Ο Σεπτέμβριος είναι, διαχρονικά, ο μήνας της Κεντροαριστεράς. Προ του 2009, λόγω της επετείου της 3ης Σεπτεμβρίου, όταν το ΠΑΣΟΚ εν είδει θρησκευτικής περίστασης, εόρταζε την ίδρυσή του. Μετά την κρίση, διότι θεωρείτο πάντα μια ευκαιρία για «επανεκκίνηση», η οποία είχε κάθε φορά και λίγο χαμηλότερο πήχυ. Ο φετινός Σεπτέμβριος φαίνεται ότι –για πρώτη φορά έπειτα από πολλά χρόνια– προμηνύεται ευνοϊκότερος. Και τούτο διότι φαίνεται ότι είναι σημαντικές οι πιθανότητες για τη δημιουργία ενός νέου φορέα με τη συμμετοχή αν όχι «της όλης Κεντροαριστεράς», τουλάχιστον μεγάλου τμήματός της.
Η Επιτροπή του Νίκου Αλιβιζάτου θα έχει παραδώσει έως τις αρχές Σεπτεμβρίου ένα πλήρες χρονοδιάγραμμα των διαδικασιών που θα πρέπει να ακολουθηθούν μέχρι και τον Οκτώβριο, όταν αναμένεται να πραγματοποιηθεί η ανάδειξη προέδρου του νέου σχήματος. Η Επιτροπή Αλιβιζάτου θα αποφασίσει τους όρους και τις προϋποθέσεις των υποψηφιοτήτων. Μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου αναμένεται να έχουν γνωστοποιηθεί και οι υποψηφιότητες όλων όσοι ενδιαφέρονται να ηγηθούν του νέου φορέα.
Πρέπει να θεωρείται δεδομένη η υποψηφιότητα της προέδρου του ΠΑΣΟΚ Φώφης Γεννηματά και του δημάρχου Αθηναίων Γ. Καμίνη που, άλλωστε, αναμένεται να συναντηθούν μετά τις 20 Αυγούστου. Υποψήφιος θα είναι και ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ Θαν. Θεοχαρόπουλος, με πιθανή κάθοδο και προσώπου που θα εκπροσωπεί τις υπόλοιπες, μικρές κινήσεις που συγκροτούν τη Δημοκρατική Συμπαράταξη. Το μεγάλο αίνιγμα εντοπίζεται, προφανώς, στο τι προτίθεται να πράξει ο επικεφαλής του Ποταμιού Στ. Θεοδωράκης. Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Θεοδωράκης διατηρούσε καλές σχέσεις τόσο με τον κ. Αλιβιζάτο όσο και με τον κ. Καμίνη, ωστόσο ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει τι πρόκειται να πράξει το Ποτάμι, στο εσωτερικό του οποίου οι απόψεις για την πορεία του κόμματος εξακολουθούν να διίστανται.
Κριτήριο
Η στάση του κ. Θεοδωράκη έχει ιδιαίτερη σημασία και για τη στάση που θα τηρήσουν άλλοι, εκτός Κοινοβουλίου σχηματισμοί, με κύριο την «Ωρα Αποφάσεων» της Αννας Διαμαντοπούλου και του Γ. Φλωρίδη. Εφόσον το Ποτάμι μείνει εκτός, τότε είναι πολύ πιθανόν να απέχουν από τη διαδικασία η κ. Διαμαντοπούλου και ο κ. Φλωρίδης. Αν το Ποτάμι –η μία εκ των δύο κοινοβουλευτικών δυνάμεων του ευρύτερου χώρου– ενταχθεί στη διαδικασία που θα δρομολογηθεί, τότε δεν θα πρέπει να αποκλείεται και η συμμετοχή προσώπου από την «Ωρα Αποφάσεων» στις διαδικασίες του Οκτωβρίου, ακόμη και αν υπάρχει ακόμα πολύ έντονη ενόχληση για την αποχώρηση του Γιάννη Ραγκούση προς τη Δημοκρατική Συμπαράταξη. Παράλληλα, στους «εκτός» του κομματικού ΠΑΣΟΚ, δεν έχει πάψει να υφίσταται ο φόβος ότι η διαδικασία θα μπορούσε να μην είναι πραγματικά ανοιχτή.
Η δήλωση Καμίνη φαίνεται να διαλύει τον δισταγμό στελεχών του ΠΑΣΟΚ που θα επιθυμούσαν να διεκδικήσουν την ηγεσία του νέου φορέα. Ανάμεσα σε αυτά τα στελέχη είναι και ο ευρωβουλευτής Ν. Ανδρουλάκης, ο οποίος έπειτα από μια περίοδο σύγκρουσης με την κ. Γεννηματά, εμφανίζεται αυτήν τη στιγμή ανοιχτός στο ενδεχόμενο διεκδίκησης της ηγεσίας μέσω μιας ανοιχτής διαδικασίας. Να πράξει αναλόγως σκέφτεται και ο Ι. Μανιάτης, ο οποίος, ούτως ή άλλως, ήταν ευθύς εξαρχής ποικιλοτρόπως ενεργός υπέρ του εγχειρήματος διεύρυνσης του χώρου. Δεν θα πρέπει να αποκλείεται και κάποια υποψηφιότητα κάποιου της «νεότερης» γενιάς του κοινοβουλευτικού ΠΑΣΟΚ.
Δεν είναι σαφές τι πρόκειται να κάνουν στο ΚΙΔΗΣΟ του Γ. Παπανδρέου. Υπάρχουν τρεις απόψεις. Ορισμένοι τάσσονται υπέρ της στήριξης της υποψηφιότητας Γεννηματά, ορισμένοι καταγράφονται υπέρ Καμίνη, ενώ υπάρχουν και εκείνοι που ζητούν να κατέλθει πρόσωπο από το ΚΙΔΗΣΟ. Εκ των πρώην παπανδρεϊκών που πλέον ακολουθεί εντελώς αυτόνομη πορεία, ο Π. Γερουλάνος εξέφρασε τη σαφή διαφωνία του για τη διαδικασία, όπως δρομολογείται, καθώς θεωρεί ότι από τη συζήτηση απουσιάζει μια πολύ βασική παράμετρος, εκείνη που αφορά τα πολιτικά χαρακτηριστικά και τους στρατηγικούς στόχους τους οποίους οφείλει να έχει ένα νέο εγχείρημα.
Προβληματισμός
Το μέγα ερώτημα εντοπίζεται στη στάση που θα τηρήσει ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Είναι γνωστό τοις πάσι ότι ο κ. Βενιζέλος δεν συμφωνεί με τα περισσότερα εξ όσων έχει δρομολογήσει η κ. Γεννηματά τα τελευταία δύο χρόνια και το δείχνει. Ο κ. Βενιζέλος βρίσκεται σε μια περίοδο έντονου προβληματισμού. Μέσω του «Κύκλου» έχει κατορθώσει τα προηγούμενα δύο χρόνια να διατηρήσει μια αυτόνομη δημόσια παρέμβαση σε όλα τα ζητήματα τα οποία κρίνει ως σημαντικά για την πορεία της χώρας στα επόμενα χρόνια. Και έχει προσελκύσει σε αυτόν πρόσωπα τα οποία ανήκουν σε ένα ευρύτερο φάσμα πολιτικών απόψεων και ιδεολογικών καταβολών. Είναι απολύτως αποστασιοποιημένος από τα κομματικά τεκταινόμενα στη Δημοκρατική Συμπαράταξη, ιδιαίτερα μετά την προσχώρηση του ΚΙΔΗΣΟ και του κ. Παπανδρέου. Παρ’ όλα αυτά, θα πρέπει να θεωρούνται μάλλον περιορισμένες οι πιθανότητες δημιουργίας νέου φορέα, ιδιαίτερα στην παρούσα φάση και παρά το γεγονός ότι αρκετοί συνομιλητές του κ. Βενιζέλου θα το επιθυμούσαν.
Γίνεται, λοιπόν, σαφές ότι πέρα από τον επικοινωνιακό ορυμαγδό, ο οποίος έχει επικρατήσει μετά την εκδήλωση των προθέσεων του κ. Καμίνη, είναι πιθανόν η διαδικασία για ανάδειξη νέας ηγεσίας για τον νέο φορέα της Κεντροαριστεράς να εξελιχθεί σε έναν «αγώνα δρόμου» με πολλούς δρομείς και αβέβαιη εξέλιξη…
Ενδιαφέρον από ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ.
Εύλογα, τις εξελίξεις παρακολουθούν με ενδιαφέρον στον ΣΥΡΙΖΑ και στη Ν.Δ. Οι εξελίξεις στον συγκεκριμένο χώρο είναι πιθανόν να επηρεάσουν τις ισορροπίες στο εσωτερικό τους το επόμενο διάστημα. Εχει προφανή σημασία για την «κυβερνησιμότητα» της χώρας μετά τις επόμενες εκλογές, το πρόσωπο που θα καταλήξει να έχει ένας ενιαίος πολιτικός φορέας εκπροσώπησης της Κεντροαριστεράς. Αν και στη Χαρ. Τρικούπη τονίζουν ότι σκοπός είναι η αυτόνομη πορεία, είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτό πως το –όποιο– κόμμα της Κεντροαριστεράς θα αρνηθεί να συνεργαστεί ως εταίρος με τη Ν.Δ., σε μια κρίσιμη συγκυρία. Από την πλευρά της Ν.Δ. οι βλέψεις είναι σαφείς, όπως φάνηκε και από τον τρόπο που αντιμετωπίστηκε η παρέμβαση του Κ. Λαλιώτη, τον οποίο στην Πειραιώς διαχώρισαν από το ΠΑΣΟΚ. Αναλόγως, στο Μαξίμου προφανώς απεύχονται επιτυχή ευόδωση των διεργασιών στην Κεντροαριστερά, καθώς κάτι τέτοιο θα περιόριζε εξαιρετικά το κοινό του ΣΥΡΙΖΑ.