Βρέθηκα στη Χίο για ένα τετραήμερο. Αφορμή το συνέδριο που οργάνωσε η Ενωση για Ευρωπαϊκή και Ατλαντική Συνεργασία με τίτλο «Ασφάλεια σε μία ανασφαλή εποχή». Εχοντας την πικρή γεύση της προηγηθείσας συζήτησης στη Βουλή σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών, ευχάριστη έκπληξη αποτέλεσε το εποικοδομητικό παρά τις αντιληπτές διαφορές κλίμα στις παρεμβάσεις νυν και πρώην κοινοβουλευτικών και αυτοδιοικητικών. Οι σκέψεις μου αυτές προέκυψαν από τις πολλές συζητήσεις στη Χίο:
Α. Το καθαρό και αψεγάδιαστο δόγμα εθνικής ασφάλειας που περιείχε η κυβερνητική ανακοίνωση για την τουρκική απόπειρα παραβίασης των χερσαίων συνόρων μας στον Εβρο, της 1ης Μαρτίου 2020, κρίσιμο είναι να επαναδιατυπωθεί κατάλληλα από το ΚΥΣΕΑ, ώστε να καλύπτει και όλο το Αιγαίο.
Β. Η διαχρονική υπερτίμηση ή υποτίμηση του αντιπάλου μπορεί να αποδειχθεί ορθή ή λάθος εκτίμηση για τους έχοντες την ευθύνη. Ομως, μία κεντρική λάθος εκτίμηση μπορεί να αποβεί μοιραία.
Γ. Χρήσιμο είναι το δόγμα του γενικευμένου πολέμου σε περίπτωση τουρκικής απόπειρας δημιουργίας τετελεσμένων. Το είχε πρώτος εξαγγείλει το 1975-1976 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και το διεύρυνε εν συνεχεία ο Ανδρέας Παπανδρέου. Καλό είναι εκ των προτέρων να γνωρίζουν Τουρκία και τρίτοι ότι αν η ηγεσία της αποτολμήσει την επιχειρησιακή εφαρμογή του «δόγματος του μεταμεσονυκτίου τρελού Τούρκου», θα πυροδοτήσει γενικευμένη σύρραξη με τη σύμμαχο στο ΝΑΤΟ Ελλάδα. Δεν θα περιορισθεί γεωγραφικά. Ισχύει η θέση «ούτε μία σπιθαμή εδάφους».
Δ. Οι προσωρινές διευθετήσεις, προς αποφυγήν στρατιωτικής σύγκρουσης, που «γκριζάρουν ή πρασινίζουν» περιοχές και εδάφη γίνονται μόνιμες, όπως αναδεικνύουν η ελληνική, η ευρωπαϊκή και η παγκόσμια εμπειρία. Κυρίως όμως ανοίγουν την όρεξη επέκτασης /διεύρυνσής τους.
Ο πυραυλάνθρωπος της Τουρκίας (Τurkey’s rocket man) –κατ’ αναλογίαν ισχύει ο χαρακτηρισμός του Ντόναλντ Τραμπ για τον Βορειοκορεάτη– απειλεί παρά την αστοχία ικανοτήτων (capabilities) και υλικού με πυραυλική επίθεση και την Αθήνα. Eχουμε δικαίωμα και υποχρέωση να διατυπώσουμε το δόγμα αυτοάμυνάς μας ως εξής: Οι διευθετήσεις, οι κατασκευές και τα έργα άμυνας για την προστασία του πληθυσμού, των σπιτιών και των υποδομών στα νησιά και στην ηπειρωτική χώρα γίνονται και με επίκληση του «φυσικού» (inherent) δικαιώματος αυτοάμυνας. Αυτή πρέπει να είναι η κυρίαρχη ανάγνωση του Αρθρου 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Υπέρτατης αξίας φυσικό δικαίωμα η αυτοάμυνα.
Το αμυντικά έργα σε ορισμένα νησιά διέπονται σωρευτικά από τα εξής κριτήρια:
• Δυσαναλογίας: Δεν είναι αναλογικά του μεγέθους των στρατευμάτων και των αποβατικών σκαφών, καθώς και των παράνομων στρατιωτικών – κατασκοπευτικών υπερπτήσεων της τουρκικής αεροπορίας. Δεν έχουν την αντιστοιχία με το μέγεθος της επαπειλούμενης στρατιωτικής απειλής. Η απειλή είναι άμεση, δημόσια και προσδιορισμένη. Αγνωστος είναι μόνο ο χρόνος εκδήλωσης στρατιωτικής επίθεσης (armed attack).
• Πρόληψης: Εχουν προληπτικό και αποτρεπτικό χαρακτήρα και φύση. Το δίδαγμα από τη στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι ότι: δεν σκέπτεσαι πώς να αμυνθείς και να προστατεύσεις τον πληθυσμό σου και τις ζωτικές εγκαταστάσεις σου, μόνο αφού πρώτα δεχθείς εισβολή, βομβαρδισμό και καταιγισμό πυραύλων.
• Προσωρινότητας – Μονιμότητας: Εγιναν μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και τις ανάλογες επίσημες απειλές κατά των ελληνικών νησιών –ήδη από τον Ιανουάριο 1975– και θα παραμείνουν διότι ενισχύεται η στρατιωτική απειλή.
• Mη κλιμάκωσης: Δεν έχουν επιθετικό χαρακτήρα και τηφύση της κλιμάκωσης. Αντίθε-τα με την πλευρά της Τουρκίας που καθημερινά κλιμακώνει την επιθετική ρητορική, εξειδικεύει τη στρατιωτική απειλή και μας παρέχει επαρκείς ενδείξεις για την επιχειρησιακή της στόχευση.
Εντέλει, αν η Τουρκία θέλει –όπως λέγει– να την παίρνουμε στα σοβαρά τότε μας υποχρεώνει να ενισχύουμε την αποτροπή, την άμυνα και τις διευθετήσεις αυτοάμυνας στον ηπειρωτικό χώρο και στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου. Αν δεν θέλει να δίνουμε στην απειλή τη σημασία που της αναλογεί, τότε ας φροντίσει να την περιορίσει και να την εξαλείψει. H παρασυνεπής λογική συγκρούεται με την απλή λογική.
* Ο κ. Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς είναι πρέσβης επί τιμή.