ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Με την αισιοδοξία που υπήρχε την προηγούμενη εβδομάδα –ότι θα υπάρχει συμφωνία για εκταμίευση της πρώτης δόσης στο αυριανό κρίσιμο Eurogroup– να έχει μάλλον εξατμιστεί, τα σενάρια που υπάρχουν για την αυριανή συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης είναι βασικά δύο: ένα καλό και ένα κακό.
Ας ξεκινήσουμε από το δεύτερο. Εως την αυριανή συνεδρίαση δεν θα υπάρχει σύγκλιση απόψεων ανάμεσα στις δύο πλευρές και έτσι αυτό που θα γίνει θα είναι απλώς μια παρουσίαση των θεμάτων που παραμένουν ανοιχτά. Η καθυστέρηση αυτή, εκτός από το αρνητικό κλίμα που θα δημιουργήσει στις σχέσεις με τους υπόλοιπους εταίρους, μπορεί να προκαλέσει και άλλες αλυσιδωτές επιπτώσεις, επηρεάζοντας ακόμη και την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, που είναι το βασικό θέμα που πρέπει να έχει κλείσει έως το τέλος του χρόνου. Αλλιώς, υπάρχει ο κίνδυνος του bail in. Συγκεκριμένα, εάν η εκταμίευση των δύο δισ. αργήσει ακόμα περισσότερο, στη συνέχεια θα καθυστερήσει και η συμφωνία για το δεύτερο σετ προαπαιτουμένων, που η υλοποίησή του συνδέεται άμεσα με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Σε αυτό το δεύτερο σετ προαπαιτουμένων περιλαμβάνονται οι μεταρρυθμίσεις που αφορούν τον χρηματοπιστωτικό τομέα και η εφαρμογή τους θα κρίνει κατά πόσο μπορούν να δοθούν τα 10 δισ. που χρειάζονται για την ανακεφαλαιοποίηση. Συνεπώς, αν δεν προχωρήσει άμεσα το κλείσιμο του πρώτου σετ (που αναμενόταν να έχει ολοκληρωθεί από τις 15 Οκτωβρίου) τότε αυτό μπορεί να λειτουργήσει ανασταλτικά στην προσέλκυση επενδυτών στις αυξήσεις των τραπεζών, κυρίως για λόγους ανασφάλειας.
Οι τράπεζες, άλλωστε, δεν έχουν πολύ χρόνο μπροστά τους για να βρουν τους επενδυτές που θα συμμετάσχουν στην ανακεφαλαιοποίηση, καθώς μέχρι την πρώτη εβδομάδα του Δεκεμβρίου η διαδικασία αυτή πρέπει να έχει ολοκληρωθεί. Αυτή είναι και η βασική προθεσμία που έχει να τηρήσει η ελληνική κυβέρνηση. Αν δεν το καταφέρει μέχρι τότε, από το νέο έτος ισχύει το νέο κοινοτικό πλαίσιο για τις τράπεζες: Μια πολύ αρνητική εξέλιξη για την εύθραυστη πορεία της ελληνικής οικονομίας, καθώς ομολογιούχοι αλλά και καταθέσεις πάνω από 100.000 ευρώ, που κατά μεγάλη πλειονότητα κατέχουν μικρομεσαίες επιχειρήσεις, «κουρεύονται».
Το καλό σενάριο είναι, αύριο, κατά τη διάρκεια του Eurogroup, να υπάρξει μια θετική δήλωση προόδου πως οι δύο πλευρές έχουν μία καταρχήν συμφωνία για όλες τις δράσεις. Πράσινο φως για τη διάθεση της υποδόσης δεν αναμένεται πλέον, καθώς το Eurogroup θα περιμένει να νομοθετηθούν προηγουμένως όλα τα προαπαιτούμενα.
Τα «αγκάθια»
Οι δράσεις, οι οποίες παραμένουν οι πλέον προβληματικές και δύσκολες για την κυβέρνηση, ξεκινούν από τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας. Η κυβέρνηση επέμεινε σε μια θέση που απέκλινε αρκετά από αυτό που αναμένουν οι θεσμοί. Συγκεκριμένα, η ελληνική πλευρά τόνιζε ότι πρέπει να προστατεύεται η πρώτη κατοικία εάν η αντικειμενική της αξίας είναι μέχρι 200.000 ευρώ για ένα άτομο, 250.000 ευρώ για ένα ζευγάρι, ενώ προστίθενται 25.000 ευρώ ανά παιδί με ανώτατο όριο υπολογισμού τα 3 παιδιά. Η Αθήνα επίσης δεν θέλει να μειώσει το εισοδηματικό όριο –35.000 ευρώ ετησίως– γιατί υποστηρίζει ότι αν το πράξει θα πλήξει το μεγαλύτερο φάσμα των μικρομεσαίων νοικοκυριών. Εκτιμάται, πάντως, ότι αν τα κριτήρια είναι τέτοια που οδηγούν στην προστασία περίπου του 50% των ιδιοκτητών κατά μέσον όρο, τότε θα μπορέσει να επιτευχθεί ο «έντιμος συμβιβασμός», δεδομένου ότι το σχέδιο των δανειστών καλύπτει μόλις το 20% των ιδιοκτητών.
Δεύτερο «αγκάθι» είναι αυτό της ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών σε 100 δόσεις. Οι δανειστές επιμένουν να καταργηθεί η πρόβλεψη πως οι υπόχρεοι θα βγαίνουν από τη ρύθμιση όταν δεν θα πληρώνουν μια νέα φορολογική τους υποχρέωση εντός 26 ημερών, και το χρονικό όριο να πέσει στην 1 ημέρα. Η κυβέρνηση δεν το δέχεται και αντιπροτείνει να μπορούν όλοι –ανεξαρτήτως αν έχουν ληξιπρόθεσμη ή μη οφειλή– να ενταχθούν στη ρύθμιση των 12 δόσεων. Επίσης, εξετάζεται και το ενδεχόμενο σταδιακής μείωσης του ορίου των 26 ημερών, ανάλογα με την πορεία της οικονομίας.
Τρίτο «αγκάθι» είναι να βρεθούν τα ισοδύναμα για τη μη εφαρμογή του ΦΠΑ 23% στην ιδιωτική εκπαίδευση. Η λύση της επιβολής φόρου στον τζόγο παραμένει το ισχυρότερο σενάριο και στο οικονομικό επιτελείο εκτιμούν ότι κάτι τέτοιο μπορεί να αποδώσει περί τα 330 εκατ. ευρώ.
Η χαλάρωση
Κατά πόσον η προσφυγική κρίση μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στη χαλάρωση των όρων είναι ένα θέμα που δεν έχει θίξει επισήμως η ελληνική πλευρά. Παρά τις δηλώσεις του κ. Τσίπρα κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του πρόεδρου του Ευρωκοινοβουλίου στην Αθήνα, πίσω από κλειστές πόρτες και στα αρμόδια αυτιά το θέμα αυτό δεν θίχτηκε. Ευρωπαίος αξιωματούχος έλεγε στην «Κ» ότι κατά τη διάρκεια της συνάντησης του κ. Τσίπρα με τον κ. Π. Μοσκοβισί το θέμα αυτό δεν αναφέρθηκε καθόλου. Οπως εξηγούσε, αν ζητήσει ανταλλάγματα τώρα, πριν από την εφαρμογή των δεσμεύσεων, «θα είναι σαν να βάζει το πιστόλι στο πόδι του και να το πυροβολεί», θέλοντας να τονίσει πως είναι σημαντικό να δείξει πρώτα την ικανότητά του στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης και ύστερα να εξαργυρώσει τα ανταλλάγματα.