Είναι δεδομένο πως η κυβέρνηση δεν περίμενε το πολύ σημαντικό νομοσχέδιο για την επιστολική ψήφο, το οποίο χαρακτηρίζει και όχι άδικα «ιστορικό», να πάρει αυτή την τροπή. Και τούτο καθώς, ενώ η αρχική συμφωνία των κομμάτων της αντιπολίτευσης είχε «κλειδώσει» μία πλειοψηφία που άγγιζε τους 230 βουλευτές, τελικά το νομοσχέδιο ψηφίστηκε μόνο από τη Ν.Δ., με τα κόμματα της αντιπολίτευσης να αντιδρούν στην τροπολογία που επέκτεινε το νομοσχέδιο και στις εθνικές εκλογές. Η επίσημη δικαιολογία είναι πως η τροπολογία ήρθε αιφνιδιαστικά και χωρίς να έχουν ενημερωθεί τα κόμματα. Η πραγματικότητα είναι, όμως, πως πίσω από τη διαμάχη υπάρχει ένα αφανές μπρα ντε φερ για τις ψήφους των ομογενών, αλλά και των εν Ελλάδι πολιτών που θα επιλέξουν να ψηφίσουν με επιστολική ψήφο.
Οι υπολογισμοί
Στις τελευταίες εκλογές η Ν.Δ. έλαβε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό στους Ελληνες του εξωτερικού, που έφτασε το 43,2% έναντι μόλις 16,6% του ΣΥΡΙΖΑ και 6,91% του ΠΑΣΟΚ. Τα χαμηλά ποσοστά των δύο κομμάτων εξηγούν, σύμφωνα με την κυβερνητική οπτική, σε μεγάλο βαθμό την άρνησή τους στην επίμαχη τροπολογία, καθώς είναι πολύ χαμηλά εκτός Ελλάδος. «Τότε γιατί δεν αρνήθηκαν από την αρχή το νομοσχέδιο;», είναι το εύλογο ερώτημα.
Στις τελευταίες εκλογές η Ν.Δ. έλαβε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό στους Ελληνες του εξωτερικού, που έφτασε στο 43,2% έναντι μόλις 16,6% του ΣΥΡΙΖΑ και 6,91% του ΠΑΣΟΚ.
Η ερμηνεία που δίνεται είναι πως η καθιέρωση της επιστολικής για τις ευρωεκλογές θα περνούσε ούτως ή άλλως με τις ψήφους της πλειοψηφίας, συνεπώς τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν είχαν λόγο να φανούν αντιδραστικά σε κάτι που θα γινόταν δεδομένα. Αντίθετα, η τροπολογία για τις εθνικές ήθελε αυξημένη πλειοψηφία και τότε εμφανίστηκε το μπλόκο. Σύμφωνα, λοιπόν, με κυβερνητικές πηγές, η άρνηση ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ προέκυψε μετά από… χαρτί και μολύβι που έβαλαν κάτω και είδαν ότι αυτό δεν τους συμφέρει. Οι υπολογισμοί, άλλωστε, λένε πως οι πολίτες που θα ψηφίσουν με επιστολική μπορεί να αγγίξουν σε μία εθνική κάλπη τις 400.000, με τους μισούς ή λίγο παρακάτω να είναι Ελληνες του εξωτερικού, ένας αριθμός που μπορεί να επηρεάσει το τελικό εκλογικό αποτέλεσμα. Υπάρχει ωστόσο και ένας ακόμη λόγος άρνησης για τα κόμματα της αντιπολίτευσης, όπως τον ερμηνεύει το Μαξίμου. Η αύξηση της συμμετοχής θα δυσκολέψει τον πήχυ για το 3% που είναι απαραίτητος για την εκλογή ευρωβουλευτή, καθώς όσο μεγαλώνει η συμμετοχή, τόσο αυξάνεται ο πήχυς για ένα κόμμα ώστε να πιάσει το πολυπόθητο 3%. Για παράδειγμα, η Νέα Αριστερά που φαίνεται να κινείται στο συγκεκριμένο όριο, καθώς οι δημοσκοπήσεις της δίνουν 2,5%, ήταν κάθετα αρνητική στην επέκταση της επιστολικής στις εθνικές εκλογές.
Ολα τα παραπάνω έχουν δημιουργήσει στο Μαξίμου την πεποίθηση πως τα μικρότερα κόμματα –πλην Πλεύσης Ελευθερίας «που κράτησε αξιοπρεπή στάση»– δεν έβλεπαν εξαρχής θετικά το νομοσχέδιο και απλά «έψαχναν ευκαιρία» να το εκδηλώσουν, όπως έγινε με αφορμή τη συγκεκριμένη τροπολογία.
Η απόφαση
Η σκέψη, πάντως, για καθιέρωση της επιστολικής ψήφου στις εθνικές εκλογές δεν είναι της τελευταίας στιγμής, απλά ανεζητείτο ο χρόνος που θα έρθει. Η απόφαση ελήφθη οριστικά τις τελευταίες ημέρες, με τις πληροφορίες να λένε πως κομβικό ρόλο έπαιξε η ευρεία συναίνεση των άλλων κομμάτων, που έδωσε το δικαίωμα στο Μαξίμου να φέρει άμεσα την τροπολογία. Εάν, μάλιστα, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είχε νοσήσει από γρίπη, θα πήγαινε ο ίδιος στη Βουλή να την ανακοινώσει. Με την εξέλιξη που πήρε, πάντως, το θέμα πολλοί έσπευσαν να πουν πως η κυβέρνηση έβαλε αυτογκόλ. Στο Μαξίμου έχουν άλλη ανάγνωση, η οποία λέει πως με την άρνησή της να ψηφίσει την τροπολογία η αντιπολίτευση έπεσε μόνη της σε παγίδα, καθώς αναδείχθηκε αφενός η άρνησή της στο νομοσχέδιο, αφετέρου θα εγκλωβιστεί και στο άμεσο μέλλον, όταν ο πρωθυπουργός ξαναφέρει, όπως προανήγγειλε, την τροπολογία.
Τα παραπάνω, μάλιστα, φέρνουν εις διπλούν σε δύσκολη θέση ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ: αφενός κατά την προεκλογική περίοδο που ξεκινάει σε λίγο καιρό η Ν.Δ. θα είναι σε πλεονεκτική θέση, καθώς θα αναδείξει πως ήταν η μόνη παράταξη που ψήφισε την επιστολική. Αμέσως μετά τις ευρωεκλογές θα έχει καταγραφεί το ποσοστό των Ελλήνων του εξωτερικού που θα έχουν ψηφίσει και η αντιπολίτευση θα πρέπει να τους γυρίσει την πλάτη, κόβοντάς τους το δικαίωμα να ασκήσουν το εκλογικό τους καθήκον στις εθνικές εκλογές.