Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε να βγάλει από πάνω του το σύνδρομο του δεύτερου κόμματος. Για τον τελευταίο μήνα η αλήθεια είναι πως δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά μετά το «double score» που πέτυχε η Νέα Δημοκρατία εις βάρος του. Πότε μπήκε όμως η συγκεκριμένη «στάμπα» στην αξιωματική αντιπολίτευση; Από το 2019 που ξεκίνησε να μιλάει για την ανάγκη προοδευτικής διακυβέρνησης, ζητώντας απεγνωσμένα να βρει έναν ή και δύο συνοδοιπόρους για να κυβερνήσει, ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανιζόταν στα μάτια των πολιτών ως «σίγουρος δεύτερος». Η στρατηγική ήττα περνούσε σαν κινηματογραφική ταινία μπροστά από τα μάτια των επιτελών της Κουμουνδούρου και κανείς δεν την έβλεπε.
Επί τέσσερα χρόνια δεν κατάφερε να αλλάξει και να αποκτήσει δεσμούς με την τοπική κοινωνία, τα συνδικάτα και το φοιτητικό κίνημα. Να φέρει στο προσκήνιο νέα πρόσωπα, να προχωρήσει σε τολμηρές διαγραφές, να προβάλει το πρόγραμμα και να αλλάξει την εκφορά του λόγου του. Η κυβέρνηση είχε αστοχίες στην πανδημία, στην καταπολέμηση της ακρίβειας και στον ανεξέλεγκτο ρόλο της ΕΥΠ με τις παρακολουθήσεις. Ακολούθησαν το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη και οι εικόνες με τις σοβαρές ελλείψεις στο ΕΣΥ. Παρ’ όλα αυτά ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπόρεσε να εκμεταλλευθεί τίποτα. Η δημοσκοπική καχεξία συνεχιζόταν. Το 2019 η Κουμουνδούρου έχασε τη μάχη του Κέντρου καταφέρνοντας να συγκεντρώσει το 31,5% του εκλογικού σώματος. Στις 21 Μαΐου τον μεσαίο χώρο δεν τον πλησίασε καν. Και το μεγάλο ερώτημα που θα τεθεί από αύριο είναι η αδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ, και προφανώς και του Αλέξη Τσίπρα, να πείσει το μετριοπαθές κεντρογενές κοινό πως μπορεί να το εκπροσωπήσει. Σε κάθε περίπτωση, σε 34 ημέρες ήταν αδύνατον να γίνουν όσα δεν έγιναν σε περίπου 1.400 που ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε για δεύτερη φορά στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα έχασε στο Πέραμα, στον Κορυδαλλό, στο Περιστέρι και στην Αγία Βαρβάρα, γιατί απέναντι στην επιδοματική πολιτική της Νέας Δημοκρατίας δεν μπόρεσε να πείσει ότι μπορεί να προσφέρει κάτι καλύτερο.
Το «ασανσέρ»
Ακόμη και με βελτίωση των ποσοστών του, ο προβληματισμός θα παραμείνει. Η εικόνα ενός κόμματος «ασανσέρ» δεν μπορεί να εμπνεύσει σιγουριά και εμπιστοσύνη στους πολίτες. Τον Μάιο του 2019, στις ευρωεκλογές, με το 23,75% που κατέγραψε, είχε δείξει πως έχει τάσεις εύκολης αποσυσπείρωσης. Η Νέα Δημοκρατία έφτασε ως αξιωματική αντιπολίτευση στο ιστορικό χαμηλό της λαμβάνοντας δύο φορές 28% στην «καρδιά» της οικονομικής κρίσης, το 2015. Το τρίτο χειρότερο ποσοστό που κατέγραψε ως ηττημένη (33,5%) ήταν όταν το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου, το 2009, κατέλαβε την εξουσία. Πάντα όμως ακολουθούσε κατά πόδας τον μεγάλο αντίπαλό της. Το ίδιο συνέβαινε και όταν η Χαριλάου Τρικούπη βρισκόταν στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Αρκετοί στην Κουμουνδούρου υποστηρίζουν πως η προεκλογική περίοδος για την κάλπη της ενισχυμένης αναλογικής σημαδεύτηκε για τον ΣΥΡΙΖΑ από το σποτ που παρουσιάστηκε σε δύο συνέχειες. Στο πρώτο μέρος, νέοι άνθρωποι αποτύπωσαν σε έναν άδειο καμβά το μέλλον που ονειρεύονται: ανθρωπιά, μείωση ΦΠΑ, επίδομα ενοικίου, 13η σύνταξη, συλλογικές συμβάσεις, προσλήψεις στο ΕΣΥ, κράτος δικαίου, κοινωνικό κράτος και δημοκρατία. Στο δεύτερο επεισόδιο, ο Αλέξης Τσίπρας μαζί με τη «φρέσκια φουρνιά» συνεργατών ήρθε να πιστοποιήσει πως είναι δέσμευση για τον ΣΥΡΙΖΑ οι υποσχέσεις να γίνουν πράξεις. Κανένα στέλεχος από τους πρωτεργάτες του αποτελέσματος του 2012 ή της νίκης του 2015 δεν μπήκε στο κάδρο μαζί με τον πρόεδρο. Και το μήνυμα ήταν σαφές. Τι θα γινόταν αν αυτή η καμπάνια είχε υιοθετηθεί πριν από την 21η Μαΐου; Ο Αλέξης Τσίπρας μπορεί να παραμένει το ισχυρό «brand», ωστόσο φάνηκε περίτρανα από το εκλογικό αποτέλεσμα πως χρειάζεται δίπλα του «νέο αίμα». Πρόσωπα που αποτελούν υπόσχεση για το μέλλον, δεν έχουν φθαρεί από την εξουσία, μπορούν να αντιπαρατεθούν δημόσια με επιχειρήματα, χωρίς κορώνες και στερεοτυπικό λόγο, αποφεύγοντας εντάσεις και ακραίες εκφράσεις επαναστατικής γυμναστικής βγαλμένες από την εποχή των μνημονίων.
Τεχνοκράτες και πολιτικοί
Η εκτίμηση πως η αντιπολίτευση που άσκησε ο Αλέξης Τσίπρας ήταν χειρότερη από την κυβέρνησή του ενδεχομένως να είναι υπερβολική. Ο ΣΥΡΙΖΑ από τους πρώτους μήνες μετά την ήττα του 2019 άρχισε να αναδιαμορφώνει το πρόγραμμά του και να το παρουσιάζει. Μια από τις παρεμβάσεις που συζητήθηκαν πιο πολύ ήταν οι προτάσεις του για την πανδημία. Ακολούθησαν οι θέσεις του για το νέο ΕΣΥ. Μόνο που κανείς στην Κουμουνδούρου δεν σκέφτηκε πως σε αυτόν τον τομέα ο Οθωνας Ηλιόπουλος, ο Γρηγόρης Γεροτζιάφας, η Αθηνά Λινού και ο Αθανάσιος Τσακρής θα έπρεπε να έχουν το «μονοπώλιο» στην επικοινωνία. Γιατί όντως το κόμμα διέθετε μια πολύ ισχυρή ομάδα διακεκριμένων επιστημόνων που θα μπορούσαν να δώσουν ένα ειδικό βάρος στο πρόγραμμα του κόμματος και να κερδίσουν την προσοχή του κόσμου. Αντιθέτως, μια κουρασμένη «πολιτική μηχανή» κλήθηκε να αναλάβει έναν μεγάλο όγκο δουλειάς, που απαιτούσε περισσότερη εξειδίκευση και πιο τεχνοκρατικό λόγο. Και αυτό το λάθος δεν έγινε μόνο στην Υγεία. Για όλα τα στελέχη το αποτέλεσμα της σημερινής κάλπης είναι το σήμα για μια επανεκκίνηση διαφορετική, που θα αλλάξει πραγματικά, και όχι μόνο «στα χαρτιά», το κόμμα. Αν και πολλά περιθώρια για βαθιά πολιτική ενδοσκόπηση δεν υπάρχουν, καθώς οι αυτο-διοικητικές εκλογές πλησιάζουν.
