Λιγότερο από ένα χρόνο μετά την πανηγυρική εξαγγελία του πρότζεκτ «Green Σχιστό», ενός μεγαλεπήβολου σχεδίου αξιοποίησης από την Εκκλησία της Ελλάδος μιας έκτασης μεγαλύτερης των 3.000 στρεμμάτων στο Σχιστό-Σκαραμαγκά, στο έργο μπαίνει «ταφόπλακα».
Ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, που στην αρχική φάση του έργου είχε υποστηρίξει την ταχεία υλοποίησή του, ενημέρωσε τη Διαρκή Ιερά Σύνοδο ότι το έργο δεν θα πραγματοποιηθεί και εισηγήθηκε τη διάλυση της «Σχιστό Α.Ε.», της εταιρείας που είχε συσταθεί από την Εκκλησία για να προχωρήσει το πρότζεκτ. Η παρουσίαση του φιλόδοξου εγχειρήματος είχε γίνει στις 14 Σεπτεμβρίου 2022 σε πανηγυρική τελετή στο Σχιστό, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Αρχιεπισκόπου. Τότε υπεγράφη η συμφωνία ανάμεσα στην Εκκλησία της Ελλάδος και το ΤΑΙΠΕΔ για την αξιοποίηση της έκτασης.
Ο ενθουσιασμός για το έργο ήταν πολύ μεγάλος και περιγραφόταν ως ένα «μικρό Ελληνικό», καθώς προβλέπονταν εμπορικές και οικονομικές χρήσεις, συνδυασμένες με οικιστική ανάπτυξη και διαμόρφωση χώρου πρασίνου συνολικής έκτασης περίπου 1.200 στρεμμάτων. Στις λεπτομέρειές του το σχέδιο περιελάμβανε την κατασκευή γραφείων και κατοικιών, αποθηκών και χώρων στάθμευσης, κέντρου logistics, εκθεσιακού και συνεδριακού κέντρου, ιατρικού κέντρου, εμπορικού κέντρου και σταθμών εξυπηρέτησης αυτοκινητιστών, χώρους για τοποθέτηση και λειτουργία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, πιθανότατα φωτοβολταϊκών. Προβλεπόταν, επίσης, η κατασκευή κοιμητηρίων για Εβραίους και μουσουλμάνους.
Στην παρουσίαση του σχεδίου αξιοποίησης της έκτασης γινόταν λόγος για επένδυση της τάξεως των 700-800 εκατ. ευρώ, χρηματοδότηση του έργου από ίδιους πόρους της Εκκλησίας της Ελλάδος και αρχικό χρονοδιάγραμμα έναρξης λειτουργίας έπειτα από περίπου τέσσερα χρόνια.
Ανυπέρβλητα εμπόδια το μεγάλο κόστος, οι αντιδράσεις από τους όμορους δήμους και τα προβλήματα με τις χρήσεις γης.
Η παρουσίαση του έργου έγινε σε κλίμα πανηγυρικό και η προβολή του από την Εκκλησία υπήρξε ενθουσιώδης, καθώς παρουσιάστηκε ως το υπόδειγμα του τι μπορεί να κάνει για την αξιοποίηση της περιουσίας της. Μάλιστα, στο συνοδικό μέγαρο της Μονής Πετράκη αναρτήθηκαν γιγαντοαφίσες και τοποθετήθηκαν μακέτες που διαφήμιζαν το σχεδιαζόμενο έργο.
Μεταστροφή του κλίματος
Λίγους μήνες αργότερα, πάντως, το κλίμα άρχισε να μεταστρέφεται και ο αρχικός ενθουσιασμός έδωσε τη θέση του σε έντονο προβληματισμό για το κατά πόσον αυτό που σχεδιάστηκε επί χάρτου ήταν υλοποιήσιμο. Μια πρώτη, βασική διαπίστωση που προκάλεσε προβληματισμό ήταν ότι το έργο δεν έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από τους δήμους της περιοχής, που προέβαλαν ενστάσεις για το εγχείρημα. Παράλληλα άρχισαν να ακούγονται από συνοδικούς ιεράρχες, που έχουν γνώση από αντίστοιχες επενδύσεις, σοβαροί προβληματισμοί για το χρονοδιάγραμμα και την τελική ανάπτυξη του έργου, με δεδομένο ότι υπήρχαν άλυτα ζητήματα που είχαν να κάνουν με θέματα όπως οι χρήσεις γης κ.λπ.
Η παρουσίαση στην Ιερά Σύνοδο των σχεδίων και η προσεκτικότερη μελέτη τους ανέδειξε μια σειρά από αδυναμίες στον σχεδιασμό και πολλά ερωτήματα για τον ρεαλισμό των εκτιμήσεων για τις οικονομικές παραμέτρους του έργου, που στην τελική ευθεία θα επιβάρυναν την Εκκλησία. Και μόνο η πρόταση για τη διενέργεια μελέτης ωρίμανσης από το ΤΑΙΠΕΔ, που ξεπερνούσε σε κόστος το 1,5 εκατ. ευρώ, συνάντησε αντιδράσεις και ενστάσεις, καθώς το ποσό ήταν πολύ μεγάλο και χωρίς να υπάρχει κάποιας μορφής διαβεβαίωση ότι το έργο επρόκειτο να ολοκληρωθεί. Μια σειρά από ενστάσεις διατυπώθηκαν και για τα περιουσιακά στοιχεία που θα έπρεπε να μεταβιβαστούν στη νεοσυσταθείσα εταιρεία «Σχιστό Α.Ε.». Τελικά, οι αμφιβολίες και οι ενστάσεις αντί να περιορίζονται έδειχναν να μεγαλώνουν όλο και περισσότερο. Μάλιστα, εκκλησιαστικές πηγές αναφέρουν ότι το τελευταίο διάστημα ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος είχε πάψει να πιστεύει στο έργο και θεωρούσε ότι δεν έγινε σωστή παρουσίαση των δεδομένων στην αρχική φάση, που είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί πλασματική εικόνα. Το πρότζεκτ στο Σχιστό θεωρήθηκε ως test drive της συνεργασίας Εκκλησίας και Δημοσίου για την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας, που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως οδηγός για την υλοποίηση και άλλων επενδυτικών σχεδίων. Οι τίτλοι τέλους αλλάζουν τα δεδομένα.