Ενδεικτική της τροπής που έχουν πάρει οι διμερείς σχέσεις Ελλάδας – Αλβανίας και των κλυδωνισμών που προκαλεί η υπόθεση της καταδίκης του εκλεγμένου δημάρχου Χειμάρρας Φρέντι Μπελέρη, ήταν η απουσία εκπροσώπησης των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και συγκεκριμένα της Πολεμικής Αεροπορίας στα εγκαίνια της νατοϊκής αεροπορικής βάσης στην Κουτσόβα.
Το πρώην σοβιετικό αεροδρόμιο τέθηκε ξανά σε λειτουργία την περασμένη Δευτέρα, αφού ολοκληρώθηκε το φιλόδοξο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού της βάσης, η οποία πριν από δεκαετίες φιλοξενούσε σοβιετικά MiG. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το κόστος των εργασιών άγγιξε τα 50 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτήθηκε από το ταμείο της βορειοατλαντικής συμμαχίας. Δηλαδή, από τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, μεταξύ των οποίων, φυσικά, και η Ελλάδα.
Για την τελετή των εγκαινίων, ιταλικά μαχητικά Eurofighter προσγειώθηκαν στο αεροδρόμιο, καθώς η Ρώμη αναλαμβάνει την περιφρούρηση του εναέριου χώρου της Αλβανίας για 15 ημέρες κάθε μήνα. Τις υπόλοιπες 15, όμως, την ευθύνη αστυνόμευσης (ΝΑΤΟ Air Policing) του FIR Τιράνων έχει η Πολεμική Αεροπορία της Ελλάδας. F-16 από τον Βόλο και την Αγχίαλο πετούν σε τακτά χρονικά διαστήματα πάνω από την Αλβανία και τίθενται σε επιφυλακή για έκτακτα περιστατικά, όπως οι επιχειρήσεις συνοδείας ή αντιμετώπισης ασύμμετρης απειλής από αέρος (Renegade).
«Απρέπεια»
Ενώ, λοιπόν, η Ρώμη εκπροσωπήθηκε σε υψηλό επίπεδο, καθώς εκτός από τα μαχητικά EF-2000 το «παρών» έδωσε και ο Ιταλός υπουργός Aμυνας Γκουίντο Κροσέτο, η Αθήνα δεν έλαβε, σύμφωνα με πληροφορίες, αντίστοιχη πρόσκληση, παρά το γεγονός ότι συμμετέχει στην προστασία του εναέριου χώρου της Αλβανίας όσο και η Ιταλία. Αρμόδιες πηγές χαρακτηρίζουν το γεγονός ως «απρέπεια» σημειώνοντας, ωστόσο, ότι ακόμη και αν η ελληνική πλευρά είχε προσκληθεί, η κατάσταση στις σχέσεις των δύο χωρών δεν θα επέτρεπε την παρουσία αξιωματούχων ή πολεμικών αεροσκαφών. Στην Κουτσόβα, πάντως, η παρουσία της Αγκυρας ήταν αναβαθμισμένη, ενώ, παρουσιάστηκαν και τα τρία οπλισμένα UAV τύπου Bayraktar TB2 που απέκτησε πρόσφατα η Αλβανία από την Τουρκία, τα οποία θα σταθμεύουν μόνιμα στη συγκεκριμένη βάση.
Η Κουτσόβα βρίσκεται περίπου 80 χιλιόμετρα νότια των Τιράνων και προβλέπεται να εξυπηρετεί τις ανάγκες της συμμαχίας για τη μεταφορά μέσων και συστημάτων, επιχειρήσεις και εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Αυτό σημαίνει πως τα ελληνικά μαχητικά θα μπορούν να κάνουν χρήση του αεροδρομίου εφόσον απαιτηθεί. Aλλωστε, στο πλαίσιο της συμμαχικής εκπαίδευσης (Tango Scramble), οι ιπτάμενοι της Πολεμικής Αεροπορίας εκτελούν σενάριο αναγκαστικής προσγείωσης (τεχνικής όπου ο πιλότος έχει τη δυνατότητα επιλογής αεροδρομίου ή ASAP όπου κατευθύνεται στο κοντινότερο) πραγματοποιώντας χαμηλή διέλευση πάνω από το διεθνές αεροδρόμιο των Τιράνων.
Ζωτικός χώρος
Εδώ και χρόνια, Ελλάδα και Ιταλία περιφρουρούν τον εναέριο χώρο της Αλβανίας, του Μαυροβουνίου και της Βόρειας Μακεδονίας, με την ευθύνη να χωρίζεται ανά δεκαπενθήμερο. Για την Ελλάδα, η στρατιωτική παρουσία στην κρίσιμη περιοχή των Βαλκανίων αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα και λειτουργεί ως αντίβαρο στη διαρκώς αυξανόμενη επιρροή της Aγκυρας.
Πριν από λίγους μήνες, μάλιστα, Αθήνα και Σόφια ξεκίνησαν συζητήσεις σε διπλωματικό επίπεδο, ώστε η Πολεμική Αεροπορία να αναλάβει την αστυνόμευση του εναέριου χώρου της Βουλγαρίας, μέχρι η χώρα να αποκτήσει σύγχρονο στόλο μαχητικών αεροσκαφών.