Η ετοιμότητα της Ελλάδας να συμβάλει ως εναλλακτική για τη δυνατότητα μεταφοράς των ουκρανικών σιτηρών μέσα από λιμάνια στο έδαφός της –και ειδικότερα εκείνα της Αλεξανδρούπολης και της Θεσσαλονίκης–, όπως αυτή ανακοινώθηκε χθες στο Κίεβο από τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη, αντανακλά ένα ευρύτερο σχέδιο το οποίο η Αθήνα έχει ήδη συζητήσει με εταίρους της στην Ε.Ε. αλλά και εκτός αυτής.
Οπως είναι γνωστό, αυτή τη στιγμή η συμφωνία μεταφοράς των σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας έχει «παγώσει», με αποτέλεσμα να βρίσκεται σε εξέλιξη ένα τεράστιο, παρασκηνιακό, διπλωματικό παιχνίδι με σκοπό την εξεύρεση εναλλακτικών. Υπενθυμίζεται ότι στο μέχρι πρότινος ισχύον πλαίσιο συμφωνίας, η Τουρκία είχε μεσολαβητικό ρόλο και σημαντικό ειδικό βάρος.
Το προηγούμενο χρονικό διάστημα η Αθήνα σε συζητήσεις στις Βρυξέλλες με εταίρους στην Ε.Ε. αλλά και την Κομισιόν, αλλά και, πέρα από αυτήν, με το Λονδίνο το οποίο διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων περί την Ουκρανία, κατέληξε στην κατάρτιση μιας πρότασης η οποία περιλαμβάνει την αξιοποίηση των δύο βασικών λιμανιών της Ελλάδας στο Βόρειο Αιγαίο, τη Θεσσαλονίκη και την Αλεξανδρούπολη.
Με βάση αυτό το σχέδιο, τα σιτηρά θα μεταφέρονται σιδηροδρομικώς από την Ουκρανία προς τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, και από εκεί προς τα δύο λιμάνια Θεσσαλονίκης και Αλεξανδρούπολης. Είναι προφανές ότι ο ελληνόκτητος στόλος θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, όπως άλλωστε έχει ήδη συμβεί σε παρόμοιες περιπτώσεις, περιλαμβανομένης της Μαύρης Θάλασσας.
Τα δύο λιμάνια Θεσσαλονίκης και Αλεξανδρούπολης μπορούν, βεβαίως, να φιλοξενήσουν τα πλοία που απαιτούνται για τη συγκεκριμένη εργασία. Αν και οι καταστροφές στο σιδηροδρομικό δίκτυο στη Θεσσαλία δεν επηρεάζουν την πιθανότητα υλοποίησης αυτού του σεναρίου, είναι γνωστό ότι προβλήματα δυναμικότητας του σιδηροδρομικού δικτύου υπάρχουν και στη Βόρεια Ελλάδα. Στην Αθήνα η πιθανότητα επιλογής του δρόμου του Αιγαίου μπορεί να λειτουργήσει κατά συνέπεια και ως επιπλέον κίνητρο για την περαιτέρω επιτάχυνση των έργων, ειδικά στη διαδρομή Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο προς Βουλγαρία.
Σημειώνεται ότι διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι ο κ. Γεραπετρίτης ανέδειξε την ετοιμότητα της Ελλάδας να συμβάλει στην εξεύρεση λύσης μέσω της Αλεξανδρούπολης, ενώ υπογράμμισε τις «τεράστιες διαχυτικές συνέπειες» που θα έχει ιδίως για τον εφοδιασμό των χωρών του Παγκόσμιου Νότου η κατάρρευση της συμφωνίας με τη Ρωσία για την ασφαλή εξαγωγή των σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Η τοποθέτηση του κ. Γεραπετρίτη έγινε στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε., το οποίο συνεδρίασε προχθές στο Κίεβο με σκοπό τη μετάδοση ενός μηνύματος αλληλεγγύης και συνέχισης υποστήριξης της Ουκρανίας, ενώ ο πόλεμος συνεχίζεται για περισσότερους από 19 μήνες.
Βαλτική και Αδριατική
Παρέμβαση Γεραπετρίτη στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. – Ο ρόλος του Λονδίνου και οι εναλλακτικές που εξετάζονται.
Η ελληνική εναλλακτική έχει να ανταγωνιστεί σε επίπεδο Ε.Ε. ακόμη δύο. Η πρώτη είναι εκείνη της Βαλτικής Θάλασσας. Σε αυτή την περίπτωση έχουν συνασπιστεί η Πολωνία και η Λιθουανία με σκοπό λιμάνια των δύο χωρών να χρησιμοποιηθούν για την εξαγωγή των ουκρανικών σιτηρών – η Βαρσοβία κρατάει τον ρυθμό και το Βίλνιους συμπλέει. Αλλωστε, η γεωγραφία ευνοεί τα πολωνικά λιμάνια και λιγότερο το λιθουανικό επίνειο του Κλαϊπέντα. Σε κάθε περίπτωση, Βαρσοβία και Βίλνιους κατέρχονται μαζί.
Η τρίτη λύση είναι εκείνη της Αδριατικής Θάλασσας και συγκεκριμένα των λιμανιών της Κροατίας, κυρίως εκείνου της Ριέκα στα δυτικά της χώρας. Η διαδρομή –και αυτή μέσω σιδηροδρόμου– ξεκινάει από την Ουκρανία και μέσω της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας μπορεί να καταλήξει στο κροατικό λιμάνι στις Δαλματικές Ακτές. Και σε αυτή την περίπτωση, προφανώς, το έργο της τελικής μεταφοράς των σιτηρών αναλαμβάνουν πλοία.
Περιττό να ειπωθεί ότι σε οποιαδήποτε από τις λύσεις (Μαύρη Θάλασσα, Αιγαίο, Βαλτική, Αδριατική) η δυναμικότητα και η εξειδίκευση του ελληνόκτητου στόλου εξασφαλίζουν τη συμμετοχή του στην τελική φάση των εξαγωγών. Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, πρόκειται για ένα πολύπλοκο και σκληρό διπλωματικό παιχνίδι, το οποίο θα συνεχιστεί εντατικά και το επόμενο χρονικό διάστημα. Μια ενδιαφέρουσα πτυχή αυτού του παρασκηνιακού παιχνιδιού είναι ο πολύ λειτουργικός δίαυλος μεταξύ Αθήνας και Λονδίνου για το θέμα των σιτηρών.