Εάν κάποιος αναζητήσει την αφετηρία των αντιδράσεων που οδήγησαν πριν από χρόνια στην απόσυρση του βιβλίου Ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού, θα βρεθεί στο Κιλκίς. Τον Μάιο του 2006, ο Δημήτρης Νατσιός, δάσκαλος στο 4ο δημοτικό σχολείο της πόλης και κάτοχος πτυχίου Θεολογίας, αφού δημοσίευσε τις επικρίσεις του στην τοπική εφημερίδα «Γνώμη», αποκαλώντας τους συγγραφείς «εντολοδόχους της Νέας Τάξης», προώθησε το κείμενό του στην ιστοσελίδα «Αντίβαρο».
Σύμφωνα με τον δημιουργό της, μετανάστη στην Αγγλία εκείνη την περίοδο, η ιστοσελίδα φιλοδοξούσε να λειτουργήσει ως δεξαμενή σκέψης για συζητήσεις «εθνικής αυτογνωσίας». Ακολούθησε συλλογή περίπου 9.000 υπογραφών κατά του νέου βιβλίου και κλιμάκωση των εθνικοπατριωτικών αντιδράσεων από εκκλησιαστικούς και πολιτικούς παράγοντες της εποχής, με σκοπό την απόσυρσή του.
Εκείνη ήταν η πρώτη φορά που ο κ. Νατσιός έγινε ευρύτερα γνωστός πανελλαδικά, έχοντας παραχωρήσει το 2007 και μια σύντομη συνέντευξη στην έρευνα της εκπομπής «Φάκελοι» του ΣΚΑΪ. Πάνω από μία δεκαετία αργότερα ο δάσκαλος από το Κιλκίς απασχόλησε ξανά την επικαιρότητα, ως επικεφαλής του κινήματος Νίκη, το οποίο παραλίγο να εισέλθει στη Βουλή συγκεντρώνοντας στις πρόσφατες εκλογές ποσοστό 2,92% και 172.201 ψήφους.
«Να θεωρείτε τους εαυτούς σας μακάριους που είστε χριστιανοί ορθόδοξοι, διότι τιμιότερο πράγμα από την Ορθοδοξία δεν υπάρχει στον κόσμο», είχε πει στα μέσα Μαΐου σε προεκλογική του ομιλία στη Θεσσαλονίκη. Πλάι του στη σκηνή ξεχώριζε μια αφίσα με το άγαλμα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, ενώ οι ακροατές του ανέμιζαν ελληνικές και βυζαντινές σημαίες. Οπως σε κάθε παρόμοια συγκέντρωση, όλα ξεκίνησαν και έκλεισαν με προσευχή.
Τι μεσολάβησε όλα αυτά τα χρόνια και πώς ένας εθνικοθρησκευτικός πολιτικός σχηματισμός, με ξενοφοβικό και ομοφοβικό λόγο, που μέχρι πρότινος περνούσε απαρατήρητος από τα δημοσκοπικά ραντάρ, κατόρθωσε να έχει αυτό το εκλογικό αποτύπωμα; Η «Κ» επιχειρεί να ξετυλίξει το νήμα.
Επί σειράν ετών ο κ. Νατσιός, πέρα από τις τοπικές εφημερίδες του Κιλκίς, αρθρογραφούσε και σε έντυπο της μονής Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη στον Πεντάλοφο Κιλκίς. Επί μία δεκαετία παρουσίαζε την εκπομπή «Γράμματα Σπουδάγματα» στον περιφερειακό εκκλησιαστικό τηλεοπτικό σταθμό 4Ε.
Το 2012, το θρησκευτικό σωματείο «Ενωμένη Ρωμηοσύνη» εξέδωσε ένα σύγγραμμά του για τα «Νεοταξικά βιβλία Γλώσσας». Η «Ρωμηοσύνη» εμφανίζεται ως ένας από τους υποστηρικτές της καμπάνιας με τίτλο «Αφήστε με να ζήσω», στο πλαίσιο της οποίας είχαν τοποθετηθεί αφίσες κατά των αμβλώσεων στο μετρό της Αθήνας. Αλλωστε και σήμερα η Νίκη δεν κρύβει τις ταυτόσημες απόψεις της, γράφοντας σε ανακοίνωσή της ότι «η Ελλάδα το 1986 προχώρησε στη νομιμοποίηση των εκτρώσεων, παρασυρμένη από την ιδεολογική ηγεμονία των επίπλαστων δικαιωμάτων».
Σύμφωνα με εκπαιδευτικό, συνάδελφο του κ. Νατσιού στο Κιλκίς, η τάξη του ήταν διακοσμημένη με εικόνες των αγωνιστών του ’21, ενώ όταν το 4ο δημοτικό εντάχθηκε στο πρόγραμμα του Ψηφιακού Σχολείου και της Ευέλικτης Ζώνης, εκείνος δεν φάνηκε πρόθυμος να αξιοποιήσει τα νέα τεχνολογικά εργαλεία. Σε κείμενό του το 2010 στο περιοδικό «Ρεσάλτο» έγραφε ότι η τάξη μεταβάλλεται σε Ιντερνετ καφέ και ότι το σχολείο «δεν πρέπει να καινοτομεί, αλλά να συντηρεί».
Μοιάζει οξύμωρο, όμως η τεχνολογία φαίνεται να αποτελεί σήμερα ένα από τα βασικά εργαλεία διάχυσης των μηνυμάτων του κινήματος Νίκη. Στην ιστοσελίδα τους, πλάι σε κάθε τοπική οργάνωση, υπάρχει QR code που παραπέμπει στην αντίστοιχη ομάδα της εφαρμογής Viber. Σε ορισμένες από αυτές τις ομάδες, σε ανύποπτο εκλογικά χρόνο, αναρτώνται καλέσματα για συμμετοχή σε κινητοποιήσεις κατά του υποχρεωτικού εμβολιασμού. Ενα από αυτά, στις 25/8/2021, στην ομάδα της Πιερίας, καλεί τους ενδιαφερόμενους να κλείσουν θέση σε λεωφορεία για Θεσσαλονίκη.
Η ηγεσία της «ομαιχμίας»
Το αντιεμβολιαστικό κίνημα ήταν και εξακολουθεί να είναι μία από τις δεξαμενές άντλησης ψηφοφόρων, αλλά και στελεχών. Μεταξύ άλλων, ένα από τα μέλη της «ομαιχμίας», όπως αποκαλούν την ηγετική τους ομάδα, είναι πολύτεκνος γιατρός που είχε τεθεί σε αναστολή γιατί αρνήθηκε να εμβολιαστεί. «Αντέδρασε η συνείδησή μας, γιατί κάποιοι ήθελαν να ποδοπατήσουν το αυτεξούσιο που μας έδωσε ο Θεός», είπε ο ίδιος σε ομιλία του τον Ιούνιο του 2022.
Μοναχός του Αγίου Ορους επισημαίνει την ιδεολογική συνάφεια του κινήματος με μονές φιλορωσικού «προσήμου», τονίζοντας ότι η διαχείριση της μνήμης του Αγίου Παϊσίου συνέβαλε στην εκλογική επιτυχία.
Ιστοσελίδες που πρόσκεινται στον εθνικιστικό χώρο εμφανίζουν τον κ. Νατσιό να υπογράφει το 2014 την ιδρυτική διακήρυξη του Ριζοσπαστικού Εθνικού Συναγερμού (ΡΙΖΕΣ), πολιτικός σχηματισμός που τελικά δεν κατέβηκε στις εκλογές. Η Νίκη δημιουργήθηκε το 2019 και ο βασικός λόγος της σύστασής της φαίνεται να ήταν η αντίθεση στη συμφωνία των Πρεσπών.
Υποψήφιος βουλευτής της Νίκης στην Κεντρική Μακεδονία, πρώην αστυνομικός και κάτοχος πτυχίου Θεολογίας, λέει στην «Κ» ότι ο ίδιος κλήθηκε να μετάσχει στα ψηφοδέλτια πριν από δύο μήνες, καθώς και ότι ο κ. Νατσιός είχε επιλεγεί ως επικεφαλής επειδή ήταν ο πιο αναγνωρίσιμος από τις ομιλίες του σε μητροπόλεις και θρησκευτικά σωματεία για τα σχολικά βιβλία. Ο ίδιος συμπληρώνει ότι οι περισσότεροι συνυποψήφιοί του είναι «πολύτεκνοι, εκκλησιάζονται, κοινωνούν, ή έχουν πτυχίο Θεολογικής». Εάν ανατρέξει κάποιος στα σύντομα βιογραφικά που παραθέτουν, θα δει ότι αρκετοί δηλώνουν πέρα από τα επαγγέλματά τους και συναφείς ιδιότητες: ιεροψάλτης, τελειόφοιτος φροντιστηρίου υποψηφίων κατηχητών, συγγραφέας ορθόδοξων χριστιανικών βιβλίων.
Στις προγραμματικές θέσεις που έχουν αναρτήσει στην ιστοσελίδα τους λένε μεταξύ άλλων ότι η ενημέρωση εφήβων για θέματα σύλληψης, αντισύλληψης και «εγκράτειας» πρέπει να γίνεται με τη συνεργασία Πολιτείας και Εκκλησίας. Μιλούν ακόμη για θέσπιση υποχρεωτικών σχολών γονέων. «Δεν συμφωνούμε με την ομοφυλοφιλία», λέει στην «Κ» υποψήφιος του κόμματος. «Δεν απορρίπτουμε τον άνθρωπο, αλλά την αμαρτία. Οι αγκαλιές μας είναι ανοιχτές για όποιον “μετανοεί”».
Παράλληλα στις θέσεις τους σημειώνουν ότι οι ξένοι που ζουν στην Ελλάδα δεν θα αποκτούν την ιθαγένεια αλλά θα υπάγονται σε «καθεστώς μετοίκων». Βάσει αυτής της διάκρισης, λένε ότι θα πρέπει κάθε μήνα να ελέγχεται υποχρεωτικά η υγεία τους και η κατάσταση εργασίας τους αλλιώς θα απελαύνονται.
Ο κ. Νατσιός φέρεται να έχει δηλώσει σε συνομιλητές του στο Κιλκίς ότι έχει τη στήριξη μοναχών από το Αγιον Ορος. Η «Κ» επιχείρησε να επικοινωνήσει μαζί του για διευκρινίσεις, εκείνος όμως ανέφερε ότι δεν θα δίνονται συνεντεύξεις για μερικές ημέρες, σύμφωνα με συλλογική απόφαση του κινήματος.
Η Νίκη κατέγραψε τα μεγαλύτερα ποσοστά της στη Βόρεια Ελλάδα. Στην Πιερία έλαβε 7,46%, στην Πέλλα 6,13% και στο Κιλκίς 5,27%. Ενα ενδεικτικό παράδειγμα, όμως, για το μοτίβο της στελέχωσης του κόμματος και το πώς οικοδομήθηκε η απήχησή του βρίσκεται πιο μακριά, στην Αχαΐα. Στην Πάτρα διαμένει ένας από τους ιερείς οι οποίοι τάσσονται ανοιχτά υπέρ της Νίκης και στην περίοδο της πανδημίας λειτουργούσε σε εκκλησία κανονικά παρά τις σχετικές απαγορεύσεις. Μηνύματά του αναπαράγονται σήμερα και στα γκρουπ του Viber που διατηρούν οι τοπικές ομάδες του κινήματος ανά την Ελλάδα. Στα τέλη Απριλίου, τοπικό στέλεχος της Ν.Δ. ήρθε σε αντιπαράθεση με ιερέα της Πάτρας λέγοντας ότι λειτουργεί σκοταδιστικά, καθώς εκείνος κατηχούσε το ποίμνιό του λέγοντας ότι «είναι ευλογία Θεού να ψηφίσουν “Νίκη”».
Ο δημοσιογράφος της εφημερίδας «Πελοπόννησος», Γιώργος Αναστασόπουλος, παρατηρεί ότι από τους υποψηφίους της Νίκης στην Αχαΐα οι μισοί σχετίζονται με τα θρησκευτικά σωματεία «Χριστιανική Στέγη», «Χριστιανική Εστία» και «Αναπλαστική Σχολή Πατρών», ενώ στο ψηφοδέλτιο συμμετείχαν και πρώτου βαθμού συγγενείς ιερέων. Παρόμοιοι σύλλογοι ανά την Ελλάδα εκδίδουν δικά τους έντυπα, διατηρούν βιβλιοπωλεία, ή παιδικές κατασκηνώσεις, έχουν ένα συγκεκριμένο, συμπαγές ακροατήριο στο οποίο απευθύνονται.
«Ψηφοθηρικός κυνισμός»
Πρόσφατα, σε δήλωσή του για τις εκλογές, ο μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως Ανθιμος καυτηρίασε την «προκλητική παρέμβαση μοναστικών και παρεκκλησιαστικών οργανώσεων στην υποστήριξη κομμάτων». Οπως σημείωσε, «ο ψηφοθηρικός κυνισμός και η εργαλειοποίηση του θρησκευτικού συναισθήματος, ως μέσα για την κατάκτηση αλλότριων στόχων, αποτελούν τεράστιες απειλές για το πολιτικό σύστημα και την κοινωνία».
Μοναχός του Αγίου Ορους, ο οποίος μίλησε στην «Κ» υπό τον όρο της ανωνυμίας, επισημαίνει την ιδεολογική συνάφεια του κινήματος με τις αποκαλούμενες και ως «φιλοθεΐτικες» μονές στον Αθω, οι οποίες έχουν και φιλορωσικό πρόσημο. Προσθέτει ότι ένας ακόμη παράγοντας που ενδεχομένως εξηγεί το εκλογικό αποτύπωμα της Νίκης είναι η διαχείριση της μνήμης του Αγίου Παϊσίου. Στα ψηφοδέλτια του κόμματος εντάχθηκε η ανιψιά του, καθώς και συγγραφέας σχετικών βιβλίων, ο οποίος δίνει τα τελευταία χρόνια ομιλίες, ως «πνευματικό του τέκνο».
«Μας κανοναρχεί ο Αγιος Παΐσιος», είχε πει ο κ. Νατσιός στην προεκλογική του ομιλία στη Θεσσαλονίκη. «Μας λένε ότι μας υποστηρίζει η Εκκλησία, ότι μας υποστηρίζουν μοναστήρια και μας υποστηρίζουν χριστιανοί ορθόδοξοι. Τιμή μας και καμάρι μας. Δεν μας στηρίζουν ούτε μασονικές στοές, ούτε λέσχες Μπίλντερμπεργκ».
