Οι σχέσεις με την κυβέρνηση της Τρίπολης της Λιβύης εισέρχονται σε καμπή προσπάθειας οικοδόμησης λειτουργικών διαύλων, φάση η οποία δεν είναι άσχετη προς την πολύμηνη εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 αποτελεί, όπως είναι γνωστό, τον κύριο σκόπελο στις σχέσεις Αθήνας – Τρίπολης και περνάει μέσα από την Αγκυρα. Στο πλαίσιο, λοιπόν, διερεύνησης του εδάφους στην Τρίπολη έπειτα από αρκετό καιρό ουσιαστικά ανύπαρκτων σχέσεων, ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης συνομίλησε χθες τηλεφωνικά με την ομόλογό του Νάτζλα ελ Μανγκούς.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ο υπουργός Εξωτερικών τόνισε την ανάγκη επανεκκίνησης των σχέσεων μεταξύ Αθήνας και Τρίπολης και διάνοιξης απευθείας διαύλων επικοινωνίας, ενώ υπενθύμισε στη συνομιλήτριά του την απόφαση της Ελλάδας να αναβαθμίσει τη διπλωματική της εκπροσώπηση στη Λιβύη με τη διαπίστευση Ελληνα πρέσβη στην Τρίπολη, έπειτα από σχεδόν μια δεκαετία (όταν η πρεσβεία λειτούργησε ξανά το 2018, επικεφαλής τοποθετήθηκε επιτετραμμένος ενόψει και τότε μιας βελτίωσης που ουδέποτε συνέβη). Στη χθεσινή επικοινωνία τους, πάντως, οι κ.κ. Γεραπετρίτης και Μανγκούς συμφώνησαν να συναντηθούν από κοντά στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Η εξέλιξη έχει, βέβαια, τη δική της σημασία, καθώς από τον Νοέμβριο του 2022, οπότε ο τότε υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας αρνήθηκε να κατέβει από το αεροπλάνο στην Τρίπολη όταν αντιλήφθηκε ότι η κ. Μανγκούς, παρά τα αντιθέτως συμφωνηθέντα, τον ανέμενε στο αεροδρόμιο, οι επαφές είχαν ουσιαστικά διακοπεί.
Αυτή η βούληση επανεκκίνησης που καταγράφεται από την πλευρά της Αθήνας έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία και η Αγκυρα προχωράει σε βήματα προσέγγισης με δρώντες στη Λιβύη όπως ο Χαλίφα Χαφτάρ. Με ενδιαφέρον διαβάζεται και η πρόσφατη δήλωση του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, περί ανάγκης να διεξαχθούν γρήγορα ανοιχτές εκλογές στη Λιβύη, ως εκ τούτου να κριθεί και ο εκλεκτός της Αγκυρας στην Τρίπολη, Αμπντούλ Χαμίντ αλ Ντμπέιμπα. Υπενθυμίζεται πως ο κ. Φιντάν με την προηγούμενη ιδιότητά του, του διοικητή των Τουρκικών Μυστικών Υπηρεσιών (ΜΙΤ), ήταν σημαντικός παράγοντας στις διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση της Τρίπολης, που οδήγησε και στα δύο τουρκολιβυκά μνημόνια, για τις θαλάσσιες ζώνες αλλά και την παροχή στην Τουρκία δικαιώματος να δημιουργήσει βάσεις στο έδαφος της δυτικής Λιβύης.
Στην Αθήνα είναι αντιληπτό ότι το διπλωματικό «παιχνίδι» διαδραματίζεται στην Τρίπολη, ασχέτως αν, με βάση το διεθνές δίκαιο, η σημερινή κυβέρνηση δεν έχει δικαιοδοσία υπογραφής διεθνών συμφωνιών.
Στην Αθήνα, είναι αντιληπτό από καιρό ότι το κύριο «παιχνίδι» στη Λιβύη διαδραματίζεται στην Τρίπολη, ασχέτως αν, με βάση το γράμμα του διεθνούς δικαίου, η σημερινή κυβέρνηση δεν έχει δικαιοδοσία υπογραφής διεθνών συμφωνιών. Οπως φάνηκε και από τις πρόσφατες συμφωνίες Τρίπολης και της ιταλικής κυβέρνησης της Τζόρτζια Μελόνι, παρά την ιδιότυπη κατάσταση στη Λιβύη, άπαντες σπεύδουν να συνεργαστούν με το υφιστάμενο καθεστώς.
Πριν από το τηλεφώνημα Γεραπετρίτη – Μανγκούς η ελληνική πλευρά προχώρησε σε δύο κινήσεις. Αρχικά αποφασίστηκε η τοποθέτηση του έμπειρου διπλωμάτη Νίκου Γαριλίδη στην πρεσβεία της Τρίπολης. Ο κ. Γαριλίδης, με ένα μικρό διάλειμμα στη Διπλωματική Ακαδημία, υπηρέτησε ως πρέσβης στο Κάιρο και γνωρίζει καλά την κατάσταση στον βασικό εταίρο της Ελλάδας στην περιοχή, την Αίγυπτο, η οποία και έχει ανησυχίες που συνδέονται άμεσα με την εθνική ασφάλειά της.
Υπενθυμίζεται, ακόμη, ότι την προηγούμενη εβδομάδα ο κ. Γεραπετρίτης βρέθηκε αρχικά στο Ελ Αλαμέιν και στη συνέχεια στο Κάιρο, όπου συνομίλησε με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Σάμεχ Σούκρι. Στο τραπέζι τέθηκε, βεβαίως, και η κατάσταση στη Λιβύη, στο ανατολικό τμήμα της οποίας η Αίγυπτος έχει πολύ σημαντικά συμφέροντα και μεγάλη επιρροή.