Η «Κ» μεταφέρει το χρονικό της συνειδητοποίησης της εκλογικής ήττας του ΣΥΡΙΖΑ στις 21 Μαΐου, όπως εκτυλίχθηκε στην Κουμουνδούρου. Οι δραματικές ώρες και οι ερμηνείες για το αποτέλεσμα της κάλπης.
Του Αντώνη Αντζολέτου
«Το να ηττηθείς συγχωρείται. Το να αιφνιδιασθείς, ποτέ». Αυτό το απόφθεγμα θα έπρεπε να μπει σε κεντρικό σημείο της Κουμουνδούρου μετά τις εκλογές της προηγούμενης Κυριακής. Λίγο πριν δημοσιοποιηθούν τα exit polls, ο Κώστας Πουλάκης στον έκτο όροφο των γραφείων του ΣΥΡΙΖΑ εξηγούσε στα στελέχη που θα έβγαιναν στα τηλεοπτικά πάνελ τις τάσεις, όπως είχαν διαμορφωθεί. Και δεν ήταν καθόλου καλές. Οσοι δεν βρίσκονταν εκεί είχαν συνδεθεί μέσω Zoom προκειμένου να ενημερωθούν. Η διαφορά ήταν στις 10 μονάδες και τα πάντα ήταν «παγωμένα». Ο «εφιάλτης» δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμη…
Γύρω στις 19.30 το ψηφιακό σύστημα που είχε εγκατασταθεί στα γραφεία του κόμματος επιβεβαίωνε πως η ημέρα που θα ξημέρωνε για τον ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν η χειρότερη στην ιστορία του. Ο Αλέξης Τσίπρας, πριν επιστρέψει στην Κουμουνδούρου, είχε επικοινωνήσει, μεταξύ άλλων, με τη Ράνια Σβίγκου και τον Μιχάλη Καλογήρου. Στο γραφείο του άρχισαν να μπαινοβγαίνουν δεκάδες άτομα χωρίς κάποιος να μπορεί να δώσει κάποια εξήγηση για το πολύ κακό αποτέλεσμα. Το ερώτημα, εύλογο: Σε ένα κόμμα εξουσίας, κανείς δεν είχε πάρει τα μηνύματα της περιφέρειας πως κάτι δεν πάει καλά; Ο πρόεδρος έγραψε τη δήλωσή του και πήγε στο στούντιο του τρίτου ορόφου για να τη μαγνητοσκοπήσει, χωρίς να ενημερώσει κανέναν για το περιεχόμενό της.
Σκέφτηκε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ το βράδυ της 21ης Μαΐου να παραιτηθεί; «Θα ήταν αδύνατο να μην περάσει από το μυαλό του», εκτιμούσε στενός συνεργάτης του γνωρίζοντας την ιδιοσυγκρασία του. Αυτό επιβεβαιώνεται και από όσα ειπώθηκαν την επόμενη ημέρα στη συνεδρίαση του Εκτελεστικού Γραφείου και είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ». Σύμφωνα με πληροφορίες, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης εξήγησε πως θα ήταν άδικο, ανέντιμο, αλλά και υπονομευτικό για οποιοδήποτε πρόσωπο αναλάμβανε σε αυτή την εξαιρετικά δυσάρεστη συγκυρία τα ηνία του κόμματος. «Δεν υπάρχει χρόνος για κατάθλιψη», τόνισαν μέλη του οργάνου.
Οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ είναι στενά δεμένοι με τον Αλέξη Τσίπρα και η αλήθεια είναι πως τέτοιες σκέψεις θα μπορούσαν να προχωρήσουν μόνο μετά τις κάλπες της ενισχυμένης αναλογικής, καθώς είναι απαραίτητο να υπάρχει περίοδος προσαρμογής και μια καλή χρονική απόσταση ανάμεσα σε μια πιθανή διαδοχή και στις εκλογές. Ο ίδιος ξεκαθάρισε πως θα δώσει τη μάχη και όλοι συμφώνησαν. Σε αυτή τη φάση, εάν «έτρεχαν» άλλες εξελίξεις, θα ισοδυναμούσαν με «πολιτική αυτοχειρία».
«Κυρώσεις…»
Πριν από τις εκλογές ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είχε πει σε συνέντευξή του πως «αν ένας πολιτικός χάσει με έξι μονάδες διαφορά, προφανώς θα έχει κυρώσεις». Αν χάσει με «έξι επί τρία συν δύο»; Φτάνει μια φθινοπωρινή ή στη χειρότερη περίπτωση μια καλοκαιρινή συνεδριακή διαδικασία για να σβήσει τα πάντα; Αναλόγως το περιεχόμενο που θα έχει, λένε τα περισσότερα στελέχη. Αυτά τα ερωτήματα δεν μπορούν να απαντηθούν αν δεν βγει και το «σκορ» της δεύτερης Κυριακής των εκλογών. Οταν για πρώτη φορά η αντιπολίτευση κρίνεται ως χειρότερη και από την κυβέρνηση, τα πράγματα δεν είναι απλά.
Στελέχη της «Ομπρέλας», που εκτιμούν πως έκλεισε ένας κύκλος, παραδέχονται πως «αν το 20% γίνει 27% θα το ξανασυζητήσουμε». Η άλλη –και πιο ισχυρή– άποψη είναι πως «η επόμενη ημέρα αργεί ακόμη».
Κανείς δεν γνωρίζει τι σκέφτεται ο Αλέξης Τσίπρας για την επόμενη ημέρα. Αν έχει λάβει ήδη τις αποφάσεις του ανεξαρτήτως του νέου αποτελέσματος. Γιατί ακόμη και στελέχη της «Ομπρέλας» (συνεδρίαζαν για οκτώ ώρες την περασμένη Τρίτη), που μίλησαν στην «Κ» και εκτιμούν πως έκλεισε ένας κύκλος για τον ΣΥΡΙΖΑ, παραδέχονται πως «αν το 20% γίνει 27% θα πρέπει να το ξανασυζητήσουμε. Με έναν παράλληλο, πιο συλλογικό τρόπο λειτουργίας του κόμματος». Υπάρχει, ωστόσο, και η διαφορετική αντίληψη στο κόμμα –και είναι πιο ισχυρή– πως «η επόμενη ημέρα αργεί ακόμη».
Ο Αλέξης Τσίπρας στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής της Πέμπτης έδειξε ένα άλλο πρόσωπο. Φάνηκε αποφασισμένος για την επόμενη μάχη και το κλίμα που πέρασε από την ομιλία του –που δεν διέψευδαν κορυφαία στελέχη– είναι πως «τα λάθη θα έχουν και συνέπειες». Περιθώρια για νέα «φάλτσα» δεν υπάρχουν ακόμη και αν αυτό σημαίνει αναδιαμορφώσεις στις λίστες που θα συγκροτηθούν. Της Κ.Ε. είχε προηγηθεί μια συνεδρίαση του Εκτελεστικού Γραφείου, στην οποία αποφασίστηκε να μην ανοίξει ο διάλογος στο κορυφαίο όργανο, παρά τις διαφωνίες που εξέφρασε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. Να σημειωθεί πως ο πρώην υπουργός Οικονομικών –αν και επικεφαλής των «53+»– έχει σταθεί στο πλευρό του προέδρου από την πρώτη στιγμή. Κατά πολλούς, το «σιωπητήριο» στην Κεντρική Επιτροπή ήταν το πρώτο «καμπανάκι» για εγκράτεια μέχρι τις κάλπες.
«Εχουμε την αίθουσα μέχρι τις 9 μ.μ.»
Της Δώρας Αντωνίου
Η ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ ήταν προγραμματισμένη για τις 5 μ.μ. το απόγευμα της περασμένης Πέμπτης. Η ώρα είναι 6.30, οι πιο υποψιασμένοι για τους πραγματικούς χρόνους σε τέτοιες εκδηλώσεις συνεχίζουν να καταφθάνουν. Τρεις κυρίες, της παλαιάς φρουράς του κόμματος, αρχίζουν και αγανακτούν: «Είπαμε να καθυστερήσει, αλλά μιάμιση ώρα… Ας μου έλεγε να έρθω στις 6.30. Πάλι θα ερχόμουν. Στο κάτω κάτω, είναι και ασέβεια…».
Στέλεχος του επιτελείου του Μαξίμου επί πρωθυπουργίας Αλέξη Τσίπρα μού λέει λίγα λεπτά αργότερα ότι δεν θα πρέπει να περιμένω κάτι ιδιαίτερο από την Κεντρική Επιτροπή. «Εχουμε κλείσει την αίθουσα μέχρι τις 9 μ.μ. Είναι ήδη 6.30, θα μιλήσει ο πρόεδρος, άντε και η γραμματέας, κάποιος από το προεδρείο, πέρασε η ώρα…».
Οι κυρίες που έχουν βάλει την παράμετρο της αστικής ευγένειας στη συζήτηση για την καθυστέρηση, αν και θα έπρεπε να είναι εξοικειωμένες με κομματικούς τακτικισμούς, δεν φαίνεται να έχουν αντιληφθεί ότι η καθυστέρηση στην έναρξη ομιλίας του προέδρου είναι επιλογή για να μη μείνει χρόνος για τοποθετήσεις, που θα μπορούσαν να «ξύσουν» τις πολύ νωπές πληγές της εκλογικής ήττας και να προκαλέσουν ακατάσχετη αιμορραγία. Ηδη η συζήτηση έχει περάσει αλλού. «Σήμερα είναι η πρώτη μέρα που αισθάνομαι κάπως καλύτερα», λέει η μία. «Τι σε έκανε να αισθανθείς καλύτερα;» ρωτάει η διπλανή της. «Αποφάσισα να περάσω τα στάδια του πένθους πιο γρήγορα», απαντά η πρώτη.
Νεοεκλεγείσα βουλευτής, που εισέρχεται εκείνη τη στιγμή, δέχεται συγχαρητήρια για την εκλογή της. «Ευχαριστώ», λέει σχεδόν σαστισμένη και προσθέτει: «Ούτε η μαμά μου δεν μου είπε συγχαρητήρια, όλα σκεπάστηκαν από το “άλλο”».
«Δείχνει στεναχωρημένος»
Ο Αλέξης Τσίπρας καταφθάνει έπειτα από λίγο και γίνεται δεκτός με ενθουσιώδη χειροκροτήματα.
«Δείχνει στεναχωρημένος», λέει δίπλα μου νεαρή που ήταν υποψήφια με το κόμμα στις εκλογές. Λίγα λεπτά αργότερα, ο πρόεδρος καλεί τα στελέχη και τους υποψηφίους του κόμματος «να κηρύξουμε λήξη στο πένθος». «Μα πώς τα σκέφτεται;» αναρωτιέται μεγαλόφωνα δίπλα μου η κυρία που κατάφερε να περάσει γρήγορα τα στάδια του πένθους.
«Δεν ήμουν από αυτούς που πιστεύαμε ότι θα κερδίσουμε. Αλλά αυτό, δεν το περίμενα», μου λέει παλαιό στέλεχος που διακρίνεται για τη μετριοπαθή και σοβαρή παρουσία του. «Τα διαβάσαμε όλα λάθος, χάσαμε την επαφή».
Βουλευτής που εξελέγη στην περιφέρεια αγωνιά όχι μόνο για την προοπτική του κόμματος αλλά και γιατί, όπως λέει, «την έδρα μάλλον θα τη χάσω στον επόμενο γύρο, στην κατανομή των εδρών με το νέο εκλογικό σύστημα». Και αυτός, πάντως, δεν μπορεί να κατανοήσει το μέγεθος της ήττας. «Πήγαμε πόρτα πόρτα. Μιλήσαμε με πολύ κόσμο. Ολοι είχαν προβλήματα. Ακρίβεια, ανεργία, ρεύμα, οι αγρότες παραπονιούνται για δυσανάλογη αύξηση στο κόστος παραγωγής. Και εξηγούσαμε σε όλους τι θα κάνουμε εμείς για όλα αυτά. Και ενώ έδειχναν να ακούνε, πήγαν και ψήφισαν Ν.Δ.». Δείχνει ακόμη απορημένος.
«Ολοι μου λένε “ποιος τον ψήφισε τον Μητσοτάκη;”. Ποιος τον ψήφισε; Κανένας δεν ξέρει, και καλά. Στο εκλογικό τμήμα όλα τα ψηφοδέλτια που ανοίγαμε ήταν της Ν.Δ.», λέει σχεδόν αγανακτισμένος σε άλλο πηγαδάκι νεαρός, μέλος του κόμματος.
«Ολοι τους και μόνοι μας»
Η ομιλία του Αλέξη Τσίπρα ολοκληρώνεται μέσα σε ενθουσιασμό. «Ε, τι περίμενες, ήταν όλοι τους και μόνοι μας», σχολιάζει υποψήφιος που απέτυχε να εκλεγεί, σε μια απρόσμενη αντιστροφή του προεκλογικού συνθήματος του ΚΚΕ.
Καθώς ο κόσμος αποχωρεί, ακούγεται το πικρό σχόλιο έμπειρου κομματικού στελέχους: «Ναι, τώρα θα αλλάξουν όλα. Ηταν game changer το σημερινό», λέει με εμφανή ειρωνεία.