Αφιέρωμα – Δημοκρατία ετών 48: «Κάποιοι έκλαιγαν και γέλαγαν, την ίδια στιγμή»

– Πολλοί, περίμεναν το λεωφορείο.

– Κάποιοι, έκλαιγαν.

– Aλλοι θα αγκαλιαστούν, κρατώντας μια ελληνική σημαία, στην Ομόνοια.

– Aλλοι, δεν ήξεραν πού να πάνε. Απλώς πήγαιναν. Χαιρόντουσαν!

– Πολλοί ήταν στη θάλασσα.

– Τι κοιτάτε; Ιούλιος!

– Aλλοι, τότε ήτανε νέοι.

– Aλλοι, γύρω από ένα τραπέζι, θα αφουγκράζονταν τα γεγονότα.

– Κάποιοι, λίγο αργότερα, θα τραγουδούσαν: «Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις».

– Aλλοι, ξεκρέμαγαν ένα «πουλί».

– Και τον Παπαδόπουλο!

– Aλλοι έβλεπαν την «Κινέζα» του Γκοντάρ, ξανά και ξανά.

– Κάποιοι θα κατέβαιναν στον Πειραιά να περιμένουν τα όπλα απ’ την Κίνα.

– Κάποιος μας είπε: «Με εξαλλοσύνη βάδιζε ο κόσμος» ή «Ο κόσμος βάδιζε εν εξαλλοσύνη».

– Κάποιοι, ξαφνικά βγάλανε μούσια!

– Ναι! Και μαλλιά, μακριά!

– Κάποιοι θα κληθούν απ’ την Ιστορία να λειτουργήσουν ως «εθνικά υποκείμενα».

– Κάποιοι δεν θα βγουν απ’ το σπίτι, βλέπουν την τηλεόραση.

– Πολλοί, έκλαιγαν.

– Aλλοι, θα ανοίξουν το ραδιόφωνο δυνατά! Παίζει τραγούδια! «Στρώσε το στρώμα σου για δυο».

– Ή, «Η μέρα εκείνη δεν θ’ αργήσει…».

– «Τα σπίτια είναι χαμηλά…».

– Ή, «Η πλατεία ήταν γεμάτη…».

– Ή, «Σώπα, όπου να ‘ναι θα σημάνουν οι καμπάνες».

– Aλλοι οδηγούν και πατάνε τα κλάξον, κατ’ επανάληψιν.

– Hταν σαν να έχουν όλοι γενέθλια. Χρόνια Πολλά! Χρόνια πολλά!

– Κάποιοι έκλαιγαν! Και κάποιοι γέλαγαν!

– Oχι! Κάποιοι έκλαιγαν και γέλαγαν, την ίδια στιγμή.

– Aλλοι, θα πάνε στο αεροδρόμιο.

– Ναι, ναι, πολλοί!

– Ναι, ναι, πολλοί άλλοι!

– Πολλοί χορεύουν στους δρόμους.

CHORAL: Με γεγονότα πορεύεται ο κόσµος.

– Aλλοι, μέσα σε ένα αεροπλάνο, έρχονται στην Ελλάδα.

– Πολλοί περίμεναν στα λεωφορεία.

– Η Μαρία θα ‘ρθει από το Βελιγράδι!

– Σημαίες! Εκατοντάδες σημαίες, ελληνικές.

– Σκέτες, χωρίς «πουλιά».

– Οι δρόμοι από μακριά έμοιαζαν μπλε.

– Κάποιοι, θα αρχίσουν δειλά δειλά να γράφουν στους τοίχους. Συνθήματα!

– Aλλοι, πανηγύριζαν.

– Aλλοι, φώναζαν.

– Αλλοι τραγούδαγαν.

– Υπάρχουν και άλλοι, που απλώς περπατάνε.

– Εγώ πού ήμουνα;

– Κάποιοι επιστρέφουν από το Παρίσι.

– Κάποιος έψαχνε πού να κρύψει τους ήρωές του.

– Νέοι, πολλοί νέοι, όλοι τότε, νέοι!

– Κάποιοι κοιμόντουσαν.

CHORAL: Οχι, όχι κανείς δεν κοιμόταν. Ηταν μια στιγμή της μέρας που κανείς δεν κοιμόταν, ούτε τα νεογέννητα. Ούτε καν τα μωρά!

– Ο µπαµπάς μου και η μαμά μου φιλιόντουσαν στην κουζίνα ενός εστιατορίου. Και να ‘μαι!

– Ετσι γίνεται αυτό;

– Τότε έτσι, ναι.

– Πολλοί κάπνιζαν.

Κάποιοι, θα αρχίσουν δειλά δειλά να γράφουν στους τοίχους. Συνθήματα! Aλλοι, πανηγύριζαν. Aλλοι, φώναζαν. Aλλοι τραγούδαγαν.

– Τσιγάρα! Αμέτρητα τσιγάρα!

– Ηταν μέρα μεσημέρι.

– Κάποιοι άλλοι, ήταν ακόμα αγέννητοι.

– Πολλοί θα κολλήσουν στην κίνηση.

ΟΛΟΙ: Ποια κίνηση;

– Οι δρόµοι είχαν πήξει!

– Ενα πλήθος, στο αεροδρόμιο. Του Ελληνικού.

– Δεν υπήρχε άλλο.

– Πολλοί ζητωκραύγαζαν.

– Πολλοί θα βγούνε στους δρόμους.

– Πολλοί ήταν εξορισμένοι.

– Κάποιοι, ήλπιζαν.

– Κάποιοι πίστεψαν.

– Κάποιος μας είπε: «Τότε ήμουν νέος. Και τα μάτια μου ήταν γεμάτα δάκρυα. Και τώρα που το λέω κλαίω πιο πολύ». Ετσι ακριβώς το είπε: «Τι να πω, κορίτσι μου, η ζωή!..».

– Κάποιοι, θα συναντήσουν ανθρώπους που είχαν να δουν πολύ καιρό.

– Κάποιοι, θα αγκαλιαστούν με αγνώστους.

– Αλλοι, πολλοί, θα γεμίσουν πλατείες.

– Κάποιοι θα βγουν έξω στον δρόμο, αργότερα.

– Χοροί! Πολλοί χοροί!

– Κάποιοι, δεν γινόταν να κοιμηθούν, από την εξάντληση.

– Τσάμικο!

– Κάποιοι, θα βγούνε στους δρόμους φωνάζοντας: «Ε – Ε – Ερχεται».

– Κάποιοι, δεν το έκαναν αυτό.

– Κάποιοι, τραγούδησαν ένα πολύ γνωστό τραγούδι: «Σε γνωρίζω απ’ την κόψη…».

– Αλλοι μέθυσαν!

«Στις 6 Οκτωβρίου –ούτε έναν μήνα μετά τον θάνατο του Μάο– η χήρα και τα άλλα μέλη της Συμμορίας των Τεσσάρων συνελήφθησαν. Κανείς δεν τους υποστήριζε πια. Στενοχωρήθηκα όταν έμαθα πόσο εύκολα απαλλαχθήκαμε από τους Τέσσερις. Πώς ήταν δυνατό αυτή η μικρή ομάδα υποδεέστερων τυράννων να καταπίεζε 900 εκατομμύρια ανθρώπους για τόσα χρόνια; Γενικά, όμως, ήμουν ευτυχισμένη. Ολοι συμμερίζονταν τη χαρά μου. Πήγα ν’ αγοράσω τα καλύτερα ποτά για να γιορτάσω. Αλλά δεν είχε μείνει τίποτα στα μαγαζιά. Τόση ήταν η χαρά του κόσμου».

– Αλλοι, έτρεχαν.

– Αλλοι, κοιτάνε τον ουρανό.

– Κάποια άκουγε τα αναφιλητά της, ενώ έτρεχε.

– Ενας θα κοιτάξει το ρολόι του: «Πρέπει να θυμάμαι, πρέπει να θυμάμαι τι ώρα είναι».

– Κάποιοι χόρευαν πάνω στο Τείχος, μαζί με άλλους και τραγουδούσαν: «So ein Tag, so wunderschön wie heute…». Βερολίνο. Ιδια στιγμή, άλλη ημερομηνία.

– Θα ακουστούν πολλά επιφωνήματα.

– Πολλές παραλλαγές του «επιτέλους».

– Από μακριά, οι άνθρωποι φαίνονταν σαν μύγες.

– Μία, τραγουδάει τη σκέψη της.

– Η Ιστορία έτρεξε πολύ, εκεί πέρα.

– Κάποια άλλη, έτρεχε κι αυτή, με ένα κασετοφωνάκι. Ρωτούσε: «Εσείς τι νιώθετε τώρα;».

– Και ξαφνικά ο Μαρξ! Απ’ το πουθενά.

– Η λέξη Κομμουνισμός ήταν απαγορευμένη ζώνη.

– Κάποιοι ξεκίνησαν μανιωδώς να μεταφράζουν.

– Ενας, Σαίξπηρ!

– Πολλοί, ένιωσαν ευτυχία.

– Κάποιοι χαμογέλασαν τόσο πολύ που φάνηκε ότι τους λείπαν τα πίσω δόντια.

– Κάποιοι θα μπαίναν φυλακή.

– Κάποιοι κλεισμένοι σε σπίτια, θα αναλύουν πυρετωδώς την πραγματικότητα.

ΕΞΟΔΟΣ

Αγαπημένη,

Η Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητη

Μικροπωλητές θα πουλάνε επαναστάτες σε κονκάρδες

Ο Johnnie Walker θα συνεχίσει να περπατάει

Τρέχουμε να προλάβουμε κάτι που μοιάζει με μέλλον

Κι η μουσική; Τα τραγούδια;

Προπόσεις από κάποιο πουθενά προς το Πάντα.

* O Μιχαήλ Μαρμαρινός είναι σκηνοθέτης. Το κείμενο είναι απόσπασμα της παράστασης «Κομμώτριες / Μεταπολίτευση», που ανέβηκε στο θέατρο Θησείον. Κάποια μέρη του δεν ενσωματώθηκαν στην παράσταση και δημοσιεύονται εδώ για πρώτη φορά.