Ο Μάκης Βορίδης λατρεύει να αιφνιδιάζει τους συνομιλητές του μιλώντας για βιβλία κομμουνιστών. Για παράδειγμα, χαμογελάει σαρδόνια όταν ανατρέχει στον Φρίντριχ Ενγκελς για να τεκμηριώσει την αντίθεσή του στον γάμο ομοφύλων. Ο Γερμανός φιλόσοφος, που συνέγραψε μαζί με τον Καρλ Μαρξ το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο», υπέγραψε το 1884 το έργο «Η καταγωγή της οικογένειας, της ιδιοκτησίας και του κράτους», όπου αναφέρει ότι το κράτος, η ιδιοκτησία και η οικογένεια προέκυψαν όταν η Γεωργική Επανάσταση σήμανε το τέλος του επίγειου παραδείσου των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών. Μέχρι τότε, το ανθρώπινο είδος αδιαφορούσε για την ιδιοκτησία, κυνηγούσε θηράματα και απολάμβανε το αγαθό της σεξουαλικής κοινοκτημοσύνης. Η ανθρωπότητα ήταν ένα απέραντο κοινόβιο ευδαιμονίας σαν τα κάμπινγκ ελεύθερου σεξ της νότιας Γαλλίας τη δεκαετία του ’70 (που είμαστε βέβαιοι ότι ο υπουργός Επικρατείας επικρίνει παρά τη βαθιά γαλλική κουλτούρα του).
Μόλις έγινε συστηματική η καλλιέργεια της γης, η τεκνοποιία συνδέθηκε με την ιδιοκτησία και θεσμοθετήθηκε η «αποκλειστικότητα» στις σεξουαλικές σχέσεις. «Ο πατέρας ήθελε να ξέρει ότι το παιδί είναι δικό του για να κατοχυρωθεί η κληρονομιά της περιουσίας μέσα στο γενεαλογικό δέντρο», εξηγεί ο κ. Βορίδης. «Μέσα στην ιστορική εξέλιξη, ο γάμος ως νομικό θέμα θεμελιώθηκε για τα ετερόφυλα ζεύγη». Σύμφωνα με την προσέγγιση αυτή, ο λόγος που ο γάμος πρέπει να παραμείνει μόνο για τα ετερόφυλα ζεύγη είναι γιατί μόνον αυτά συμμετέχουν εξίσου από βιολογικής άποψης στη σύλληψη ενός παιδιού. Γάμος ίσον παιδιά που ανήκουν βιολογικά και στους δύο γονείς. Εάν στον 21ο αιώνα ένα ομόφυλο ζευγάρι τεκνοποιεί χάρη σε νέες τεχνικές, που ωστόσο δεν είναι νομικά αποδεκτές σε όλα τα κράτη (παρένθετες μητέρες, εμφύτευση εμβρύων κ.ο.κ.), η ουσία παραμένει: το παιδί ανήκει βιολογικά μόνο στον ένα γονέα. Ο άλλος μπορεί, αν το επιθυμεί, να κάνει αίτηση υιοθεσίας.
Προφανώς ο γάμος, ως θεσμός, μπορεί να είναι ζήτημα ερμηνείας, αλλά ο κ. Βορίδης υπενθυμίζει ακόμη ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με απόφαση του 2010 δεν υιοθετεί την άποψη ότι πρέπει να υπάρχει «ισότητα στον γάμο» μεταξύ ετεροφύλων και ομοφύλων ζευγών. Επιπλέον, κατά τον υπουργό, η τεκνοθεσία απασχολεί μια μικρή μειοψηφία επί του συνόλου των ομοφύλων ζευγών, που με τη σειρά τους αποτελούν μικρή μειοψηφία μεταξύ του συνόλου των ομοφυλοφίλων, που με τη σειρά τους αποτελούν μειοψηφία στην κοινωνία. Αλλωστε, τα κληρονομικά, ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα των ομοφύλων ρυθμίζονται ήδη από το σύμφωνο συμβίωσης. Τότε γιατί το καταψήφισε το 2015, όταν το «πέρασε» ο Αλέξης Τσίπρας; «Θα σας θυμίσω ότι καταψήφισα και το σύμφωνο συμβίωσης για τα ετερόφυλα ζευγάρια».
Πώς μπορεί ένας σύγχρονος πολιτικός να είναι τόσο συντηρητικός; Ο Βορίδης γελάει με τέτοιες ερωτήσεις, και η αλήθεια είναι ότι γελάει συχνά και με πολλές αφορμές. Μάλλον δεν αισθάνεται πλέον θυμό (όπως σίγουρα αισθανόταν στα νιάτα του) επειδή η μεταπολιτευτική Ελλάς κατακλύζεται από αριστερά στερεότυπα. «Είμαι αντίθετος με τη διαρκή χαλάρωση των όρων του διαζυγίου και το σύμφωνο για τα ετερόφυλα ζευγάρια· εφόσον διαλύεται με μια απλή υπογραφή, εκφράζει την εύκολη κατάλυση της έννοιας των δεσμών του ζευγαριού». Και γιατί να μην πανηγυρίσουμε γι’ αυτή την ευκολία; Η απάντηση είναι ότι ο γάμος πρέπει να είναι ισχυρό συμβόλαιο, γιατί στην οικογένεια στηρίζεται το έθνος. Δεν θα μπορούσε το έθνος να είναι εξίσου ισχυρό αν στηριχθεί παράλληλα σε νέους τύπους οικογένειας; Για τον υπουργό, ο οποίος έχει κάνει δύο γάμους, ο οικογενειακός πλουραλισμός δεν είναι καταδικαστέος, αλλά δεν είναι η ιδεώδης επιλογή. Η κλασική οικογένεια είναι η καλύτερη εγγύηση ότι θα γεννηθούν παιδιά για να αναζωογονήσουν το έθνος που απειλείται από την όξυνση του δημογραφικού προβλήματος.
Ενας προκλητικός δημοσιογράφος θα τολμούσε να ρωτήσει τον πολιτικό (με κίνδυνο να τελειώσει η συνάντηση άρον άρον) αν θα μπορούσε το ελληνικό έθνος να αναζωογονηθεί μέσα από την αθρόα ένταξη μεταναστών στην κοινωνία (όπως οι ιστορικοί λένε ότι συνέβη de facto σε προηγούμενους αιώνες). Μαντεύουμε την απάντηση. Αλλωστε, ο κ. Βορίδης ομολογεί ότι δεν πέταξε από τη χαρά του μόλις ενημερώθηκε για το σχέδιο του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Δημήτρη Καιρίδη για τη νομιμοποίηση 300.000 μεταναστών που ήδη εργάζονται στη χώρα μας. «Θα είναι σαν να ανάβουμε ένα φάρο, που θα καλεί στη χώρα μας αναρίθμητους μετανάστες». Οι ultra φιλελεύθεροι αντιτείνουν πώς μόνον ένας τόσο δυνατός φάρος θα φέρει στην Ελλάδα το πολυπόθητο εργατικό δυναμικό που χρειάζεται η οικονομία. Χρειαζόμαστε γενναιόδωρες παροχές ιθαγένειας, όπως έκανε η Γερμανία, αλλά προς το παρόν η κυβέρνηση θα εξαντλήσει τον φιλελευθερισμό της στις 8μηνες συμβάσεις εργαζομένων προερχόμενων από χώρες όπως η Ινδία. Το ελληνικό κατεστημένο, σε αντίθεση με το αντίστοιχο γερμανικό, δεν θέλει ακόμη να προκαλέσει την αναβίωση της Ακροδεξιάς.
Κατά συνέπεια, δύο από τα νωπά αποτυπώματα του Μάκη Βορίδη στην κυβερνητική δρασκελιά του στο Μέγαρο Μαξίμου είναι η διατύπωση επιχειρημάτων κατά του γάμου ομοφύλων και κατά της νομιμοποίησης μεταναστών. Προφανώς, τα επιχειρήματα του Βορίδη έπεισαν τον πρωθυπουργό περισσότερο από εκείνα άλλων. Ας σημειώσουμε ακόμη ότι ειδικά για τον γάμο ομοφύλων η Ν.Δ. χρειάζεται τουλάχιστον 64 βουλευτές (για να προστεθούν στους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ και της Πλεύσης Ελευθερίας και να συμπληρωθούν οι 151). Δεν έχει ούτε 40. «Δεν υπάρχουν αρκετοί βουλευτές που να αποδεχθούν ότι ψηφίζουν την τεκνοποιία και την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια, διότι η βασική διαφορά του γάμου από το σύμφωνο είναι αυτή ακριβώς, τα παιδιά».
Δεξιός χωρίς αστερίσκους
Ο Βορίδης δεν ήταν πάντοτε νεοδημοκράτης, αλλά, σε αντίθεση με πολλούς νεοδημοκράτες, ήταν πάντοτε δεξιός. Ο πατέρας του, Χρήστος Βορίδης, πολέμησε στον Εμφύλιο από το 1945 έως το 1949 και ο πρωτότοκος Μάκης τον είχε ως πρότυπο. Στο Κολλέγιο Αθηνών άφησε εποχή ως πρόεδρος του 15μελούς με αλησμόνητη για τους συμμαθητές του αντιαριστερή δράση. Λίγους μήνες μετά τα 20ά του γενέθλια, ως φοιτητής της Νομικής Αθηνών, αποδέχθηκε την προεδρία της Νεολαίας της ΕΠΕΝ, του κόμματος που ίδρυσε μέσα από τη φυλακή ο Γεώργιος Παπαδόπουλος.
Ο Μάκης δεν ήταν «χουντικός» (άλλωστε, ήταν μόλις 10 ετών το 1974) αλλά ασφυκτιούσε μέσα σε μια Μεταπολίτευση όπου οι ιδέες της Αριστεράς κυριαρχούσαν σε όλα τα κόμματα και διαμόρφωναν το «πολιτικώς αποδεκτό». Δεν αποδεχόταν επίσης ότι η Αριστερά στα πανεπιστήμια μπορεί να βρίσκεται στο απυρόβλητο ακόμη κι όταν οπλίζεται με ρόπαλα και μολότοφ και καίει γειτονιές και αμφιθέατρα. Τω καιρώ εκείνω, σε επίθεση αριστερών φοιτητών προς τα γραφεία της Νεολαίας ΕΠΕΝ δεν δίστασε να σηκώσει ένα αυτοσχέδιο τσεκούρι. Το στιγμιότυπο αυτό τον ακολουθεί, όσες φορές κι αν έχει απολογηθεί, χαρακτηρίζοντας «ακτιβιστική» τη νεανική του δράση. Πάντως, αν το τσεκούρι μπορεί να δικαιολογηθεί ως νεανική παραφορά, η μετέπειτα πολιτική του σταδιοδρομία εκτυλίχθηκε στον ίδιο χώρο, μέχρι την ωριμότητά του.
Ο Βορίδης, ως φοιτητής, διάβαζε ασταμάτητα και ήταν οπαδός του Αλέν ντε Μπενουά, του Γάλλου διανοητή που διακήρυσσε την αξία του έθνους. Δεν άργησε να γνωριστεί με την οικογένεια Λεπέν. Ο Ζαν-Μαρί Λεπέν τον τίμησε προσερχόμενος στη δεξίωση για τον δεύτερο γάμο του στην Αθήνα, το 2005. Από το 1995 και για μια δεκαετία ήταν πρόεδρος του Ελληνικού Μετώπου, που είχε ισχνές εκλογικές επιδόσεις προτού προσχωρήσει στον ΛΑΟΣ και στη συνέχεια, το 2012, στη Ν.Δ. Γιατί άργησε τόσο πολύ να ενταχθεί στο μεγάλο κόμμα της Δεξιάς; Μήπως μπλόκαρε η πολιτική ευφυΐα του από το περίσσευμα του δογματισμού του; Η πραγματική απάντηση είναι ότι έγινε νεοδημοκράτης χάρη στον Αντώνη Σαμαρά.
Ο Σαμαράς ήταν ο πρώτος αρχηγός της Ν.Δ. που περιέγραψε με εθνικούς όρους τις ζωτικές αναγκαιότητες για τη χώρα, αλλά και την αντιπαράθεση με την Αριστερά. Ο Βορίδης αισθάνθηκε για πρώτη φορά ότι έχει θέση σε ένα κόμμα που η ηγεσία του άρχισε να αποκαλεί «πατριωτικό» τον πολιτικό αγώνα για την εθνική διάσωση. Το μνημόνιο έγινε εθνική επιλογή – όχι απλώς μια οικονομική αναγκαιότητα.
Πολλοί εκτιμούν –και ο Βορίδης είναι ανάμεσά τους– ότι ο «εθνικός ιδεολογικός πυλώνας» που προέταξε ο Σαμαράς στη Ν.Δ. ήταν εκείνος που κράτησε την παράταξη όρθια μέσα στη θύελλα της κρίσης. Το κόμμα επικράτησε οριακά με οδυνηρές απώλειες στις διπλές εκλογές του 2012, αλλά απέφυγε τον κίνδυνο να καταρρεύσει όπως το ΠΑΣΟΚ. Τη σχέση με το εθνικοπατριωτικό ακροατήριο συντηρεί προσεκτικά από το 2016 και μετά ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ανεξάρτητα από την αναμφισβήτητη δική του κεντρώα και φιλελεύθερη ταυτότητα. Ετσι εξηγείται και η σχέση με τον Βορίδη. Αλλωστε, το ίδιο περίπου έκανε και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης υπό άλλες συνθήκες στη δική του εποχή.
Ο Βορίδης είναι μεν υπουργός Επικρατείας, αλλά δεν είναι επικεφαλής γραμματείας του επιτελικού κράτους, όπως οι άλλοι δύο υπουργοί Επικρατείας, ο Σταύρος Παπασταύρου και ο Ακης Σκέρτσος. Εχει την ευθύνη των ανεξάρτητων αρχών και κυρίως έχει αναλάβει την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση του πρωθυπουργού σε μια Βουλή όπου προεξέχει μια τρικέφαλη Ακροδεξιά (με την οποία ουδόλως «φοβάται» να αντιπαρατεθεί). Λέγεται ότι τον ενοχλεί που δεν έχει κανονικό υπουργείο, αλλά ο ίδιος το διαψεύδει. Η καρέκλα δεν φτιάχνει τον υπουργό, αλλά ο υπουργός την καρέκλα. Ακόμη και όσοι δεν τον αντέχουν επειδή «είναι πολύ δεξιός» αναγνωρίζουν τη συγκρότηση και το ειδικό βάρος του. Για χάρη της απόλαυσης της διαλεκτικής, μπορεί να αμφισβητήσει ακόμη και το αν είναι «πολύ δεξιός».
Υπενθυμίζει πως οι απόψεις του για την οικονομία και το κοινωνικό κράτος, αλλά και για τη μετανάστευση, την εθνική άμυνα και τη δημόσια ασφάλεια, ανήκουν στο «κυρίως ρεύμα» της Νέας Δημοκρατίας. Που είναι, λοιπόν, ο «πολύ δεξιός»; Προφανώς οφείλει τον χαρακτηρισμό (που ασφαλώς αποδέχεται ευχάριστα) στη χαρακτηριστική απροθυμία του να μοιράζει φιλοφρονήσεις στην Αριστερά. Αραγε, γιατί είναι τόσο ψυχρός με την Αριστερά ενώ σέβεται τον Μαρξ; «Ο μαρξισμός ήταν μια απάντηση στον Χέγκελ», αρχίζει ορεξάτος τη διάλεξη. Αναφέρεται κυρίως στη διαφορετική προσέγγιση για την ατομική ιδιοκτησία ανάμεσα στους δύο Γερμανούς φιλοσόφους του 19ου αιώνα. Και προσθέτει: «Η σημερινή Αριστερά διαμορφώθηκε τον 20ό αιώνα, μέσα από τον λενινισμό και τον σταλινισμό, και δεν νομίζω να είναι αυτό που θα ήθελε ο Μαρξ».
Πολλοί υποψιάζονται ότι είναι αυτός που «φρενάρει» τις φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις. Π.χ. το νομοσχέδιο για την τοποθέτηση διοικήσεων στους κρατικούς φορείς έχει κολλήσει. Η απάντηση είναι ότι διατυπώνει λογικά επιχειρήματα έτσι ώστε οι μεταρρυθμίσεις να είναι εφαρμόσιμες, αλλά οι τελικές αποφάσεις ανήκουν πάντοτε στον πρωθυπουργό. Σε ό,τι αφορά τις δημοτικές εκλογές, δεν θεωρεί ότι εκδηλώθηκε πρόβλημα για τη Ν.Δ., αλλά υπογραμμίζει ότι στις δεύτερες τετραετίες μια κυβέρνηση είναι αντιμέτωπη με όσα η ίδια δεν έκανε. Και αυτό ποτέ δεν είναι ένα εύκολο στοίχημα.
Μπορούμε να φανταστούμε τον Μάκη Βορίδη να «σοκάρει» τους συμμετέχοντες στις συσκέψεις στο πρωθυπουργικό μέγαρο εξαπολύοντας τσιτάτα του Μαρξ και την ίδια ώρα να τους «τρομοκρατεί». Συχνά υπενθυμίζει ότι στη Γαλλία και στην Ιταλία μόλις τα παραδοσιακά κεντροδεξιά κόμματα εγκατέλειψαν τις πατριωτικές, θρησκευτικές και εθνικές αναφορές τους, άνοιξε ο δρόμος για ισχυρά εθνικιστικά κόμματα (Λεπέν, Μελόνι κ.ά.). «Αν δημιουργηθεί η ζήτηση στην Ελλάδα, θα βρεθεί ο άνθρωπος», φέρεται να έχει πει. Κάποιος τόλμησε να του απαντήσει ότι ο μόνος άνθρωπος που θα μπορούσε να ανταποκριθεί στη συγκεκριμένη ζήτηση είναι ο ίδιος. Κατά συνέπεια, για όσο παραμένει στο «μαντρί» της Νέας Δημοκρατίας, η Ελλάς δεν κινδυνεύει. Κινδυνεύουν, όμως, να μην «τεκνοθετήσουν» τα ομόφυλα ζευγάρια, που θα ήθελαν ματαίως να συμβάλουν στην επίλυση του δημογραφικού, έτσι ώστε να μη χρειαστούν μαζικές εισροές μεταναστών για τη διάσωση του έθνους. Πώς αντέδρασε ο Βορίδης σε αυτό το «πείραγμα»; Απλώς με πολλά γέλια.