Για τις έξι χώρες μας, ο Μάρτιος του 2024 σηματοδοτεί δύο δεκαετίες από την ένταξή μας στο ΝΑΤΟ, θεσμός ο οποίος έπαιξε κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση της ελληνικής αμυντικής πολιτικής και διπλωματίας.
Η διεύρυνση του ΝΑΤΟ πριν από είκοσι χρόνια πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της μεταμόρφωσης της Ευρώπης μετά τον Ψυχρό Πόλεμο και αποτέλεσε αναπόσπαστο τμήμα της ειρηνικής επανένωσης της ηπείρου.
Για τα έξι κράτη μας, η ένταξη στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. σηματοδότησε την ενσωμάτωση και την επάνοδο στις δυτικές αξίες και προσέφερε στους πολίτες μας τα πλέον αξιόπιστα εχέγγυα ασφαλείας στην ιστορία των εθνών μας. Η ολοκλήρωση των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων καθοδήγησε την ενταξιακή διαδικασία των νέων κρατών-μελών. Οι έξι χώρες μας, οι οποίες εδώ και δεκαετίες αναζητούσαν την ελευθερία στενάζοντας κάτω από τον ζυγό αυταρχικών καθεστώτων και στην περίπτωση των κρατών της Βαλτικής κάτω από σοβιετική κατοχή, μοιράζονταν κοινό πόθο για πολιτική αλλαγή και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών. Οι χώρες μας μεταμορφώθηκαν σε ακμάζουσες δημοκρατίες και έγιναν αξιόπιστοι εταίροι της πλέον επιτυχημένης αμυντικής συμμαχίας στην Ιστορία.
Πέρα από την εγγύηση ασφαλείας που παρέχει στους συμμάχους, η ένταξη στο ΝΑΤΟ προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες προώθησης της συνεργασίας με τους εταίρους, όπως με την ανταλλαγή τεχνογνωσίας κυβερνοασφάλειας, αναδυόμενων τεχνολογιών, επικοινωνιών και κλιματικής αλλαγής, καθώς και του προγράμματος Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια (WPS).
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων είκοσι ετών, συνειδητοποιώντας τις προκλήσεις στην περιοχή μας, αναδειχθήκαμε σημαντικοί συνεργάτες της ασφάλειας και της σταθερότητας της ευρωατλαντικής κοινότητας. Ο απρόκλητος πόλεμος που εξαπέλυσε τον Φεβρουάριο του 2022 η Ρωσία κατά της Ουκρανίας διέλυσε τις προοπτικές μόνιμης ειρήνης και οδήγησε σε μετατόπιση του σκηνικού ασφαλείας στην Ευρώπη.
Η συνεχιζόμενη στήριξη στον γενναίο ουκρανικό λαό και τις προσπάθειές του να αμυνθεί μέχρι της τελικής νίκης, όποιο κι αν είναι το κόστος, αποτελεί συλλογική μας υποχρέωση. Η Ουκρανία άλλωστε δεν αμύνεται μόνο για την επιβίωσή της, αλλά και για την ασφάλεια και τη σταθερότητα της Ευρώπης και τη διαφύλαξη των κοινών μας αξιών. Στηρίζοντας την Ουκρανία, τα έθνη μας στέκονται απέναντι στον ιστορικό ρεβιζιονισμό και την επιθετικότητα, αποδεικνύοντας έμπρακτα την προσήλωσή τους στους κανόνες του διεθνούς δικαίου και στην ιερότητα της εθνικής κυριαρχίας.
Πρέπει να αντιληφθούμε ότι δεν έχουμε να κάνουμε μόνο με έναν πόλεμο εναντίον ενός ανεξάρτητου κράτους, αλλά και με επανειλημμένες παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου. Ο εχθρός επιδιώκει με τον πόλεμο αυτό να αναμορφώσει την αμυντική αρχιτεκτονική της ηπείρου μας και να επαναφέρει τις σφαίρες επιρροής και την αρχή του δικαίου του ισχυρότερου στο κατώφλι της Ευρώπης. Οταν ξέσπασε ο πόλεμος τον Φεβρουάριο του 2022, αναρωτηθήκαμε: «Τι θα γινόταν εάν δεν ήμασταν στο ΝΑΤΟ;». Σήμερα, δύο χρόνια αργότερα, με τη ρωσική εισβολή να συνεχίζεται, αναρωτιόμαστε: «Πόσο μακριά είναι έτοιμη να πάει η Ρωσία;».
Η στήριξη προς την Ουκρανία πρέπει έτσι να συνοδεύεται από βελτίωση της συλλογικής ασφάλειας και δύναμης αποτροπής. Αναγκαία καθίσταται η προβολή συλλογικής ισχύος στη Μαύρη Θάλασσα, στη Βαλτική και την Αδριατική μέσω της Συμμαχίας. Πρέπει να βεβαιωθούμε ότι διαθέτουμε τις αναγκαίες ικανότητες προκειμένου να υπερασπισθούμε κάθε σπιθαμή συμμαχικού εδάφους και να καταστήσουμε σαφές ότι το ΝΑΤΟ δεν θα διστάσει να αξιοποιήσει τις ικανότητες αυτές ανά πάσα στιγμή για να εμποδίσει κάθε επιβουλή.
Στη σύνοδο κορυφής της Συμμαχίας στη Μαδρίτη το 2022 εγκρίναμε νέο στρατηγικό σχέδιο. Πέρυσι, χάρη στις σημαντικές αποφάσεις της συνόδου κορυφής στο Βίλνιους, η Συμμαχία άνοιξε τον δρόμο για την ενίσχυση της αμυντικής θέσης του ΝΑΤΟ στα ανατολικά του σύνορα. Οι εταίροι αναγνώρισαν στο Βίλνιους τη στρατηγική σημασία της Μαύρης Θάλασσας και των Δυτικών Βαλκανίων, καθώς και την περιπλοκότητα των προκλήσεων στα νότια σύνορα της Συμμαχίας, υιοθετώντας τα περιφερειακά αμυντικά σχέδια και το μοντέλο εναλλαγής αεροπορικής άμυνας.
Από το 2017 μέχρι σήμερα, οι σύμμαχοι ανέπτυξαν στρατιωτικές δυνάμεις και εξοπλισμό στο έδαφος οκτώ κρατών-μελών, ενισχύοντας τα ανατολικά νώτα της Συμμαχίας. Στο πλαίσιο αυτό, οφείλουμε να επαινέσουμε την κρίσιμη συμβολή όλων των κρατών- μελών σε στρατεύματα, μεταφορικά μέσα και υλικό εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής συμβολής, βασισμένης στον στρατηγικό ρόλο του λιμένα της Αλεξανδρούπολης.
Στην επετειακή σύνοδο κορυφής του Ιουλίου στην Ουάσιγκτον, με αφορμή τη συμπλήρωση 75 ετών της Συμμαχίας, θα στείλουμε σαφές μήνυμα για τη δύναμη της συνεργασίας στις δύο όχθες του Ατλαντικού και της αποφασιστικότητας για την προάσπιση κάθε σπιθαμής συμμαχικού εδάφους απέναντι στις διεθνείς προκλήσεις και απειλές.
Οταν δρούμε συλλογικά, η φωνή μας ακούγεται πιο δυνατά στα αυτιά αναθεωρητικών κύκλων και παικτών, οι οποίοι αντιλαμβάνονται μόνο τη γλώσσα της ισχύος. Υστερα από 20 χρόνια στο ΝΑΤΟ, οι χώρες μας κατέστησαν ισχυρότερες και ασφαλέστερες. Για τον λόγο αυτό πιστεύουμε ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να παραμείνει πιστό στην πολιτική ανοικτών θυρών του απέναντι σε χώρες με κοινές αξίες, πρόθυμες να υπερασπισθούν την ασφάλεια και την ελευθερία της ευρωατλαντικής γεωγραφικής ζώνης, στην οποία ανήκει και η Ουκρανία. Θα συνεχίσουμε έτσι να στηρίζουμε ενεργά την ενταξιακή προοπτική της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, τηρώντας τις αποφάσεις της συνόδου κορυφής του Βίλνιους.
* Οι κ.κ. Βαλεντίν Ποριάζοβ, Ταμάρα Βάινγκερλ Πόζαρ, Γιέβα Μπρίεντε, Λίνα Σκερστονάιτε, Καρίν Ράνου είναι αντίστοιχα πρέσβεις Βουλγαρίας, Σλοβενίας, Λετονίας, Λιθουανίας, Εσθονίας στην Ελλάδα και η κ. Μιοάρα Πιτούτ επιτετραμμένη της Ρουμανίας στη χώρα μας.