Δύο υποθέσεις ελληνικού ενδιαφέροντος, για τη διαγραφή προεκλογικών αναρτήσεων ενός υποψηφίου και ενός υποστηρικτή του ακροδεξιού κόμματος των «Σπαρτιατών» τον Ιούνιο του 2023, θα εξετάσει το Oversight Board, γνωστό και ως «Ανώτατο Δικαστήριο» του Facebook. Το εποπτικό συμβούλιο του μέσου κοινωνικής δικτύωσης καλείται τα τελευταία χρόνια να λύσει ορισμένες από τις πιο δύσκολες περιπτώσεις που σχετίζονται με την ελευθερία της έκφρασης στο διαδίκτυο, κρίνοντας εάν μια ανάρτηση παραβίασε τους όρους της πλατφόρμας και ορθά διαγράφηκε. Αυτή είναι η πρώτη φορά που ασχολείται με την Ελλάδα.
Το Oversight Board δημιουργήθηκε στον απόηχο της κριτικής που έχει δεχθεί κατά καιρούς η Meta (η εταιρεία που ελέγχει μεταξύ άλλων υπηρεσιών το Facebook και το Instagram) για ανοχή προς την ακροδεξιά ρητορική καθώς και για την πολιτική διαχείρισης του δημόσιου λόγου που εφαρμόζει. Η αρχική ιδέα για τη σύσταση του εποπτικού συμβουλίου πιστώνεται στον διευθύνοντα σύμβουλο της Meta, Μαρκ Ζούκερμπεργκ. Βάσει του σκεπτικού του, οι χρήστες θα μπορούσαν να προσφεύγουν σε μια ανεξάρτητη αρχή απέναντι σε αποφάσεις του Facebook ή του Instagram με τις οποίες διαφωνούσαν.
Το εποπτικό συμβούλιο στελεχώνεται από 22 μέλη, στα οποία περιλαμβάνονται η πρώην πρωθυπουργός της Δανίας, ακαδημαϊκοί που μελετούν την ελευθερία της έκφρασης και καθηγητές Νομικής. Δεν υπάρχει κάποιος Ελληνας μεταξύ τους. Σε μια από τις πιο εμβληματικές υποθέσεις που διαχειρίστηκε, το Oversight Board αποφάσισε το 2021 ότι ήταν δικαιολογημένος ο αποκλεισμός του Ντόναλντ Τραμπ, μετά τα επεισόδια και την εισβολή στο Καπιτώλιο.
Οπως ανακοινώθηκε σήμερα από το Oversight Board, οι δύο νέες υποθέσεις που θα το απασχολήσουν σχετίζονται με τις ελληνικές βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου. Στην πρώτη περίπτωση υποψήφιος των «Σπαρτιατών» ανέβασε στο Facebook μια φωτογραφία του προεκλογικού του φυλλαδίου στο οποίο αναφερόταν ότι το κόμμα είχε την υποστήριξη του Ηλία Κασιδιάρη. Στη δεύτερη περίπτωση άλλος χρήστης του Facebook ανάρτησε μια εικόνα με το λογότυπο του κόμματος «Ελληνες» πάνω στο οποίο υπήρχε η επιγραφή «Σπαρτιάτες».
Οι δύο αναρτήσεις κατέβηκαν καθώς η πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης έκρινε ότι παραβίαζαν τους κανόνες κοινότητας του Facebook για επικίνδυνες οργανώσεις και άτομα. Η απόφαση της Meta βασίστηκε στην καταδίκη του Κασιδιάρη, πρώην ηγετικού στελέχους της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής, ο οποίος εκτίει στις φυλακές Δομοκού την πρωτόδικη ποινή του για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης. Η απόφαση του Αρείου Πάγου για αποκλεισμό του κόμματος των «Ελλήνων» από τις εκλογές του 2023, καθώς και η υποστήριξη του έγκλειστου Κασιδιάρη προς τους «Σπαρτιάτες», ήταν δύο ακόμη λόγοι που οδήγησαν στις διαγραφές των αναρτήσεων.
Οι δύο χρήστες υπέβαλαν τις ενστάσεις τους, αλλά η Meta τις απέρριψε κρίνοντας ότι η απόφαση της διαγραφής ήταν σωστή. Παράλληλα δεν τους επέτρεψε να αναρτήσουν νέο περιεχόμενο στο Facebook για 30 ημέρες. Οι δύο χρήστες προσέφυγαν ξεχωριστά στο Oversight Board. Ακολούθως η Meta ενημέρωσε το εποπτικό συμβούλιο ότι η Χρυσή Αυγή, το εθνικό κόμμα «Ελληνες», καθώς και ο Κασιδιάρης, τοποθετούνται στην πρώτη βαθμίδα των οργανώσεων και των ατόμων που διασπείρουν μίσος, βάσει των κανονισμών του μέσου κοινωνικής δικτύωσης. Σύμφωνα με τη Meta, ο υποψήφιος των «Σπαρτιατιών», ο οποίος δεν κατονομάζεται από την εταιρεία, εξήρε τον Κασιδιάρη, ενώ στη δεύτερη περίπτωση κρίθηκε ότι ο χρήστης εξυμνούσε με την ανάρτησή του το κόμμα των «Ελλήνων».
Το Oversight Board θα δέχεται μέχρι και τις 7 Νοεμβρίου δημόσια σχόλια για τις δύο υποθέσεις. Ακολούθως η εξέτασή των δύο περιπτώσεων θα ανατεθεί σε πέντε από 22 μέλη του εποπτικού συμβουλίου. Επειτα από ερώτημα της «Κ» εκπρόσωπος του Oversight Board διευκρίνισε ότι χρειάζονται έως και 90 ημέρες για να βγει μια απόφαση, ενώ η Meta έχει περιθώριο επτά ημερών για να τη θέσει σε εφαρμογή.
Παρά τον αποκλεισμό από το Facebook και το Instagram, η πλευρά του Κασιδιάρη χρησιμοποίησε ευρέως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μεταξύ των οποίων και το YouTube για τη διασπορά των μηνυμάτων της και τη διεξαγωγή προεκλογικής καμπάνιας μέσα από τις φυλακές. Σε σχετικό ερώτημα της «Κ» για το καθεστώς του καναλιού του Κασιδιάρη εκπρόσωπος του YouTube είχε απαντήσει τον περασμένο Απρίλιο ότι οι οδηγίες τους εστιάζουν στο περιεχόμενο και όχι στο ποιος είναι ο ομιλητής.
Σύμφωνα με την ίδια απάντηση, έπειτα από σχετικούς ελέγχους είχε αφαιρεθεί στο παρελθόν περιεχόμενο από το κανάλι γιατί παραβίαζε την πολιτική της πλατφόρμας για τη ρητορική μίσους, καθώς και την πολιτική παραπληροφόρησης σχετικά με την πανδημία της COVID-19. Ο εκπρόσωπος του YouTube δεν είχε διευκρινίσει πόσα ήταν τα επίμαχα βίντεο και πότε αφαιρέθηκαν.