Οι προκλήσεις σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο και η πολύπλευρη κρίση στη χώρα μας καθιστούν ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη θεσμικής θωράκισης και ενδυνάμωσης του δημοκρατικού μας πολιτεύματος. Η αναθεώρηση του Συντάγματος απαιτεί την ύπαρξη ευρείας πολιτικής συναίνεσης για την επίτευξη σημαντικών αλλαγών στον καταστατικό χάρτη της χώρας μας, που να είναι σύγχρονος και προσαρμοσμένος στις διεθνείς και ευρωπαϊκές εξελίξεις και να παρέχει ένα πλήρες θεσμικό πλαίσιο για την Ελλάδα του 21ου αιώνα.
Βεβαίως, το πρόβλημα στη χώρα μας δεν είναι ούτε αποκλειστικά ούτε κυρίως θεσμικό. Το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι πρώτα και κύρια πολιτικό. Η πολιτική δημιούργησε το πρόβλημα στην Ελλάδα και, ως εκ τούτου, από την πολιτική θα προέλθει η λύση.
Η σημερινή κρίση δεν προέκυψε από την παραβίαση συνταγματικών θεσμών, αλλά δημιουργήθηκε γιατί το πολιτικό προσωπικό δεν μπόρεσε να αναλάβει την ευθύνη για έναν πραγματικό εκσυγχρονισμό της κοινωνίας, την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και την αντίστοιχη διαπαιδαγώγηση της κοινωνίας. Η θεσμική αλλαγή στη χώρα και η συνταγματική αναθεώρηση είναι αναγκαίες προϋποθέσεις τόσο για τη θεραπεία πολλών από τα κακώς κείμενα του πολιτικού μας συστήματος, όσο και για την απελευθέρωση των δημιουργικών δυνάμεων της χώρας.
Μετά την εξαιρετικά δύσκολη εμπειρία της οικονομικής κρίσης και την αποτυχία του πολιτικού μας συστήματος, χρειάζεται να επανεξετάσουμε τη θεσμική συγκρότηση της ελληνικής κοινωνίας. Η δημόσια συζήτηση για την αναθεώρηση πρέπει να αφορά άμεσα όλους τους πολίτες και να αποτελεί μια συλλογική διαδικασία που θα προσδώσει νέο νόημα και αξία στην πολιτική.
Η αναθεώρηση του Συντάγματος πρέπει να είναι τολμηρή, να αντιμετωπίζει τις διαπιστωμένες παθογένειες του υφιστάμενου Συντάγματος, να εισάγει ένα θεσμικό πλαίσιο λιτό και να αναβαθμίζει τον ρόλο του Κοινοβουλίου. Απαιτείται ένα νέο Σύνταγμα για να πραγματώσουμε τη νέα Ελλάδα που οραματιζόμαστε.
Οι βασικές κατευθυντήριες αρχές της συνταγματικής αναθεώρησης περιλαμβάνουν μια σειρά προτάσεων, που αναφέρουμε εδώ ακροθιγώς.
• Αναβάθμιση του Κοινοβουλίου (νομοθετική εξουσία) έναντι της κυβέρνησης (εκτελεστική εξουσία) με ενίσχυση των δικαιωμάτων των κοινοβουλευτικών μειοψηφιών, με αποτελεσματικότερο κοινοβουλευτικό έλεγχο και με δικαίωμα έγκαιρης ενημέρωσης της Βουλής για το κυβερνητικό έργο.
Παράλληλα, η Βουλή πρέπει να απεμπλακεί από δικαστικές λειτουργίες που δεν της ανήκουν και μειώνουν το κύρος της. Ενδεικτική αναφορά στην κατάργηση της αρμοδιότητάς της να ασκεί δίωξη, ανάκριση, προκαταρκτική εξέταση κατά όσων διατελούν ή διετέλεσαν υπουργοί ή υφυπουργοί. Η Βουλή δεν μπορεί και δεν πρέπει να υποκαθιστά τη Δικαιοσύνη.
• Διασφάλιση της κυβερνητικής θητείας με κατάργηση της δυνατότητας πολιτικών ελιγμών που οδηγούν στην πρόωρη διάλυση της Βουλής, είτε μέσω της αδυναμίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας είτε με προσχηματική επίκληση σπουδαίου εθνικού λόγου.
• Αναβάθμιση του ρόλου του Προέδρου της Δημοκρατίας, δίχως να αλλάζει τον τρόπο εκλογής του, με συμμετοχή στην επιλογή των μελών ανεξαρτήτων αρχών και ανώτατων δικαστών και με δυνατότητα σύγκλησης συμβουλίου αρχηγών.
• Να απομονώσει την κυβέρνηση από τη δικαστική λειτουργία, να μην επιτρέπει τη συμμετοχή στην επιλογή δικαστών και να ενισχύει τη λειτουργική και προσωπική ανεξαρτησία των δικαστών.
• Αναπτυξιακό που δημιουργεί κίνητρα για την προσέλκυση επενδύσεων με ασφαλές φορολογικό και ασφαλιστικό περιβάλλον, που εγγυάται φορολογία μόνο για το μέλλον, που απαγορεύει τον υπερβολικό κρατικό δανεισμό και τον δανεισμό των κομμάτων, που διασφαλίζει τη διαφάνεια και λογοδοσία όλων των λειτουργών και υπαλλήλων του κράτους.
• Το μονοπώλιο της δημόσιας πανεπιστημιακής εκπαίδευσης πρέπει να καταργηθεί με ριζική τροποποίηση του άρθρου 16, προσαρμοζόμενο στις απαιτήσεις και τις προκλήσεις της νέας εποχής.
Δυστυχώς, το τελευταίο διάστημα τα παραδείγματα συστηματικής παραβίασης της συνταγματικής τάξης από την υφιστάμενη κυβέρνηση πληθαίνουν. Η διάκριση των εξουσιών, που αποτελεί τον θεμελιώδη λίθο του κράτους δικαίου, αμφισβητείται στην πράξη. Τις κρίσιμες ώρες που βιώνουμε ως χώρα και ως κοινωνία οφείλουμε ΟΛΟΙ να σεβόμαστε και να διαφυλάττουμε, ως κόρην οφθαλμού, τον όρκο και την αυτονόητη υποχρέωσή μας να σεβόμαστε το Σύνταγμα της χώρας.
* Ο κ. Λευτέρης Αυγενάκης είναι βουλευτής Ηρακλείου και γραμματέας Πολιτικής Επιτροπής της Νέας Δημοκρατίας.