Η ελληνική διπλωματία προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει και κυρίως να κατανοήσει τις πολιτικές πρωτοβουλίες του Βερολίνου με επίκεντρο το προσφυγικό και κατ’ αυτόν τον τρόπο να τοποθετηθεί στη νέα ατζέντα των θεμάτων που ενδιαφέρουν την Ευρώπη. Ωστόσο, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, έχει προκληθεί σύγχυση ως προς τους επιδιωκόμενους στόχους, γιατί άλλα δηλώνουν οι Γερμανοί πολιτικοί δημοσίως και άλλα λένε στο παρασκήνιο.
Το ίδιο ακριβώς πρόβλημα έχουν πολλές ακόμη χώρες που, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, έχουν ζητήσει διευκρινίσεις από το Βερολίνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι, το τελευταίο 20ήμερο των έντονων διεργασιών, η ελληνική κυβέρνηση δεν κατάφερε να παρουσιάσει το δικό της σχέδιο και αρκέστηκε να παρακολουθεί και να σχολιάζει αρνητικά ή θετικά τις κινήσεις της Γερμανίας, παρά το γεγονός ότι η Αθήνα είχε πλήθος επιχειρήματα ώστε να είναι μέρος των διεργασιών, τουλάχιστον με την Τουρκία.
Η ελληνική κυβέρνηση βρέθηκε και εξακολουθεί να δέχεται πιέσεις εξαιτίας των πρωτοβουλιών της Γερμανίας, η οποία στην προσπάθειά της να βρει γρήγορες λύσεις στο προσφυγικό, λόγω της εκρηκτικής κατάστασης στο εσωτερικό της, έχει αγγίξει θέματα που αφορούν την εθνική κυριαρχία της χώρας μας, το Κυπριακό και τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις Τουρκίας – Ε.Ε., ενώ πυκνώνουν οι πρωτοβουλίες του Βερολίνου στα Δυτικά Βαλκάνια.
Μετά τις μεγάλες πιέσεις που ασκήθηκαν προς την Αθήνα, ακόμη και δημοσίως, για την προώθηση της ελληνοτουρκικής συνεργασίας στο Αιγαίο με διατυπώσεις που προκαλούν ακόμη σύγχυση, ήρθαν νέα γεγονότα που την επέτειναν. Ακολούθησε η αμφιλεγόμενη επίσκεψη της κ. Μέρκελ στην Τουρκία, που σύμφωνα με τις ίδιες πηγές προκάλεσε έντονες αντιδράσεις.
Η ελληνική κυβέρνηση ζητούσε πιεστικά στο παρασκήνιο αλλαγές στις δηλώσεις. Δημόσιες διορθώσεις έγιναν μόνο σε μία περίπτωση, όταν ο εκπρόσωπος της καγκελαρίας δήλωσε ότι το Βερολίνο σέβεται τις ελληνικές ευαισθησίες. Η Αθήνα και άλλες χώρες, που εξέφρασαν πολλές αντιρρήσεις στη θέση της κ. Μέρκελ για επιτάχυνση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την Ε.Ε., πήραν παρασκηνιακές διαβεβαιώσεις ότι αυτό δεν θα συμβεί στην πράξη. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, μόνο το κεφάλαιο 17 των ενταξιακών διαπραγματεύσεων θα ανοίξει και αυτό δεν το έχει μπλοκάρει η Λευκωσία. Οπως ανέφεραν διπλωματικές πηγές, αυτό θα είναι το δέλεαρ προς τον Ερντογάν να συνεργαστεί πιο εποικοδομητικά στο προσφυγικό, ενώ και ο Τούρκος πρόεδρος θα έχει το δικό του κέρδος λίγο πριν από τις τουρκικές εκλογές.
Επίσης, το Βερολίνο παρείχε παρασκηνιακές διαβεβαιώσεις προς τους εταίρους του στην Ε.Ε. ότι δεν θα προχωρήσει το θέμα της απελευθέρωσης της βίζας για τους Τούρκους πολίτες, τουλάχιστον τα επόμενα χρόνια. Είναι βέβαιο όμως, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ότι η Γερμανία θα πιέσει την Κυπριακή Δημοκρατία για υποχωρήσεις, αλλά τέτοια διάθεση δεν υπάρχει στη Λευκωσία.
Στο μεταξύ, με ενδιαφέρον αναμένονται τα αποτελέσματα ακόμη μιας αμφιλεγόμενης πρωτοβουλίας του Βερολίνου, η πραγματοποίηση της σημερινής μίνι Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες, με τη συμμετοχή της Αυστρίας, της Κροατίας, της ΠΓΔΜ, της Γερμανίας, της Ελλάδας, της Ουγγαρίας, της Ρουμανίας, της Σερβίας και της Σλοβενίας. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, το Βερολίνο επιδιώκει να πιέσει τις προαναφερθείσες χώρες-διαδρόμους για τους πρόσφυγες και μετανάστες προκειμένου να ελέγξουν χιλιάδες ανθρώπους, άγνωστο πώς, δεδομένου ότι οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων όχι μόνο δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν οικονομικά, αλλά λόγω φτώχειας χιλιάδες άνθρωποι φεύγουν συνεχώς προς αναζήτηση καλύτερης τύχης προς την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη.
Από Ελλάδα και Βουλγαρία έχει εκφραστεί δυσφορία -αν και με μεγάλη καθυστέρηση- για τις πρωτοβουλίες της Γερμανίας, κυρίως για την επιμονή της να συγκαλεί Συνόδους Κορυφής με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων χωρίς τη συμμετοχή της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, υπενθυμίζοντας ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται ακόμη με ομοφωνία. Υπάρχει επίσης ενόχληση γιατί το Βερολίνο έπειτα από πιέσεις επέβαλε στην Επιτροπή το πάγωμα της διεύρυνσης της Ε.Ε. μέχρι το 2020.
Οι στόχοι της επίσκεψης Μέρκελ στην Τουρκία
Τι επιδίωξε πραγματικά η κ. Αγκελα Μέρκελ με την τελευταία επίσκεψή της στην Κωνσταντινούπολη; Κοινή είναι η εκτίμηση στο Βερολίνο ότι σε καμία περίπτωση δεν ήταν τυχαία η επίσκεψη της καγκελαρίου στην Τουρκία. Και μάλιστα την προηγούμενη Κυριακή, δηλαδή δύο εβδομάδες πριν από τις τουρκικές εκλογές. Κύκλοι της καγκελαρίας τονίζουν στην «Κ» ότι χωρίς να παραβλέπεται το θέμα της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας του Τύπου στην Τουρκία, αυτή τη στιγμή προτεραιότητα έχουν τα συμφέροντα της Γερμανίας. Αλλωστε, όπως επισημαίνουν οι ίδιοι κύκλοι, η αστάθεια της ευρύτερης περιοχής –με τη Συρία να έχει καταστραφεί, το Ιράκ να έχει αποσταθεροποιηθεί, στον Λίβανο να σπέρνει τους σπόρους της η Χεζμπολάχ και το Ισραήλ να αντιμετωπίζει το Μεσανατολικό– επιβάλλει στην Ευρωπαϊκή Ενωση να δώσει ό,τι περισσότερο μπορεί στην Τουρκία. Καθώς, αν δεν πάρουν κάποια σημαντική πρωτοβουλία με τη γειτονική μας χώρα, αντί το τελικό αποτέλεσμα να είναι ευνοϊκό για όλα τα μέρη (win win), μπορεί να καταλήξει σε οδυνηρή ήττα για όλους. Κατά συνέπεια, η ερμηνεία που κάνει το Βερολίνο για την επίσκεψη Μέρκελ στην Τουρκία είναι πως έγινε για να στηριχθεί η χώρα γεωπολιτικά και όχι η πολιτική και πολιτειακή της ηγεσία σε αυτή τη συγκυρία. Ωστόσο, το τάιμινγκ ήταν τέτοιο που επιδεχόταν πολλές ερμηνείες, τονίζουν…