Του Ειδικού Συνεργάτη
Είναι πλέον ξεκάθαρο, καθώς επισφραγίστηκαν τα αποτελέσματα των εκλογών της 1ης Νοεμβρίου στο Ισραήλ, ότι ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο μακροβιότερος πρωθυπουργός του Ισραήλ, επιστρέφει στην εξουσία επικεφαλής ενός δεξιού συνασπισμού, που αποτελείται από το δικό του κόμμα, το Λικούντ, και τρία άλλα θρησκευτικά κόμματα. Υστερα από πέντε εκλογικές εκστρατείες σε τρία χρόνια και με πλειοψηφία 64 βουλευτών στην Κνεσέτ, υπάρχει ξεκάθαρος νικητής και πιθανότητα πολιτικής σταθερότητας.
Επειτα από ενάμιση χρόνο στην αντιπολίτευση, την περίοδο διακυβέρνησης της λεγόμενης «κυβέρνησης της αλλαγής», ο Νετανιάχου μελέτησε και κατέστρωσε τη δική του επιστροφή στην εξουσία και κυρίως την επιστροφή της χώρας στην πολιτική σταθερότητα. Για τον Νετανιάχου πρόκειται για μια γλυκιά νίκη, δεδομένων των άλλων περιπετειών του, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι η επιστροφή του στην εξουσία είναι η ευκαιρία του να συνεχίσει να φέρνει ριζικές αλλαγές στο Ισραήλ και να το μετατρέψει στην ισχυρή χώρα που οραματίζεται. Πρέπει να παραδεχθεί κανείς ότι στο Ισραήλ, με τους φορτισμένους πολιτικούς διαξιφισμούς, πάρα πολλοί υποτιμούν τη σημαντική συμβολή του Νετανιάχου στην καθιέρωση της χώρας ως στρατηγικού περιφερειακού παίκτη.
Αν ασχοληθούμε με την πολιτική κληρονομιά, πρέπει να ανατρέξουμε στο βιβλίο του Νετανιάχου «Μια θέση υπό τον ήλιο» και στα προσφάτως δημοσιευμένα απομνημονεύματά του «Bibi: My Story». Εκεί μπορεί κανείς να δει το όραμά του – όλες οι πολιτικές στοχεύουν στην εθνική δύναμη του Ισραήλ, στην οικονομία, στην άμυνα, στην εξωτερική πολιτική, στην περιφερειακή συνεργασία, στους ενεργειακούς πόρους. Ολα στοχεύουν και οδηγούν στην εξασφάλιση του μέλλοντος του Ισραήλ ως εβραϊκής πατρίδας. Από αυτή την άποψη ο Νετανιάχου είναι ένας από τους τελευταίους πολιτικούς σιωνιστές.
Η επιστροφή του πρωθυπουργού Νετανιάχου στην εξουσία υπόσχεται σαφώς την επιστροφή του Ισραήλ στην ενεργό περιφερειακή πολιτική, λαμβανομένων υπόψιν των εξελίξεων στον ένα και πλέον χρόνο που βρίσκεται εκτός αξιώματος. Σε αυτό το διά-στημα, ως απάντηση στα συμφέροντα του προέδρου Ερντογάν της Τουρκίας και προς τιμήν της πρωτοβουλίας του προέδρου Χέρτσογκ, οι δύο χώρες αποκλιμάκωσαν τις σχέσεις τους, επανέκτησαν πλήρεις διπλωματικές σχέσεις και ξεκίνησαν τη διερεύνηση οικονομικής και αμυ-ντικής συνεργασίας.
Μπορεί κανείς να προβλέψει ότι ο Νετανιάχου, ο οποίος στο παρελθόν, ανταποκρινόμενος στις πιέσεις του Αμερικανού προέδρου Ομπάμα, προσπάθησε να βελτιώσει τις σχέσεις με την Τουρκία, θα προσπαθήσει να διατηρήσει τις σχέσεις των δύο χωρών σε σωστή τροχιά, αλλά χωρίς αυταπάτες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ίδιος ο πρόεδρος Ερντογάν δεν περίμενε το επίσημο αποτέλεσμα των εκλογών για να εκφράσει την ελπίδα του ότι οι σχέσεις των δύο χωρών θα συνεχίσουν να βελτιώνονται υπό τη νέα ισραηλινή κυβέρνηση. Με την επιστροφή του Νετανιάχου στην εξουσία, ο Ερντογάν, που γνωρίζει τον Νετανιάχου, θα συνεργαστεί με έναν ηγέτη με διαφορετικό ανάστημα, εμπειρία και αντίληψη για την παγκόσμια και περιφερειακή ισορροπία.
Με τον Νετανιάχου, η επίσημη πολιτική του Ισραήλ που λέει ότι οι σχέσεις με την Ελλάδα και την Κύπρο και οι σχέσεις Ισραήλ – Τουρκίας δεν θα είναι εις βάρος του άλλου δεν θα αποτελεί μόνον λόγια.
Υπό τον πρωθυπουργό Νετανιάχου η εξωτερική πολιτική του Ισραήλ αναμένεται να είναι ενεργή, να επενδύει στις περιφερειακές σχέσεις, που αποτελούν μέρος της αντίληψής του για την εθνική δύναμη και να μην επικεντρώνεται αποκλειστικά σε ξεπερασμένα μοντέλα. Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ θα είναι πάντα πρωταρχικής σημασίας για το Ισραήλ, αν και ο Νετανιάχου αναμένεται να ακολουθήσει τη δική του ανεξάρτητη πορεία. Με τον Νετανιάχου, η επίσημη πολιτική του Ισραήλ, που λέει ότι οι σχέσεις με την Ελλάδα και την Κύπρο –το ελληνικό τρίγωνο– και οι σχέσεις Ισραήλ – Τουρκίας δεν θα είναι εις βάρος του άλλου, δεν θα αποτελεί μόνον λόγια. Ο Νετανιάχου στοχεύει στην ελληνική συνεργασία ως μέρος του στρατηγικού του οράματος.
Στη σύντομη ομιλία του μετά τα exit polls νωρίς το πρωί της Τετάρτης, ο Νετανιάχου ανέφερε τις προτεραιότητες της κυβέρνησής του. Τα λίγα λόγια που είπε για την εξωτερική πολιτική του Ισραήλ δεν πρέπει να υποτιμηθούν ή να θεωρηθούν ρητορική. Επανέλαβε το όραμά του για το παγκόσμιο κύρος του Ισραήλ. Αυτό το όραμα σημαίνει ακτιβισμό στην εξωτερική πολιτική, συνεργασία και σύμπραξη με τους περιφερειακούς γείτονες. Για την Ελλάδα και το Ισραήλ είναι μια μεγάλη ευκαιρία που μπορεί να οδηγήσει τις σχέσεις των δύο χωρών ακόμη πιο μακριά.
Αν ήμουν σύμβουλος του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη θα του έλεγα να μην καθυστερήσει να προσεγγίσει τον ομόλογό του –πέρα από τα συγχαρητήρια– και να συζητήσουν επί της ουσίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δυο τους είχαν επαφές ακόμη και όταν ο Νετανιάχου ήταν εκτός εξουσίας. Μια συνάντησή τους πρέπει να έχει ήδη προγραμματιστεί.
Τα θέματα ουσίας που θα μπορούσαν και θα έπρεπε να συζητήσουν αφορούν τρία διαφορετικά αντικείμενα: Πολιτική – Αμυνα και περιφερειακή στρατηγική – Ενεργειακή συνεργασία και συνεργασία σε θέματα υποδομών. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Καθώς κάποιοι στην Ε.Ε. μπορεί να προσπαθήσουν να επιστρέψουν στις τεταμένες σχέσεις με το Ισραήλ υπό τον Νετανιάχου, η Ελλάδα μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τις πολιτικές της Ε.Ε. Σε θέματα άμυνας και στρατηγικής θα πρέπει να υπάρξει μια συντονισμένη προσπάθεια για την αναβάθμιση των σχέσεων, η συμμετοχή των ηγετών αποδείχθηκε σημαντική στο παρελθόν και απαιτείται και πάλι. Τέλος, στο θέμα της ενέργειας συνέβησαν πολλά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Ηδη πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία υπήρξαν ανησυχητικές εξελίξεις. Τώρα, μετά τη συμφωνία του Ισραήλ με τον Λίβανο για τα θαλάσσια σύνορα, που υποστηρίζουν οι ΗΠΑ και η Γαλλία, χρειάζεται μια κοινή –ίσως και τριμερής με την Αίγυπτο– στρατηγική προς όφελος της εθνικής ισχύος τόσο του Ισραήλ όσο και της Ελλάδας, επανεξετάζοντας και επαναπροσδιορίζοντας τον EastΜed.
Καθώς η ίδια η Ελλάδα οδεύει προς εκλογές, δεν πρέπει να χαθεί χρόνος.