Η παροχή βέλτιστων υπηρεσιών στον πολίτη, μέσα από τη συνεχή προσπάθεια ποιοτικής αναβάθμισης της λειτουργίας του κράτους, με όρους μεγαλύτερης διαφάνειας και αποτελεσματικότητας, αποτελεί σταθερή προτεραιότητα. Στόχος, η ουσιαστική διευκόλυνση της καθημερινότητας σε όλες τις εκφάνσεις της.
Το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών, που θέσαμε προς επεξεργασία στη Βουλή αυτή την εβδομάδα, αποτυπώνει με σαφήνεια την απόφασή μας να προχωρήσουμε στην ποιοτική αυτή αναβάθμιση, αλλά και να εξασφαλίσουμε σε κάθε πολίτη της χώρας μας τη δυνατότητα να συμμετάσχει σε αυτή την προσπάθεια. Να μπορεί να διεκδικεί θέσεις ευθύνης στον δημόσιο τομέα, βέβαιος ότι η επιτυχία του κρίνεται από τα αντικειμενικά του προσόντα, την επαγγελματική εμπειρία, τις γνώσεις και τις δεξιότητές του, και όχι από τις γνωριμίες του, την κομματική προϋπηρεσία και ενδεχόμενες πολιτικές εξαρτήσεις.
Γνωρίζω ότι πολλοί θα αντιδράσουν στο περιεχόμενο της προηγούμενης παραγράφου με επιφύλαξη και δυσπιστία. Μια, γρήγορη έστω, ανάγνωση βασικών ρυθμίσεων του νομοσχεδίου, είναι νομίζω αρκετή για να πειστούν ότι η κυβέρνηση προχωρά σε ένα σημαντικό βήμα αλλαγής νοοτροπιών και πρακτικών.
Για περισσότερες από 600 θέσεις προέδρων, αντιπροέδρων, διοικητών, αναπληρωτών διοικητών, υποδιοικητών, διευθυνόντων και εντεταλμένων συμβούλων σε φορείς του δημοσίου τομέα, για τους οποίους η επιλογή των διοικήσεων ανήκει στην κυβέρνηση, θεσμοθετούμε δύο σημαντικές καινοτομίες.
Πρώτη, ένα νέο σύστημα επιλογής. Επιλέξαμε να θέσουμε τη διαδικασία υπό το ΑΣΕΠ. Ομαδοποιήσαμε τους φορείς ανάλογα με το εύρος και το είδος των αρμοδιοτήτων τους, διαφοροποιώντας τη διαδικασία επιλογής επικεφαλής μεταξύ, παραδείγματος χάρη, ενός φορέα πανελλαδικής εμβέλειας, όπως ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων ή το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης και ενός φορέα τοπικής εμβέλειας, όπως μια δημόσια βιβλιοθήκη σε μια μικρή πόλη. Αναβαθμίζουμε τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα που απαιτούνται, ορίζοντας ακόμη περισσότερα για θέσεις διοίκησης φορέων μεγαλύτερου εύρους αρμοδιότητας, ευθύνης και δημοσιονομικού αποτυπώματος. Εισάγουμε, για πρώτη φορά, οριζόντια στον δημόσιο τομέα, διαδικασίες αξιολόγησης δεξιοτήτων, με ειδικό τεστ που καλύπτει τυχόν κενά μεταξύ τυπικών και ουσιαστικών προσόντων και χρησιμοποιείται ευρέως στον δημόσιο τομέα σε πάνω από 50 χώρες, καθώς και στον ιδιωτικό τομέα. Ομαδοποιούμε διαδικασίες, όπως για τους διοικητές των περίπου 120 νοσοκομείων της χώρας βάσει μιας προκήρυξης και μιας ενιαίας διαδικασίας, αντί για 120 ξεχωριστών διαδικασιών. Ορίζουμε, επιπλέον, συγκεκριμένες προθεσμίες, ώστε οι διαδικασίες επιλογής να εκκινούν και να ολοκληρώνονται εγκαίρως για το σύνολο των φορέων.
Δεύτερη καινοτομία, ένα νέο σύστημα αξιολόγησης. Για να πετύχουμε τη μέγιστη αποτελεσματικότητα, δεν αρκεί να ορίζονται με διαφάνεια και αξιοκρατία οι προϊστάμενοι των φορέων, αλλά οφείλουμε και να ελέγχουμε, ως πολιτεία, σε τακτά χρονικά διαστήματα τις επιδόσεις τους. Αυτό στοχεύουμε, εισάγοντας 3 εργαλεία: α) ετήσια σχέδια δράσης για κάθε φορέα, με προγραμματισμό δράσεων, καινοτομίες, ποιοτικούς και συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους, β) συμβόλαια απόδοσης με δράσεις και στόχους, αναρτώμενα στην ιστοσελίδα του εκάστοτε εποπτεύοντος υπουργείου, γ) ετήσια αξιολόγηση των διοικήσεων και δυνατότητα ανταμοιβής (bonus παραγωγικότητας) σε περίπτωση επίτευξης στόχων ή άμεσης λήξης της θητείας σε περίπτωση μη επίτευξης.
Η λεπτομερώς προσδιορισμένη διαδικασία επιλογής και οι τακτικές αξιολογήσεις των επικεφαλής των διοικήσεων υπηρετούν μια διττή στόχευση. Αφενός εμπεδώνουν το αίσθημα δικαίου, εφόσον η τοποθέτηση των στελεχών στις θέσεις διοίκησης γίνεται πλέον με ενισχυμένους όρους αξιοκρατίας και διαφάνειας, σε ένα πλαίσιο τακτικού και συστηματικού ελέγχου. Αφετέρου, αναβαθμίζουν την ποιότητα του στελεχιακού δυναμικού που διοικεί δημόσιους φορείς, με άμεση θετική επίδραση στη λειτουργία τους και, συνακόλουθα, στις υπηρεσίες που παρέχουν στους πολίτες.
Το νομοσχέδιο για τον νέο τρόπο επιλογής και αξιολόγησης διοικήσεων των φορέων του Δημοσίου, αντικατοπτρίζει την πολιτική βούληση της κυβέρνησης να προχωρήσουμε με σταθερά βήματα μπροστά, προωθώντας θεσμικές μεταρρυθμίσεις που συμβάλλουν στην αλλαγή παραδείγματος και ενισχύουν την εμπιστοσύνη του πολίτη στην αποτελεσματικότερη λειτουργία του κράτους. Ενα κράτος που υπηρετεί, αντί να υπηρετείται. Ενα Δημόσιο που ανταμείβει, αντί να ταλαιπωρεί. Με φορείς που διοικούνται από κατάλληλους ανθρώπους, αξιολογούνται και λειτουργούν πιο αποτελεσματικά. Με πολίτες που απολαμβάνουν πιο ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες, που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις και τις ανάγκες τους.
Η κ. Νίκη Κεραμέως είναι υπουργός Εσωτερικών.