Για να προκηρυχθούν εκλογές πριν από το τέλος της τετραετίας, όπως υπαινίχθηκε ο κ. Μητσοτάκης («το κλίμα μυρίζει εκλογές», είπε στην Καλλιθέα), σύμφωνα με το άρθρο 41 του Συντάγματος οφείλει ο πρωθυπουργός να ζητήσει από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη διάλυση της Βουλής για να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας.
Οι μετά το Σύνταγμα του 1975 αναθεωρήσεις του έχουν καταστήσει υποχρεωτική για την Πρόεδρο της Δημοκρατίας την αποδοχή της κυβερνητικής πρότασης.
Η κ. Πρόεδρος διατηρεί εντούτοις το ηθικό κύρος της προεδρικής πειθούς, ενισχυμένο από την προηγούμενη θητεία της στην ανώτατη δικαστική βαθμίδα.
1. Είναι γεγονός ότι μετά τη μεταπολίτευση έγινε κατ’ επανάληψιν επίκληση εθνικού θέματος για την πρόωρη διάλυση της Βουλής. Σε όλες τις περιπτώσεις ήταν προσχηματική. Απέβλεπε σε εκλογικά οφέλη της επισπεύδουσας κυβέρνησης. Το κακό παράδειγμα του παρελθόντος δικαιολογεί άραγε την επανάληψή του από την κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη;
Το 2016 στην ολοκληρωμένη πρότασή μας για το Σύνταγμα, που δημοσίευσε η «Κ», στο άρθρο 47 προβλέπαμε ότι εκλογές θα διεξάγονται ανά τετραετία την πρώτη Κυριακή του Φεβρουαρίου κάθε τέταρτου έτους. Καταργούσαμε έτσι την εκλογική «σπέκουλα» που εισαγάγει αβεβαιότητα και ανασφάλεια στην οικονομική ζωή και παραλύει τη λειτουργία της διοίκησης. Από τη «σπέκουλα» πλήττονται κυρίως οι ασθενέστεροι, όσοι δεν έχουν εξασφαλισμένη μόνιμη απασχόληση στο Δημόσιο.
2. Πόσες φορές διαβεβαίωσε ο κ. Μητσοτάκης τον ελληνικό λαό ότι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας, όπως ορίζει το Σύνταγμα; Το τέλος της τετραετίας στο πρωθυπουργικό λεξιλόγιο είναι το τέλος της τετραετίας ή το τέλος μείον δύο ή τρεις μήνες;
Ενδεχόμενη επίκληση εθνικού θέματος για προσφυγή στις κάλπες θα συνιστά τραυματισμό των θεσμών.
3. Είναι οξύμωρο. Προσέξτε τον συλλογισμό. Η κυβέρνηση θα μας πει ότι ζητεί την πρόωρη διάλυση της Βουλής για να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας, το οποίο και θα προσδιορίσει. Η κυβέρνηση όμως διαθέτει σήμερα στη Βουλή άνετη πλειοψηφία 157 εδρών, που της επιτρέπει να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε θέμα, περιλαμβανομένων και των θεμάτων εξαιρετικής εθνικής σημασίας. Το απέδειξε άλλωστε με τον τρόπο που αντιμετώπισε την πανδημία ή τις αφόρητες τουρκικές προκλήσεις. Μετά τις εκλογές, με απλή αναλογική, τα σχήματα που θα προκύψουν θα είναι με βεβαιότητα λιγότερο σε θέση να αντιμετωπίσουν εθνικά θέματα εξαιρετικής σημασίας. Το ίδιο μπορεί να πιθανολογήσει κανείς και για τα σχήματα που θα προκύψουν και ύστερα από δεύτερες εκλογές (με ενισχυμένη αναλογική) ως αποτέλεσμα της αδυναμίας σχηματισμού κυβέρνησης μετά τις εκλογές με απλή αναλογική.
Το συμπέρασμα: Η κυβέρνηση για να ζητήσει τη διάλυση της Βουλής πριν από το τέλος της τετραετίας πρέπει να ισχυριστεί, κατά το Σύνταγμα, ότι το κάνει για να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας. Αλλά αν το κάνει θα μας κοροϊδεύει, διότι όπως εξήγησα με τη διάλυση της Βουλής θα εξασφαλίσει ότι ΔΕΝ θα μπορεί να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας.
Κατά τη γνώμη μου, ενδεχόμενη διάλυση της Βουλής για την αντιμετώπιση τάχα εθνικού θέματος εξαιρετικής σημασίας είναι απόδειξη ανίατης κόπωσης του κυβερνητικού σχήματος. Εκτιμώ ότι ο κ. πρωθυπουργός αναζητεί μέθοδο (διά των εκλογών) να απαλλαγεί από υπουργικά βαρίδια που παρεμποδίζουν την πρόοδο και τον εκσυγχρονισμό. Η προσχηματική μέθοδος μπορεί να είναι κομματικά ανώδυνη, αλλά έχει ένα κόστος, καθώς υπονομεύει τους θεσμούς.
Αντιλαμβάνομαι τη δυσχερή θέση στην οποία έχει περιέλθει η κυβερνητική παράταξη εξαιτίας της υπόθεσης της ΕΥΠ και της αδιευκρίνιστης σχέσης ΕΥΠ – Μαξίμου ή της ανεπίτρεπτης δραστηριότητας ενός βουλευτή της Ν.Δ., αλλά με στενοχωρεί και δεν δικαιολογώ (έστω και αν κατανοώ την κομματική σκοπιμότητα) τον τραυματισμό των θεσμών. Με εξοργίζει επίσης η ανακοίνωση κρατικών προσλήψεων, τη στιγμή που οι εφαρμογές Πιερρακάκη θα δικαιολογούσαν απολύσεις ή πάντως μεταθέσεις για την κάλυψη κενών.
Τι να πω για το αίσχος της νομιμοποίησης αυθαιρέτων ή της απειλούμενης δυνατότητας οικοδόμησης μικρών αγροτεμαχίων εκτός σχεδίου; Δολοφονούμε κοντόφθαλμα ό,τι πολυτιμότερο διαθέτει η Ελλάδα. Το περιβάλλον. Και γιατί; Για μερικές αμφίβολες γερασμένες ψήφους. Διδάσκουμε ότι οι νόμοι και οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας αργά ή γρήγορα καταλήγουν στον κάλαθο των αχρήστων. Αρκεί να υπηρετείται το εκλογικό συμφέρον της κυβέρνησης. Είναι τόση η παραζάλη της κυβέρνησης;
* O κ. Στέφανος Μάνος είναι πρώην υπουργός.