Μια ιδιαίτερη ιδέα στριφογύριζε στο μυαλό τους για καιρό. Οι πιθανότητες επιτυχίας έμοιαζαν περιορισμένες, όμως έπρεπε να το προσπαθήσουν. Νοέμβριος του 2021, μέσα στην πανδημία, στο εστιατόριο «Κοκκάρι» στο Σαν Φρανσίσκο. Ο Αντζελο Τσακόπουλος, η κόρη του Ελένη Κουναλάκη, οι Αντυ και Μάικ Μανάτος, ο father Αλεξ και οι επιχειρηματίες Ντένις Μιελ και Τζορτζ Μάρκους καλούν την τότε πρόεδρο της Βουλής Νάνσι Πελόζι για φαγητό. Στενοί φίλοι για πάνω από 30 χρόνια, της ζητούν τη μεγάλη χάρη. «Να γράψει Ιστορία για την Ελλάδα». Εξι μήνες μετά, ο Ελληνας πρωθυπουργός απευθύνεται στο Κογκρέσο σε κοινή συνεδρίαση των δύο νομοθετικών σωμάτων.
Το περιστατικό αποκάλυψε η Νάνσι Πελόζι στο επίσημο δείπνο που έγινε στην Ουάσιγκτον στο πλαίσιο του 4ου Συνεδρίου για τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο που διοργάνωσε η «Καθημερινή», το Delphi Economic Forum και το HALC (Συμβούλιο Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας). Ο κ. Τσακόπουλος, που αν δεν ήταν τόσο σεμνός θα μπορούσε να διηγηθεί πολλές παρόμοιες ιστορίες, παρέλαβε από μία εκ των ισχυροτέρων γυναικών της Αμερικής το βραβείο του «ηγέτη» για τη συνεισφορά του στην προώθηση των θεμάτων του ελληνισμού. Η παρουσία της κ. Πελόζι στο ελληνικό συνέδριο, και μάλιστα με τον σύζυγό της, το περιστατικό που δείχνει το καθεστώς απόλυτης μυστικότητας υπό το οποίο δραστηριοποιείται ο ελληνοαμερικανικός παράγοντας, ακόμη και το Happy Birthday που τραγούδησε ο πανίσχυρος Μπομπ Μενέντεζ στον επικεφαλής του HALC Εντι Ζεμενίδη ενώπιον των έκπληκτων συνέδρων αποτυπώνουν τόσο τις προσωπικές σχέσεις που στην αμερικανική πρωτεύουσα λειτουργούν πάντοτε καταλυτικά, όσο και την ισχυρή νέα δυναμική που έχει αποκτήσει η Ελλάδα στις ΗΠΑ.
Πολλά χρόνια πριν, τα συνέδρια που γίνονταν στην Ουάσιγκτον για τη χώρα μας ήταν υποτονικά. Ναι μεν πήγαιναν οι Ελληνοαμερικανοί και οι φιλέλληνες νομοθέτες, αλλά σχεδόν «τα λέγαμε και τα ακούγαμε μεταξύ μας». Μεσολάβησε και η οικονομική κρίση και τα πράγματα έγιναν ακόμη χειρότερα. Σήμερα, όπως αποδεικνύει το συνέδριο της «Καθημερινής», έχουν συντελεστεί δομικές αλλαγές στην εικόνα αλλά και στην ουσία του ρόλου που διαδραματίζει η Ελλάδα, η οποία «έχει γίνει μέρος της ευρύτερης συζήτησης στην Ουάσιγκτον» και «παίζει ρόλο μεγαλύτερο από το μέγεθός της», για να χρησιμοποιήσω δύο από τις φράσεις που ακούστηκαν επανειλημμένως. Η επιρροή που ασκεί το φιλελληνικό λόμπι στα πιο υψηλά επίπεδα της αμερικανικής ηγεσίας αλλά και σε καίρια κέντρα λήψης στρατηγικών αποφάσεων και διαμόρφωσης πολιτικής ήταν εμφανής και τις δύο ημέρες του συνεδρίου.
Μέλη από τα σοβαρότερα think tanks και τα ινστιτούτα με το μεγαλύτερο ειδικό βάρος –εκεί δηλαδή όπου αναπτύσσεται η στρατηγική σκέψη, διαμορφώνεται το αμερικανικό σχέδιο της επόμενης ημέρας και τελικά χαράσσεται η πολιτική– ήταν εκεί. Οι λεγόμενοι insiders της Ουάσιγκτον είχαν θέση σε όλα τα πάνελ του συνεδρίου. Ανθρωποι που έχουν υπηρετήσει σε προηγούμενες κυβερνήσεις, θα υπηρετήσουν στις επόμενες ή έχουν συμβουλευτικό ρόλο στη σημερινή. Ανθρωποι που γράφουν τις απόψεις τους στα σημαντικότερα έντυπα του πλανήτη και τους διαβάζουν με προσοχή αυτοί που έχουν στα χέρια τους το μέλλον του πλανήτη. Η μαζική συμμετοχή τους αποτελεί ομολογουμένως μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του συγκεκριμένου συνεδρίου.
Επί της ουσίας των συζητήσεων και των απόψεων που ακούστηκαν, η Τουρκία ή αλλιώς «ο ελέφαντας στο δωμάτιο», όπως την περιέγραφαν πολλοί αναλυτές, επανερχόταν σχεδόν αντανακλαστικά στις περισσότερες αναλύσεις, ακόμη και αν από ανθρώπινη ενσυναίσθηση και λεπτότητα οι συντονιστές απέφευγαν να κάνουν ειδικές ερωτήσεις λόγω του ατελείωτου δράματος που βιώνουν οι γείτονες από τον σεισμό. Τα συμπεράσματα που βγάζει κανείς απ’ όσα ειπώθηκαν δημοσίως αλλά και πίσω από κλειστές πόρτες είναι τρία.
Πρώτον, στην παρούσα συγκυρία κανείς στην Ουάσιγκτον δεν αναζητεί πραγματικές λύσεις για τα πολλαπλά προβλήματα στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας. Είμαστε πολύ μακριά από αυτό. Αναζητούνται μόνο τρόποι διαχείρισής τους. Δεύτερον, επικρατεί μια τεράστια αβεβαιότητα για την επόμενη ημέρα, καθώς κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Με λίγα λόγια η Τουρκία έχει μετατραπεί σε ένα πραγματικό αίνιγμα για την αμερικανική γραφειοκρατία και τους αναλυτές. Και τρίτον, η Τουρκία με τη στάση της έχει φέρει τον εαυτό της στην πιο μειονεκτική θέση που μπορούν να θυμηθούν έμπειροι Αμερικανοί διπλωμάτες.
Οι λεγόμενοι insiders της Ουάσιγκτον είχαν θέση σε όλα τα πάνελ και η μαζική συμμετοχή τους απο- τελεί μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του συνεδρίου.
Σημαντική ήταν η παρουσία νομοθετών, όπως ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας Μπομπ Μενέντεζ, ο γερουσιαστής Κρις Βαν Χόλεν, οι βουλευτές Τζον Σαρμπάνης, Γκας Μπιλιράκης, Κρις Πάπας, Ντέιβιντ Σίσιλιν και Ρόμπερτ Μενέντεζ τζούνιορ, και ο επικεφαλής του AJC (American Jewish Committee) Τεντ Ντόιτς, οι οποίοι δεσμεύθηκαν ότι θα συνεχίσουν να εργάζονται για την προώθηση των θεμάτων που μας ενδιαφέρουν.
Ο γερουσιαστής Μενέντεζ, πέρα από την είδηση που έβγαλε για τα F-35, επαναδιατύπωσε, μιλώντας στον εκτελεστικό διευθυντή του HALC Εντι Ζεμενίδη, και το σκεπτικό του για τα F-16. Εξήγησε ότι δεν είναι θέμα συμπάθειας λαών, αλλά ως πρόεδρος της αρμόδιας επιτροπής δεν έχει κανέναν λόγο να εγκρίνει πωλήσεις όπλων σε χώρες οι οποίες δεν σέβονται τις δημοκρατικές αξίες και αρχές και συμπεριφέρονται εχθρικά σε γείτονές τους.
Ο γερουσιαστής Κρις Βαν Χόλεν, μιλώντας στον Αλέξη Παπαχελά, πήγε ένα βήμα παραπέρα λέγοντας ότι αν σήμερα ο πρόεδρος Μπάιντεν επιχειρούσε να παρακάμψει το Κογκρέσο και να προχωρήσει με την πώληση των αεροσκαφών στην Τουρκία, θα έβρισκε απέναντί του τα απαιτούμενα δύο τρίτα Βουλής και Γερουσίας, τα οποία δημιουργούν τις λεγόμενες veto proof συνθήκες. Εξήγησε μάλιστα πως ακόμη και αν επιτευχθεί η ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, κανείς δεν εγγυάται ότι θα καμφθούν οι αντιδράσεις στο Κογκρέσο. Και έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των Κούρδων συμμάχων των ΗΠΑ στη Συρία, κάτι που όπως πρόσθεσε πρέπει να συμπεριληφθεί στις προϋποθέσεις για να δοθεί το πράσινο φως πώλησης μαχητικών στην Αγκυρα.
Ο βουλευτής Κρις Πάπας είπε ότι ως συμπρόεδρος της ομάδας προώθησης ελληνικών θεμάτων του Κογκρέσου (hellenic caucus) θα συνεχίσει να αντιτίθεται στην πώληση των αμερικανικών μαχητικών στην Τουρκία και να προωθεί δράσεις για την επίτευξη αυτού του σκοπού. Τόνισε μάλιστα ότι η συμμετοχή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας για τον Ερντογάν και την παραβατική συμπεριφορά του.
Ο βουλευτής Ντέιβιντ Σίσιλιν, ηγετικό στέλεχος του hellenic caucus και σταθερός σύμμαχος της Ελλάδας, είπε ότι «η παροχή αμερικανικών οπλικών συστημάτων σε χώρες είναι προνόμιο και όχι δικαίωμα» και στην περίπτωση της Τουρκίας αντί να διαφοροποιηθεί η συμπεριφορά της μετά τον εκτοπισμό από τα F-35, διαφοροποιήθηκαν και εμπλουτίστηκαν τα αιτήματά της.
Ο Γκας Μπιλιράκης κινήθηκε στο ίδιο αρνητικό κλίμα για τη συγκεκριμένη ενδεχόμενη πώληση – ο ίδιος έχει πρωτοστατήσει στις προσπάθειες αποτροπής της. Ο νεότερος εκ των βουλευτών Ρόμπερτ Μενέντεζ τζούνιορ δήλωσε ότι σε αυτά τα θέματα συμφωνεί απολύτως με τις εκπεφρασμένες θέσεις του πατέρα του, προέδρου της αρμόδιας επιτροπής.
Το γεγονός ότι όλα αυτά τα μέλη του Κογκρέσου βρήκαν τον χρόνο να παραστούν στο ελληνικό συνέδριο, λίγες ώρες πριν από την ετήσια ομιλία του Αμερικανού προέδρου για την Κατάσταση της Ενωσης, που είναι ένα από τα πιο σημαντικά πολιτικά γεγονότα στην Ουάσιγκτον, σχολιάστηκε ως εξέλιξη ιδιαίτερης σημασίας. Μάλιστα, λίγο πριν αρχίσει η ομιλία, ένας προσεκτικός παρατηρητής θα μπορούσε να διακρίνει στα πλάνα που μετέδιδε απευθείας το CSPAN την Ελληνίδα πρέσβη Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου να γίνεται δεκτή με θέρμη από γερουσιαστές και βουλευτές και από τα δύο κόμματα. Μια εικόνα που αποτυπώνει τη διακομματική στήριξη που απολαμβάνει η χώρα μας σε ένα από τα πιο τοξικά και διαιρεμένα Κοινοβούλια της σύγχρονης αμερικανικής Ιστορίας.
«Θαρραλέα εξάρθρωση»
Για το ενδεχόμενο συμμετοχής του κόμματος Κασιδιάρη στις επερχόμενες εκλογές ρωτήθηκε ο CEO της Αμερικανο-Εβραϊκής Επιτροπής (AJC) Τεντ Ντόιτς από τον διευθυντή της αγγλόφωνης έκδοσης της «Καθημερινής», Αθανάσιο Ελλις. Ο κ. Ντόιτς σχολίασε πως οι Ελληνες είναι αυτοί που θα αποφασίσουν ποιοι είναι οι κανόνες συμμετοχής, ενώ τόνισε ότι αυτό που έκανε η κυβέρνηση το 2014 ήταν εξαιρετικά σημαντικό όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για τον κόσμο. «Η Χρυσή Αυγή δεν είναι απλώς ένα ακροδεξιό εθνικιστικό κόμμα, το ανέφερα ως νεοναζιστικό κόμμα, αλλά το διόρθωσα. Ναζί. Ηταν μια πολύ θαρραλέα πράξη η εξάρθρωση της Χρυσής Αυγής. Οι άνθρωποι θα πρέπει να είναι αμείλικτοι με αυτού του είδους τη βίαιη και την επικίνδυνη ρητορική, και είμαι βέβαιος ότι αυτό θα δούμε», επισήμανε.