοποίηση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά και προς την Αγκυρα, όπως αποτυπώθηκε στην προχθεσινή τηλεφωνική επικοινωνία του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, καθώς η Αγκυρα ενδεχομένως θα αποτελέσει «κλειδί» των εξελίξεων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η συνομιλία των κ. Μητσοτάκη και Ερντογάν πραγματοποιήθηκε σε θετικό κλίμα και όπως ανέφερε ο πρωθυπουργός σε συνεργάτες του, υπήρξε «συναντίληψη, αλλά και καθαρές εξηγήσεις για τις ροές». Συναντίληψη, υπό την έννοια ότι οι δύο χώρες έχουν ευθυγραμμισμένα συμφέροντα αναφορικά με την παραμονή των Αφγανών κοντά στις εστίες τους. Αλλά και «καθαρές εξηγήσεις» ότι η Αθήνα θα θωρακίσει τα σύνορά της και δεν θα επιτρέψει ανεξέλεγκτες προσφυγικές ροές προς το ελληνικό έδαφος.
Συγκεκριμένα, εκτίμηση του πρωθυπουργού είναι πως το ενδεχόμενο προσφυγικής κρίσης, αλλά και η κλιματική αλλαγή που είχε ως συνέπεια τις καταστροφικές πυρκαγιές σε Ελλάδα και Τουρκία μπορούν να φέρουν τις δύο χώρες πιο κοντά. Ο Τούρκος πρόεδρος φέρεται να αντιλαμβάνεται πως δεν τον συμφέρει κύματα προσφύγων να περάσουν στο έδαφος της Τουρκίας, καθώς ο μεγαλύτερος αριθμός θα παραμείνει εκεί. Παράλληλα, κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής επικοινωνίας των δύο ηγετών κατέστη σαφές ότι η Αθήνα αντιλαμβάνεται τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Τουρκία στις εξελίξεις στο Αφγανιστάν ως μουσουλμανική χώρα και ότι αναγνωρίζεται πως δεν μπορεί να γίνει «αποθήκη προσφύγων της Ευρώπης», αλλά, όπως επισημάνθηκε, το ίδιο ακριβώς ισχύει και για την Ελλάδα, η οποία επίσης έχει ήδη σηκώσει μεγάλο βάρος. Με άλλα λόγια, διαμηνύθηκε πως τα σύνορα της χώρας θα παραμείνουν κλειστά, όπως συνέβη και κατά τη διάρκεια της κρίσης στον Εβρο. Επίσης, ο κ. Μητσοτάκης επισήμανε πως η Αθήνα θέλει να βοηθήσει την Αγκυρα στο μέτωπο των σχέσεων με την Ε.Ε. όσο βεβαίως αποφεύγονται κινήσεις όξυνσης.
Σε κάθε περίπτωση, είναι προφανές πως μετά την ανατροπή του στάτους κβο στο Αφγανιστάν, η Αθήνα προετοιμάζεται για όλα τα πιθανά σενάρια. Ομως, όπως αναφέρουν συνομιλητές του πρωθυπουργού, σαφής εικόνα για την τροχιά των εξελίξεων δεν θα υπάρξει άμεσα, αλλά πιθανότατα σε διάστημα ενός με δύο μηνών, καθώς στην παρούσα φάση κρίσιμες μεταβλητές παραμένουν άγνωστες. Ειδικότερα, αναφέρεται πως θα πρέπει να αποσαφηνιστεί η στάση που θα τηρήσουν οι ίδιοι οι Ταλιμπάν στο εσωτερικό του Αφγανιστάν. Εάν δηλαδή το επόμενο διάστημα θα ακολουθήσουν μια πολιτική διώξεων που θα οδηγήσει σε κύμα φυγής των αντιφρονούντων από τη χώρα ή όχι. Αμεσα συνδεδεμένη, μάλιστα, με αυτή την παράμετρο είναι και η στάση που θα τηρήσει το νέο καθεστώς στο Αφγανιστάν στο μέτωπο της επιτήρησης των συνόρων του. Κατά πόσον, δηλαδή, αυτή θα είναι «χαλαρή» ενθαρρύνοντας ουσιαστικά όσους θέλουν να αποχωρήσουν, ή θα υιοθετηθεί προσέγγιση «τύπου Ανατολικής Γερμανίας», καθιστώντας εξαιρετικά επικίνδυνη κάθε προσπάθεια διαφυγής από τη χώρα.
Προτεραιότητες
Ενα άλλο ζήτημα είναι η στάση που θα τηρήσουν στα δικά τους σύνορα, αρχικά το Ιράν και στη συνέχεια η Τουρκία, από την οποία πάντως, όπως προκύπτει από τα λεγόμενα του κ. Ερντογάν, τα μηνύματα είναι θετικά.
Ομως, είναι άλλο θέμα οι διαθέσεις των εμπλεκομένων μερών και άλλο η τελική δυναμική των πραγμάτων. Με άλλα λόγια, το ενδεχόμενο μιας νέας μεταναστευτικής κρίσης που, με αφορμή τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν, θα οδηγήσει σε ισχυρές πιέσεις στα ελληνικά σύνορα δεν μπορεί να αποκλειστεί το επόμενο δίμηνο. Ετσι, η Αθήνα επιχειρεί να θωρακιστεί έναντι πιθανών μελλοντικών κινδύνων. Συγκεκριμένα, προτεραιότητα αποτελούν:
• Η αντιμετώπιση σειράς ευρωπαϊκών κρατών να εμφανίζονται ως «ανθρωπιστικές δυνάμεις», αφήνοντας όμως την Ελλάδα μόνη στη φύλαξη των ελληνικών συνόρων, που όμως επί της ουσίας συνιστούν και σύνορα της Ε.Ε.
• Η αποτροπή του σεναρίου η Ελλάδα να γίνει χώρα συγκέντρωσης ή διέλευσης τζιχαντιστών που θα έχουν ως στόχο τη δημιουργία νέων πυρήνων στη χώρα ή σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
• Το κυριότερο, η συνέχιση της επαρκούς φύλαξης των συνόρων.
Πάντως, επί του παρόντος δεν υφίσταται πίεση στα σύνορα, ενώ με τις πολιτικές που έχουν ακολουθηθεί τον τελευταίο χρόνο από τον κ. Ν. Μηταράκη, η Ελλάδα είναι σε θέση, εάν παραστεί ανάγκη, να φιλοξενήσει άλλους 30.000 μετανάστες και πρόσφυγες στα νησιά και στην ηπειρωτική Ελλάδα.