Η παραπομπή της επόμενης συζήτησης για την πιθανή διεύρυνση της Ε.Ε. με την ΠΓΔΜ και την Αλβανία στα τέλη του 2019, ανέδειξε, μεταξύ άλλων, την απόφαση ορισμένων εταίρων να μην αφήσουν «μικρά» θέματα, όπως αυτό, να εμπλακούν στην επιβαρυμένη ευρωπαϊκή ατζέντα. Τελικά, ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ θα πρέπει να πείσει τους συμπολίτες του να εγκρίνουν τη συμφωνία των Πρεσπών στο δημοψήφισμα που θα πραγματοποιηθεί στη γειτονική χώρα στα τέλη Σεπτεμβρίου, με βασικό επιχείρημα την πρόσκληση από το ΝΑΤΟ, η οποία θα δοθεί σε λίγες ημέρες. Στους επόμενους τρεις μήνες η γειτονική χώρα αναμένεται να γίνει πεδίο έντονων τριβών και αντιπαραθέσεων, καθώς πίσω από την έγκριση ή μη της συμφωνίας των Πρεσπών, συμπαρατάσσονται πολύ συγκεκριμένες δυνάμεις.
Οι Αμερικανοί θα ήθελαν να δουν τη χώρα να εντάσσεται στο ΝΑΤΟ. Στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, βέβαια, αυτή την περίοδο υπάρχουν εντονότερες ανησυχίες, όπως για παράδειγμα, τι μπορεί να προκύψει από τη συνάντηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν, στις 13 Ιουλίου στο Ελσίνκι, μόλις 24 ώρες μετά το πέρας της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. Οπως είναι γνωστό, οι Ρώσοι αντιτίθενται σε οποιαδήποτε επέκταση του ΝΑΤΟ στα Δυτικά Βαλκάνια. Από την οπτική γωνία της Ουάσιγκτον, όπως αναφέρουν σχετικά και αμερικανικές διπλωματικές πηγές, η συμφωνία για το «Μακεδονικό» θα βρεθεί στο στόχαστρο της Μόσχας, στο πλαίσιο μιας ευρείας στρατηγικής που έχει ώστε να δημιουργεί προβλήματα στο ΝΑΤΟ, από τη Βαλτική έως την Ανατολική Μεσόγειο.
Ο ρόλος του Ορμπαν
Μέσα στην ΠΓΔΜ, πέρα από το όποιο τοπικό μπρα ντε φερ δυνάμεων, υπάρχει και ένας αστάθμητος παράγοντας που επηρεάζει ιδιαίτερα την κοινή γνώμη. Στα Σκόπια υφίσταται το παράδοξο στοιχείο του ελέγχου πολλών σημαντικών ΜΜΕ (κυρίως εφημερίδων) από ουγγρικά επιχειρηματικά συμφέροντα, τα οποία συνδέονται με την αυταρχική κυβέρνηση του Βίκτορ Ορμπαν. Τα συγκεκριμένα ΜΜΕ δεν είναι κατά της λύσης, αλλά είναι συντεταγμένα στη γενική αρχή που εκπέμπει αυτού του τύπου η Δεξιά, η οποία ιεραρχεί την Ε.Ε. κάτω από την αξία του έθνους-κράτους. Γεγονός που εξηγεί και την παρουσία του ίδιου του κ. Ορμπαν στα Σκόπια στις διαδηλώσεις του VMRO-DPMNE.
Στο ζήτημα της διεύρυνσης της Ε.Ε., πέρα από τη γαλλική, επί της αρχής, αρνητική στάση, στο τελικό αποτέλεσμα έπαιξαν ρόλο και ορισμένες εξελίξεις μέσα στη χώρα. Παρά το γεγονός ότι η πρόταση της Κομισιόν για αποσύνδεση της υποψηφιότητας της ΠΓΔΜ από εκείνη της Αλβανίας, τύγχανε της θετικής ανταπόκρισης από αρκετές χώρες στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (πλην της Ιταλίας), αντιμετώπιζε προβλήματα στα Σκόπια. Οι Αλβανοί της ΠΓΔΜ δεν δέχονταν μια λύση η οποία θα άφηνε τα Τίρανα εκτός διαδικασιών Ε.Ε. Ως εκ τούτου, για τη σλαβομακεδονική πολιτική τάξη των Σκοπίων είναι εξαιρετικά προβληματικό το γεγονός ότι οι επιδόσεις της ΠΓΔΜ στον τομέα των μεταρρυθμίσεων δεν αρκούν, καθώς θα πρέπει να συνοδεύονται και από ανάλογες κινήσεις και στην Αλβανία. Στην κυβέρνηση Ζάεφ ευελπιστούν ότι έως το καλοκαίρι του 2019 τα πράγματα θα έχουν αλλάξει. Εως τότε, απομένουν αρκετά βήματα, κατ’ αρχάς το δημοψήφισμα για τη συμφωνία των Πρεσπών στα τέλη Σεπτεμβρίου ή αρχές Οκτωβρίου και, μετά, η συνταγματική αναθεώρηση.
Ενδιαφέρον έχει το τι πρόκειται να συμβεί τις αμέσως επόμενες ημέρες και στο ζήτημα της διευθέτησης των διμερών διαφορών με την Αλβανία. Αν και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς έχει δηλώσει ότι επιθυμεί να κλείσει μια συμφωνία με την Αλβανία ταχέως, φαίνεται πως υπάρχουν κρίσιμες διαφορές ανάμεσα σε Αθήνα και Τίρανα ιδιαίτερα στο ζήτημα της ΑΟΖ. Παράλληλα, εκτός υπουργείου Εξωτερικών, στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος έχουν αρχίσει να ακούγονται φωνές υπέρ της μετάθεσης των διαπραγματεύσεων με τα Τίρανα σε ευθετότερο πολιτικό χρόνο, ώστε να μην προστεθεί ακόμη ένα εθνικό θέμα στα διαχειριστικά προβλήματα της κυβέρνησης.
Θετική εξέλιξη
Μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες εξελίξεις των τελευταίων ημερών, όπως αποκάλυψε η «Κ» ήδη από την περασμένη Πέμπτη, είναι η πρόσκληση της Ελλάδας στη Διαδικασία του Βερολίνου, δηλαδή την άτυπη ομάδα που έχει συγκροτηθεί ώστε χώρες της Ε.Ε. να διατηρούν ένα φόρουμ συνεργασίας με τα Δυτικά Βαλκάνια. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα από στρατηγικής πλευράς είναι ότι η επόμενη συνεδρίαση θα πραγματοποιηθεί στο Λονδίνο στις 10 Ιουλίου, μία ημέρα πριν από τη σύνοδο του ΝΑΤΟ. Σε πρακτικούς όρους, στην Αθήνα επιτρέπεται να συμμετάσχει σε ένα αρκετά «κλειστό» κλαμπ, στο οποίο όμως την πλειοψηφία διατηρούν οι «σκληροί» της Ανατολικής Ευρώπης σε ζητήματα όπως το προσφυγικό. Από τους έμπειρους παρατηρητές, η συμμετοχή της Αθήνας μαρτυρά, επίσης, τη θερμή περίοδο που διανύουν οι σχέσεις της Αγκελα Μέρκελ με τον Αλέξη Τσίπρα.