Ο Βέρντι έχει πει ότι στο θέατρο ο κόσμος μπορεί να ανεχτεί τα πάντα εκτός από την πλήξη. Αν ισχύει το ίδιο στο θέατρο της πολιτικής, τότε η Νάντια Γιαννακοπούλου βρίσκεται σε θέση προνομιακή. Οι περισσότεροι απ’ όσους την παρακολουθούν συμφωνούν ότι δεν γιατρεύει την αϋπνία τόσο καλά όσο άλλοι συνάδελφοί της. Δεν γνωρίζουμε αν αυτό οφείλεται στην προνομιακή σχέση της με τον χώρο του θεάματος μιας και είναι παντρεμένη με τον ηθοποιό Μάξιμο Μουμούρη, αλλά το σίγουρο είναι ότι ουδέποτε υιοθέτησε το πρότυπο της χαμηλοβλεπούσας που κρατάει τη γνώμη της για τον εαυτό της. Το στερεότυπο της υπάκουης Ελληνίδας έχει πλέον ξεθωριάσει ακόμη και στα ακριτικά χωριά, αλλά στη Βουλή και στα κόμματα συντηρείται σε ειδική προθήκη πλεξιγκλάς ως αναπόσπαστο στοιχείο της εθνικής ταυτότητας. Κατά συνέπεια, στο ΠΑΣΟΚ περισσεύει η μουρμούρα για την «εκρηκτική Νάντια». Η Μεσσήνια πολιτικός, που εκλέγεται στον Δυτικό Τομέα της Αθήνας, έχει έφεση στην ανακατωσούρα, με πιο πρόσφατο παράδειγμα τη διαφοροποίησή της από την ηγεσία με τη θέση της υπέρ της εγκατάστασης παραρτημάτων ξένων ΑΕΙ στην Ελλάδα. Θα επιμείνει μέχρι τέλους; Θα ψηφίσει το νομοσχέδιο; Θα ρισκάρει τη διαγραφή της;
Τσαρούχια και πασοκικά γαλόνια
Η 46χρονη βουλευτής γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Βύρωνα, όπου ζει μέχρι σήμερα με τον άντρα της και τις τρεις κόρες τους, ηλικίας από 10 έως 15 ετών. Ανήκει στους γόνους της πολιτικής, αφού ο πατέρας της είναι ο δικηγόρος Γιάννης Γιαννακόπουλος ο οποίος ήταν βουλευτής Μεσσηνίας του ΠΑΣΟΚ από το 1993 έως το 2004. Συνήθως λέμε ότι η λέξη «γόνος» φέρει αρνητικό φορτίο, αλλά τότε γιατί πάνε σόι τόσο πολλά βασίλεια; Ο κυρίαρχος λαός εμπιστεύεται τις οικογενειακές βιοτεχνίες σε όλους τους κλάδους. Πάντως, η Γιαννακοπούλου υπερασπίζεται τον εαυτό της λέγοντας ότι από τη Μεσσηνία στις εκλογές του 2009 και του 2012 έως την Αθήνα το 2019 και το 2023 –όπου κέρδισε την έδρα στη σκληρή εσωκομματική κόντρα με τον Μιχάλη Καρχιμάκη– έχει γράψει αρκετά εκλογικά χιλιόμετρα στηριζόμενη στις δικές της δυνάμεις.
Αλλωστε οι Γιαννακόπουλοι δεν ήταν φεουδάρχες της Μεσσηνίας. Ο πατέρας της είναι ένα από τα οκτώ παιδιά μιας φτωχής οικογένειας που έζησε τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 στο ορεινό χωριό Ξεροκάσι. «Φόραγα τσαρούχια έως τα 13 μου και για να δώσω εξετάσεις στη Νομική διάβαζα καθώς πήγαινα τα πρόβατα να βοσκήσουν», έχει διηγηθεί ο πρώην βουλευτής στις κόρες του, τη Νάντια και την κατά ενάμιση χρόνο μικρότερη Ελένη, που είναι φιλόλογος. Η οικογένεια Γιαννακόπουλου είναι βαμμένη ΠΑΣΟΚ, αλλά διατηρεί θερμή σχέση με τον Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος θεωρεί τους πολιτικούς αντιπάλους του περισσότερο «δικούς του ανθρώπους» από τους συμμάχους του, αρκεί να είναι Μεσσήνιοι. «Θα με αγαπούσες τόσο αν δεν ήμουν ΠΑΣΟΚ;» έχει ρωτήσει ο κύριος Γιάννης τον πρώην πρωθυπουργό.
Η αγάπη της Νάντιας για το ΠΑΣΟΚ ξεκινάει από τα παιδικά της χρόνια. Ηταν κοριτσάκι όταν ο πατέρας της όργωνε τα ορεινά χωριά στις δύσκολες εκλογές του ’89. Οταν αργότερα πέρασε στη Νομική Αθηνών γράφτηκε στην ΠΑΣΠ και συμμετείχε στη Νεολαία, όπου μάλλον ισορροπούσε ανάμεσα στη δεσπόζουσα «ομάδα Ακη» με οπλαρχηγό την Τόνια Αντωνίου και στους μονίμως μειοψηφικούς εκσυγχρονιστές. «Πίστευα ότι πρέπει να προχωρήσει ο εκσυγχρονισμός χωρίς να είμαι φανατική εκσυγχρονίστρια». Ο πατέρας της ήταν μέλος της «ομάδας Αρσένη», αλλά ψήφισε Σημίτη στον δεύτερο γύρο των εκλογών για τη διαδοχή του Ανδρέα Παπανδρέου στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος, τον Ιανουάριο του 1996. «Θυμάμαι το τηλεφώνημα του Σημίτη στον πατέρα μου για να ζητήσει τη στήριξή του». Από τους πρώην αρχηγούς παραδέχεται τον Σημίτη και τη Φώφη Γεννηματά για τη μαχητικότητά της.
«Γη της ελιάς» και του σταυρού
Πολυσυζητημένος είναι ο γάμος της με τον Μάξιμο Μουμούρη. Το πρώτο ερωτικό σκίρτημα εκδηλώθηκε στο γυμνάσιο, όταν ο ηθοποιός ήταν πρόεδρος του δεκαπενταμελούς. Ο Μουμούρης, που τώρα παίζει στη «Γη της ελιάς», έγινε γνωστός με την πρώτη του τηλεοπτική εμφάνιση στο σίριαλ «Singles», το 2003. «Τα πράσινα παπούτσια All Star που φορούσε στο “Singles” δεν υπήρχαν στην Ελλάδα, εγώ του τα έφερα από την Αγγλία», λέει η γυναίκα του με καμάρι. Η αντοχή της σχέσης τους οφείλεται στο ότι στηρίζουν φανατικά ο ένας τον άλλον. Στις προεκλογικές περιόδους, ο Μάξιμος οργώνει τις λαϊκές αγορές χαρίζοντας χαμόγελα στις γοητευμένες νοικοκυρές. «Μπορώ να σας δώσω ένα φυλλάδιο της γυναίκας μου;». Στις ώρες απουσίας του ηθοποιού από το σπίτι για τις μαραθώνιες πρόβες και τα γυρίσματα, η πολιτικός αφήνει κατά μέρος τις κομματικές σκοτούρες και παίρνει επάνω της τις οικογενειακές ευθύνες. Ο Μουμούρης έχει παραδεχτεί ότι η Τοξότης στο ζώδιο γυναίκα του κερδίζει όλα τα επιχειρήματα στους μικροκαβγάδες τους. «Καλύτερες στα λόγια είναι οι τρεις κόρες μας», απαντάει η πολιτικός και παραδέχεται ότι είναι οι μόνες που μπορούν να την αποστομώσουν.
Η πολιτική σχέση της βουλευτού με τον Νίκο Ανδρουλάκη δεν χαρακτηρίζεται από ρίγη συγκινήσεως. Στήριξε τον Ανδρέα Λοβέρδο στις εσωκομματικές εκλογές και παρά το γεγονός ότι στον δεύτερο γύρο ψήφισε τον Κρητικό πολιτικό, κάποιοι λένε ότι στις εθνικές εκλογές ορισμένοι προεδρικοί προσπάθησαν να την κακοκαρδίσουν με τον ίδιο τρόπο που γλωσσόφαγαν τον Λοβέρδο. Οι μηχανορραφίες έπιασαν τόπο στη Βόρεια Αθήνα, αλλά όχι στη Δυτική. Προ ημερών, κυκλοφόρησε η πληροφορία ότι το κόμμα δεν θα ψηφίσει τον νόμο για τα παραρτήματα ξένων ΑΕΙ. «Υπάρχει απόφαση συνεδρίου υπέρ των μη κρατικών ΑΕΙ», παρενέβη η Γιαννακοπούλου, προσθέτοντας ότι η ίδια θα ψηφίσει τον νόμο. Ακολούθησε αρχηγική συνέντευξη, όπου επιβεβαιώθηκε η στροφή. Τις προηγούμενες εβδομάδες, υπήρχε η εκτίμηση πως το ΠΑΣΟΚ θα συνταχθεί με την κυβέρνηση για να μην επιτρέψει στον Μητσοτάκη να μονοπωλήσει το Κέντρο, αλλά επικράτησε η άποψη ότι το κόμμα πρέπει να αξιοποιήσει τα υλικά κατεδαφίσεως του ΣΥΡΙΖΑ για να ανοικοδομήσει την αριστερή του πτέρυγα. Το Κέντρο θεωρείται κινούμενη άμμος πάνω στην οποία δεν μπορεί να χτιστεί η νέα Κεντροαριστερά.
Υπάρχει και ο μόνιμος πονοκέφαλος του Ανδρουλάκη ότι δεν πρέπει να κάνει πολλή παρέα με τον Μητσοτάκη για να μην εκτεθεί ως δεξιός («αν σ’ έβλεπαν μαζί του συχνά, ήταν πιθανόν μεγάλως να εκτεθείς», έγραψε ο Καβάφης για να αποδώσει άλλου τύπου αγωνίες, αλλά ταιριάζει κι εδώ). Ανθρωποι που γνωρίζουν λένε ότι η «κωλοτούμπα» του Ανδρουλάκη πραγματοποιήθηκε σε συγχρονισμό με τον Γιώργο Παπανδρέου, τον πρωτοπόρο θεωρητικό των μη κρατικών ΑΕΙ, που όμως όσο μεγαλώνει τόσο περισσότερο ανακαλύπτει ότι η καρδιά χτυπάει αριστερά. Σεμνοί αναλυτές λένε ότι ορισμένοι από τους βουλευτές κομμάτων της αντιπολίτευσης που θα καταψηφίσουν τα ξένα ΑΕΙ έχουν σπουδάσει σε πανεπιστήμια πρώην ανατολικών χωρών. Προφανώς απαιτούν το καλύτερο για τη χώρα μας, γιατί γνωρίζουν από πρώτο χέρι την κακή ποιότητα πολλών ξένων ΑΕΙ.
Η Νάντια Γιαννακοπούλου, που μετά τη Νομική έκανε δύο μεταπτυχιακά στην Αγγλία, το πρώτο στο Μπρίστολ στα χρηματοοικονομικά και το δεύτερο στο LSE στη διακυβέρνηση, πιστεύει ότι τα ξένα ΑΕΙ θα επιβάλουν συνθήκες ανταγωνισμού τέτοιες ώστε «η κολλητοκρατία στα πανεπιστήμια θα αντικατασταθεί από την αξιοκρατία». Βαριά κουβέντα, αν όντως έχει ειπωθεί. Είναι δυνατόν να υπάρχει «κολλητοκρατία» μεταξύ των επιγόνων του Πλάτωνα και του Μιχαήλ Ψελλού; Μήπως, αντιθέτως, τα ξένα ΑΕΙ θα τερματίσουν άδοξα τον χρυσό αιώνα των ελληνικών; «Σήμερα έχουμε κακή ανώτατη δημόσια εκπαίδευση χωρίς να έχουμε ιδιωτική για να της ρίξουμε τις ευθύνες», φέρεται να έχει πει κοφτά. Θα το επαναλάβει στη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας;
«Σήμερα έχουμε κακή ανώτατη δημόσια εκπαίδευση χωρίς να έχουμε ιδιωτική για να της ρίξουμε τις ευθύνες», φέρεται να έχει πει κοφτά. Θα το επαναλάβει στη συνεδρίαση της Κ.Ο.;
Το παράξενο είναι ότι τα επιχειρήματα της βουλευτού μοιάζουν σχεδόν ταυτόσημα με τα επιχειρήματα της ηγεσίας. Και οι δύο πλευρές υποστηρίζουν ότι οι προϋποθέσεις για την εγκατάσταση ξένων ΑΕΙ είναι η παράλληλη ενίσχυση των δημοσίων ΑΕΙ και η αυστηρή εποπτεία των ξένων ΑΕΙ. Η Γιαννακοπούλου πιστεύει ότι αυτές οι προϋποθέσεις καλύπτονται από το νομοσχέδιο, ενώ ο Ανδρουλάκης λέει ότι δεν καλύπτονται. Γιατί δεν καλύπτονται; Γιατί πρέπει πρώτα να αναθεωρηθεί το άρθρο 16 (που είναι αθάνατο σαν την Ακρόπολη). Ενα άρθρο 16 που, ωστόσο, επιτρέπει την εγκατάσταση ξένων ΑΕΙ, αρκεί να μην είναι «ιδιωτικά» (όπως έχουν υποστηρίξει ο Ευάγγελος Βενιζέλος και ο Βασίλειος Σκουρής με άρθρο τους στην «Κ» την περασμένη Κυριακή, την ίδια ώρα που οι καθηγητές Νομικής Νίκος Αλιβιζάτος, Αντώνης Μανιτάκης, Σπύρος Βλαχόπουλος και Γιώργος Δελής βεβαιώνουν ότι «δεν υπάρχει κώλυμα με το 16»).
Σε περιβάλλον τεστοστερόνης
Η Νάντια Γιαννακοπούλου είναι αφοσιωμένη διώκτρια του «μανσπλέινινγκ». Πρόκειται για έναν αγγλικό νεολογισμό που προέρχεται από τον συνδυασμό των λέξεων man (άνδρας) και explaining (εξηγώντας). Η σύνθετη λέξη αποδίδει την κατάσταση εκείνη στην οποία ένας άνδρας εξηγεί σε μια γυναίκα ένα ζήτημα με τρόπο υποτιμητικό (υπονοώντας ότι δεν μπορεί να κατανοήσει ορισμένα πράγματα μόνη της). Υπάρχει mansplaining στην πολιτική; «Υπάρχει μόνο μανσπλέινινγκ. Τον πρώτο καιρό που μπαίνεις στην πολιτική είσαι παντελώς αόρατη. Είτε μιλάς είτε όχι στις συσκέψεις, οι άνδρες δεν σου δίνουν καμία σημασία και χασκογελάνε μεταξύ τους. Οταν από αόρατη γίνεις ορατή, τότε σε αποκαλούν “υστερική” αν δεν σε συμπαθούν ή “εκρηκτική” αν σε συμπαθούν. Μια γυναίκα που έχει το θάρρος της γνώμης της αποκλείεται να είναι κανονικός άνθρωπος. Θα είναι είτε υστερική είτε εκρηκτική».
Στην πολιτική «υπάρχει μόνο μανσπλέινινγκ. Τον πρώτο καιρό είσαι παντελώς αόρατη. Οταν γίνεις ορατή, τότε σε αποκαλούν “υστερική” αν δεν σε συμπαθούν ή “εκρηκτική” αν σε συμπαθούν».
Σίγουρα έγινε αποδέκτρια και των δύο χαρακτηρισμών όταν ζήτησε τη διαγραφή του Γιώργου Παπανδρέου το 2020 επειδή ο πρώην πρωθυπουργός αρνήθηκε να ψηφίσει το νομοσχέδιο για τη θεσμοθέτηση κανόνων για τις διαδηλώσεις, παρά τη σύμφωνη γνώμη του ΠΑΣΟΚ. Σήμερα πιστεύει ότι μάλλον το παρατράβηξε («έχω κάνει ακόμα και αυτό…», λέει με έναν ανεπαίσθητο αυτοσαρκασμό). Ωστόσο, λίγες ημέρες πριν πέσει ο Παπανδρέου, το 2011, υπερασπίστηκε το έργο του στη Βουλή με τη φράση: «Η κατάρρευση της χώρας αποφεύχθηκε χάρη στην ψήφιση του μνημονίου».
Η ευθυτενής πολιτικός (τρέχει καθημερινά πέντε χιλιόμετρα) όταν ήταν μικρή έκανε για δώδεκα χρόνια μαθήματα κλασικού πιάνου. Επαιζε στα δάχτυλα τα «Νυχτερινά» (Nocturnes) του Σοπέν, αλλά πιο πολύ της άρεσε ο Μπαχ εξαιτίας της αντίστιξης. Αντίστιξη σημαίνει να πετύχεις την αρμονία ανάμεσα σε δύο διαφορετικές μελωδικές γραμμές που εξελίσσονται ταυτόχρονα. Είναι πολύ δύσκολο για τον συνθέτη ή τον εκτελεστή και, φυσικά, ο Μπαχ ήταν ο μάγος της αντίστιξης. Η Νάντια, που δηλώνει «Μπαχού», έχει στο σπίτι της ένα πιάνο, αλλά δεν παίζει ποτέ. Προφανώς έχει μεταθέσει τις μουσικές ευαισθησίες της στην πολιτική ελπίζοντας να πετύχει μια καλή αντίστιξη με κάθε νέα παρέμβαση. Σε ό,τι αφορά το νομοσχέδιο, μάλλον θα πειθαρχήσει στην κομματική γραμμή (αν και ποτέ δεν ξέρεις), αλλά όχι προτού κριτικάρει το κομματικό επιτελείο (αντίστιξη). Στην όπερα της πολιτικής, ακόμη κι αν την αποκαλέσεις «υστερική» ή «εκρηκτική», σίγουρα είναι μία από τις πριμαντόνες που δεν προκαλούν πλήξη. Ο Βέρντι θα την ενέκρινε.