ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ Με τις ώρες πλέον, ούτε καν τις ημέρες, να μετράνε αντίστροφα, από χθες επρόκειτο να βρίσκονται στις Βρυξέλλες οι εκπρόσωποι του Ελληνα πρωθυπουργού μαζί με τις αντιπροτάσεις που προσδοκάται ότι θα ικανοποιήσουν τους θεσμούς και θα μπορέσουν –αν όλα πάνε καλά– να δρομολογήσουν ραγδαίες εξελίξεις και μία συμφωνία σε επίπεδο Eurogroup, την Πέμπτη.
Τα περιθώρια είναι πια τόσο ασφυκτικά που για πρώτη φορά, σύμφωνα με δύο Ευρωπαίους αξιωματούχους, στο Εuroworking group της περασμένης Πέμπτης συζητήθηκαν σενάρια χρεοκοπίας της χώρας και παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας, σε περίπτωση μη επίτευξης συμφωνίας μέσα στα χρονικά πλαίσια. Ηταν η πρώτη φορά που συζητήθηκε σε αυτό το υψηλό επίπεδο και ανοιχτά το ενδεχόμενο μη συμφωνίας μέχρι το τέλος Ιουνίου, δηλαδή το σχέδιο Β΄. Εξετάσθηκε αν θα περιλαμβάνει ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων (capital controls), ποια θα είναι τότε η δημοσιονομική προσαρμογή και ποια η προσαρμογή του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Σε εκείνο το σημείο, σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο, αναφέρθηκε και η πιθανή ανάγκη παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας.
Παρά το γεγονός ότι η διαπραγμάτευση έχει φτάσει στο πιο οριακό της σημείο, το βασικό σενάριο που επεξεργάζονταν οι εκπρόσωποι των υπουργείων Οικονομικών της Ευρωζώνης είναι αυτό της επίτευξης συμφωνίας μέσα στα χρονικά πλαίσια, που θα επιτρέψουν εκταμίευση κεφαλαίων μέσα στον Ιούνιο και μαζί με τη συμφωνία επέκταση του τρέχοντος προγράμματος. Σύμφωνα με αυτό το «θετικό» σενάριο, οι συγκεκριμένες ελληνικές αντιπροτάσεις (που αναμενόταν να παραδώσουν οι κ. Παππάς, Δραγασάκης και Τσακαλώτος στον εκπρόσωπο του κ. Γιουνκέρ) έπρεπε να είναι «πάνω» στην πρόταση των θεσμών και όχι πάνω στην ελληνική, η οποία «δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα», όπως είπαν χαρακτηριστικά.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα: Οι εκπρόσωποι των θεσμών και μόνον αυτοί –καθώς για άλλη μία φορά ξεκαθαρίστηκε ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία σε πολιτικό επίπεδο, αν δεν πάρει πρώτα το «πράσινο φως» από το τεχνικό επίπεδο και τους εκπροσώπους των ΕΚΤ, ΔΝΤ και Ε.Ε.– πρέπει να δεχτούν ότι η ελληνική πρόταση είναι ικανοποιητική. Πρέπει να είναι επί συγκεκριμένων σημείων και στην περίπτωση της αντικατάστασης μέτρων, όπως η μείωση του ΕΚΑΣ ή η αύξηση του ΦΠΑ της ΔΕΗ, θα πρέπει η πρόταση της ελληνικής πλευράς να φέρει το ίδιο δημοσιονομικό αποτέλεσμα.
Ενώ στη συζήτηση της Πέμπτης, στο Εuroworking group, το μέγεθος της επέκτασης του τωρινού προγράμματος δεν καθορίστηκε, τρεις διαφορετικοί αξιωματούχοι λένε στην «Κ» ότι το σενάριο εννιάμηνης επέκτασης που προτάσσει η ελληνική πλευρά είναι μάλλον το πιο δύσκολο να επιτευχθεί, καθώς χωρίς νέα χρήματα δεν βλέπουν το νόημα για τέτοια μακριά παράταση. Από την άλλη, για να δοθούν καινούργια χρήματα στην Ελλάδα, ακόμα και με τη μορφή swap ανταλλαγής ομολόγων –δηλαδή τα ελληνικά ομόλογα που έχει στην κατοχή της η ΕΚΤ και λήγουν το καλοκαίρι να τα ανταλλάξει με ομόλογα που λήγουν αργότερα και με ευνοϊκότερο επιτόκιο– ώστε να φτάσει και η χρηματοδότηση μέχρι τον Μάρτιο, δεν είναι δυνατόν να γίνει χωρίς νέους όρους και νέο πρόγραμμα, καθώς θεωρείται νέα χρηματοδότηση.
Το πιο πιθανό σενάριο είναι αυτό της τρίμηνης επέκτασης, μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου, που φτάνουν και τα χρήματα, υπό τον όρο βέβαια ότι πρώτα θα κλείσει η αξιολόγηση. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, η χρηματοδότηση της χώρας θα γίνει ως εξής: τα περίπου 11 δισ. που περίσσεψαν στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για τις ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών θα επιστραφούν στη χώρα για τις αποπληρωμές του καλοκαιριού και του Σεπτεμβρίου προς ΕΚΤ και ΔΝΤ, καθώς το τελευταίο, ακόμα και αν γίνει συμφωνία με τους θεσμούς, σύμφωνα με πολύ καλά πληροφορημένη πηγή, δεν πρόκειται να εκταμιεύσει το δικό του κομμάτι της δόσης. Το ΔΝΤ αναμένεται να προχωρήσει σε εκταμίευση μόνο όταν έχει γίνει πλήρης εφαρμογή του νυν προγράμματος και υπογραφή τρίτου, ώστε να είναι εξασφαλισμένη η 12μηνη χρηματοδότησή του, λέει αρμόδιος αξιωματούχος. Τα 11 δισ., όμως, δεν θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν όλα, καθώς ένα μέρος θα πάει για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και το ποσό θα καθοριστεί από τον εποπτικό μηχανισμό, την ΕΚΤ. Μαζί με αυτό το ποσό θα εκταμιευθεί και η δόση της Ε.Ε. αξίας 1,8 δισ. και τα κέρδη των κεντρικών τραπεζών επί των ελληνικών ομολόγων (Smp), αξίας 1,9 δισ.
Συγχρόνως, ενδεικτικό του κλίματος στο Euroworking group της περασμένης Πέμπτης και κατ’ επέκταση του κλίματος και στο Eurogroup, που θα πρέπει να αντιμετωπίσει ο κ. Βαρουφάκης την Πέμπτη στο Λουξεμβούργο, είναι ότι μια σειρά από χώρες, κυρίως Σλοβακία και Σλοβενία, αλλά και οι χώρες της Βαλτικής, εκτός από τη Γερμανία, εξέφρασαν την άποψη ότι η συμφωνία που παραχωρήθηκε στην ελληνική πλευρά είναι ιδιαίτερα θετική. Αποτελεί σημαντική «παραχώρηση των θεσμών», καθώς δίνει πολύ μειωμένα πρωτογενή πλεονάσματα, δεν προχωράει σε μειώσεις μισθών και «παγώνει» τις απαιτήσεις για μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά. «Αυτά είναι αρκετά για να τα πουλήσει ο κ. Τσίπρας ως επιτυχία στην Ελλάδα» είπαν χαρακτηριστικά.