Διαψεύδονται οι προσδοκίες της Αγκυρας πως η αποχώρηση του Ρόμπερτ Μενέντεζ από την προεδρία της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας θα διαφοροποιούσε το βαρύ κλίμα και θα οδηγούσε άρδην σε αλλαγή της στάσης του Κογκρέσου στο θέμα των F-16. Οσο περνούν οι ημέρες από την ανάληψη των καθηκόντων του νέου προέδρου, Μπεν Κάρντιν, τόσο ενισχύεται, σύμφωνα με πληροφορίες, η πεποίθησή του πως η κύρωση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ είναι ένα μόνο από τα προβλήματα που πρέπει να επιλύσει η Τουρκία για να επέλθει βελτίωση στις σχέσεις των δύο χωρών.
Ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της άποψης, αλλά και στην υιοθέτηση μιας ευνοϊκής για εμάς στάσης, έπαιξε μεταξύ άλλων και η τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Ελληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος ήταν ο πρώτος ξένος αξιωματούχος που του μίλησε, κυριολεκτικά λίγες ώρες αφότου ανέλαβε καθήκοντα στην πανίσχυρη επιτροπή. Ο κ. Μητσοτάκης τού εξήγησε τόσο το πλαίσιο των σχέσεων με την Τουρκία, όσο και τις συζητήσεις του προκατόχου του, γερουσιαστή Μενέντεζ, με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, για την παροχή εγγυήσεων προς την Ελλάδα σε περίπτωση που προχωρήσει η πώληση των μαχητικών στην Τουρκία.
Του τηλεφωνήματος είχε προηγηθεί η κινητοποίηση του ελληνοαμερικανικού λόμπι, το οποίο ενεργοποίησε τάχιστα –μέσα στο Σαββατοκύριακο– τον βουλευτή Τζον Σαρμπάνη και τον γερουσιαστή Κρις βαν Χόλεν, οι οποίοι επίσης εκλέγονται στο Μέριλαντ και διατηρούν μακροχρόνιες σχέσεις φιλίας και εμπιστοσύνης μαζί του. Οι δύο παράγοντες τον ενημέρωσαν αναλυτικά για το πώς έχουν τα πράγματα και για τη μη εποικοδομητική προσέγγιση της Τουρκίας σε σειρά αμερικανικών προτεραιοτήτων, με αποτέλεσμα λίγες ώρες αργότερα ο κ. Κάρντιν να δηλώσει δημοσίως ότι «η έγκριση της Σουηδίας είναι ένα μόνο από τα θέματα που πρέπει να συζητηθούν με την Αγκυρα».
Η κωλυσιεργία του Ερντογάν στην επικύρωση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ έχει πλήξει την αξιοπιστία του στους κόλπους του Κογκρέσου.
Την ίδια στάση τηρούν τόσο ο αντιπρόεδρος της επιτροπής, Ρεπουμπλικανός Τζιμ Ρις, όσο και ο Γκρέγκορι Μικς, Δημοκρατικός αντιπρόεδρος της αντίστοιχης επιτροπής στη Βουλή. Και οι δύο, αλλά ειδικότερα ο κ. Ρις, φέρονται βαθύτατα ενοχλημένοι από το γεγονός ότι ο Ερντογάν εξακολουθεί να κωλυσιεργεί στην επικύρωση του πρωτοκόλλου ένταξης της Σουηδίας και να μην υλοποιεί τη δέσμευση που έδωσε στο Βίλνιους. Ο έτερος εκ των τεσσάρων νομοθετών που αποφασίζουν για τις διεθνείς πωλήσεις όπλων, ο Ρεπουμπλικανός Μάικ Μακόλ από το Τέξας –όπου βρίσκεται το λεγόμενο σπίτι των F-16 και των F-35 (Air Force Plant 4)– τάσσεται για ευνόητους λόγους υπέρ της πώλησης των μαχητικών, μόλις εγκριθεί η ένταξη της Σουηδίας.
Ο κ. Κάρντιν, ο οποίος έχει ανακοινώσει ότι σε ένα χρόνο αποχωρεί από την πολιτική είναι, σύμφωνα με ανθρώπους του περιβάλλοντός του, ένας εξαιρετικά μεθοδικός νομοθέτης, ο οποίος εξετάζει σε βάθος τα θέματα που χειρίζεται και όταν διαμορφώνει άποψη τη στηρίζει μέχρι τέλους. Eχει δε μια ιδιαίτερη ευαισθησία σε θέματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και έχει θητεύσει για χρόνια σε σχετικές επιτροπές. Ενδεικτικές ήταν οι πρώτες σκληρές θέσεις που έλαβε ως πρόεδρος, μπλοκάροντας κάθε στρατιωτική βοήθεια και πώληση προς την Αίγυπτο και ζητώντας την επανεξέταση της στρατιωτικής βοήθειας και της σχέσης ασφάλειας με το Αζερμπαϊτζάν. Αναλυτές στην Ουάσιγκτον δεν αποκλείουν να τηρήσει εξίσου σκληρή στάση και απέναντι στην Τουρκία, ειδικά για το θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Στην αμερικανική κυβέρνηση, από την άλλη πλευρά, εξακολουθούν να προσπαθούν να διαγνώσουν δύο στοιχεία: Τις προθέσεις του κ. Κάρντιν, με τον οποίο ήδη είχαν συζητήσεις σε διάφορα επίπεδα, και αν και πότε θα καταθέσει ο Ερντογάν στην τουρκική Εθνοσυνέλευση το πρωτόκολλο ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Για το τελευταίο εξακολουθούν να βρίσκονται «σχεδόν στο σκοτάδι», όπως λέγεται χαρακτηριστικά, καθώς ναι μεν λαμβάνουν δεσμεύσεις, αλλά όχι συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Η προσδοκία πριν από την κατάρριψη του τουρκικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους στη Συρία ήταν ότι το θέμα θα προωθούνταν τις επόμενες εβδομάδες, καθώς, όπως έχουν διαμηνύσει στους Τούρκους, όσο καθυστερούν, τροφοδοτούν τη δυσπιστία στο Κογκρέσο και χάνουν πολύτιμο χρόνο, αφού η χώρα εισέρχεται πιο βαθιά σε προεκλογική περίοδο με αποτέλεσμα οι προτεραιότητες να αλλάζουν.
Μετά το drone
Η κατάρριψη του τουρκικού drone περιέπλεξε ακόμη περισσότερο τις σχέσεις Ουάσιγκτον – Aγκυρας, σε μια στιγμή η οποία είχε χαρακτηριστεί από τους Αμερικανούς ως ιδιαιτέρως κρίσιμη, καθώς καταβάλλονταν προσπάθειες «να μην πάει τίποτα στραβά μέχρι να μπει η Σουηδία». Τώρα, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο, ο Ερντογάν να αρχίσει να εγείρει και άλλα ζητήματα, ειδικά για τους Κούρδους, τόσο από τη Σουηδία όσο και από τις ΗΠΑ, οι οποίες όμως, όπως διαβεβαιώνουν πηγές με γνώση, δεν έχουν να κάνουν καμία παραχώρηση. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην αμερικανική πρωτεύουσα ενοχλήθηκαν σφόδρα από τις προειδοποιήσεις του Τούρκου ΥΠΕΞ προς «τρίτα μέρη» να μην εμπλακούν στις επιχειρήσεις στη βορειοανατολική Συρία κατά στόχων των PKK/YPG. Στο Κογκρέσο σχεδόν «δεν πίστευαν στα αυτιά τους», όπως μεταφέρθηκε χαρακτηριστικά στην «Κ», αλλά και στο τρίγωνο Λευκός Οίκος – Στέιτ Ντιπάρτμεντ – Πεντάγωνο επικράτησε η άποψη πως ένα μήνυμα προς την Αγκυρα ήταν απαραίτητο για να μπουν τα όρια.