Ο διευθυντής του τουρκικού think tank EDAM (Κέντρο Ερευνών Οικονομικής και Εξωτερικής Πολιτικής) και πρώην διπλωμάτης Σινάν Ουλγκέν υποστηρίζει πως υπάρχει το ενδεχόμενο κατασκευής του υποθαλάσσιου αγωγού EastMed, όμως θεωρεί ως απαραίτητες προϋποθέσεις την ένταξη της Τουρκίας στο συγκεκριμένο σχέδιο και την επίλυση του Κυπριακού ή την εύρεση φόρμουλας για τη διανομή εσόδων του φυσικού πλούτου.
Οσο για την πιθανότητα κατασκευής του αγωγού Ισραήλ – Toυρκίας, υπενθυμίζει πως πρέπει να περάσει από την αποκλειστική οικονομική ζώνη (AOZ) της Κύπρου, όμως εκφράζει την ιδέα να δοθεί άδεια διέλευσης του αγωγού με πληρωμή κάποιου τιμήματος, πάντα με τη σύμφωνη γνώμη Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Ο κ. Ουλγκέν αναφέρει πως «ο αγωγός EastMed θα μπορούσε να επανέλθει στην ατζέντα με τρόπο που να ενταχθεί σε αυτόν και η Τουρκία. Ο πόλεμος στην Ουκρανία άρχισε να δημιουργεί μια στρατηγική ανεξαρτητοποίησης από το φυσικό αέριο της Ρωσίας – κι αυτή είναι μια μόνιμη αλλαγή. Αρα η Ευρώπη θα έχει μεγαλύτερη ανάγκη φυσικού αερίου εκτός Ρωσίας. Ομως στο ζήτημα του EastMed υπάρχει ένα σοβαρό πρόβλημα κι αυτό είναι το κυπριακό ζήτημα το οποίο δεν έχει επιλυθεί. Aν επιλυθεί, τότε μπορεί να βρεθεί λύση και στο θέμα του ΕastMed, και μέσω και Τουρκίας, Ισραήλ, Κύπρου μπορεί να δημιουργηθεί ένας νέος αγωγός με κατεύθυνση την Ευρώπη».
Τονίζει επίσης πως σε περίπτωση μη επίλυσης του Κυπριακού «υπάρχει κι άλλη μια εναλλακτική που πρέπει να εξετάσουν όλες οι πλευρές, δηλαδή οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι να καταφέρουν να έρθουν σε συμφωνία για την κατανομή των φυσικών πόρων κι έτσι να προχωρήσει το έργο αυτό. Δηλαδή, χωρίς να υπάρχει η ανάγκη πολιτικής επίλυσης του Κυπριακού, έστω να συμφωνήσουν στο ζήτημα της κατανομής του πλούτου. Αυτό αποκαλείται “condominium principle”. Mε τον τρόπο αυτό ελπίζω πως μπορoύν να προχωρήσουν».
Σχετικά με τα σχέδια του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού αερίου Ισραήλ – Tουρκίας, ο διευθυντής του κέντρου ερευνών EDAM υποστηρίζει ότι «είναι εφικτή η κατασκευή του, όμως πρέπει να βρεθεί μια ενδιάμεση φόρμουλα στο ζήτημα του Κυπριακού, την οποία ανέφερα. Δηλαδή, οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι να συμφωνήσουν πώς θα γίνει η κατανομή των εσόδων του φυσικού αερίου. Διότι αυτός ο αγωγός θα πρέπει να περάσει και από την ΑΟΖ της Κύπρου. Βέβαια, αν πρόκειται μόνο για το ισραηλινό αέριο μπορεί να προκύψει κάποια άδεια διέλευσης έναντι κάποιου τιμήματος. Αν όμως ενταχθεί και το αέριο της Κύπρου, τότε πρέπει να βρεθεί η φόρμουλα για τη διανομή των εσόδων. Αρα στον αγωγό Ισραήλ – Tουρκίας υπάρχουν κι αυτοί οι παράγοντες».
Μιλάει στην «Κ» ο Σινάν Ουλγκέν, διευθυντής του τουρκικού Κέντρου Ερευνών Οικονομικής και Εξωτερικής Πολιτικής – ΕDAM.
Το σύστημα S-400
Στο ερώτημά μας τι θα κάνει η Τουρκία με τους S-400, καθώς είναι ένα θέμα που επηρεάζει άμεσα τις σχέσεις της Αγκυρας με την Ουάσιγκτον, ο κ. Ουλγκέν παραδέχεται πως τo ζήτημα αυτό δεν μπορεί να επιλυθεί άμεσα γιατί με νόμο του Κογκρέσου οι ΗΠΑ καθόρισαν μια συγκεκριμένη στάση.
«Ζητείται από την Τουρκία να απομακρύνει τους S-400. Aυτή είναι η επίσημη θέση των ΗΠΑ. Για να λυθεί το ζήτημα των S-400 θα πρέπει να αλλάξει αυτός ο όρος. Διότι στην Τουρκία καμία κυβέρνηση, ούτε του AKP ούτε άλλη, δεν μπορεί να τηρήσει αυτόν τον όρο. Θα πρέπει να βρεθεί λύση, με άλλη φόρμουλα. Οι ΗΠΑ φαίνεται πως ασκούν μια πολιτική αναμονής και περιμένουν. Νομίζω θέλουν να δουν το αποτέλεσμα των εκλογών το 2023 και θεωρώ πως το ζήτημα των S-400 θα παραμείνει έτσι μέχρι το 2023. Οπως και η Τουρκία δεν θα κάνει κάποιο άλλο βήμα, όπως να αγοράσει άλλο οπλικό σύστημα από τη Ρωσία», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ο διευθυντής του τουρκικού think tank δηλώνει πιο αισιόδοξος στο θέμα της πιθανότητας προμήθειας μαχητικών F-16 Viper, όμως τονίζει πως πρέπει να ξεπεραστεί το εμπόδιο του Κογκρέσου. O κ. Ουλγκέν αναφέρει πως «το σύστημα S-400 είχε σχέση με τα F-35, δεν είναι ένα ζήτημα που αφορά τα F-16. Διότι οι κυρώσεις CAATSA δεν αφορούν τα F-16, τέτοια οπλικά συστήματα μπορούν να πωλούνται με την έγκριση της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Αρα μπορεί να γίνει η προμήθεια των F-16, όμως πρέπει να εγκριθεί από το Κογκρέσο. Η στάση της Τουρκίας στην κρίση της Ουκρανίας, όπως και η συγκυρία της διαφοροποίησης της Ευρώπης στο ζήτημα της ασφάλειας, δίνει μεγαλύτερη τύχη στην Τουρκία και αυτή η συγκυρία θα μπορούσε να αλλάξει τη στάση του Κογκρέσου».
Ο κ. Ουλγκέν τονίζει πως στον πόλεμο στην Ουκρανία «η Τουρκία με προσοχή ακολουθεί μια πολιτική ισορροπίας» την οποία θεωρεί μέχρι στιγμής επιτυχημένη. Υπενθυμίζει πως από τη μια πλευρά καταδικάζει πολιτικά τη Ρωσία και δείχνει την ίδια στάση με τις χώρες της Δύσης, από την άλλη δίνει μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην Ουκρανία αλλά δεν εφαρμόζει κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας. «Είναι η μοναδική χώρα του ΝΑΤΟ που δεν εφαρμόζει κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας. Ετσι η Τουρκία μπορεί και αναλαμβάνει έναν διαμεσολαβητικό ρόλο μεταξύ Μόσχας και Κιέβου», επισημαίνει.