Ως οι δύο κορυφαίοι του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών που διεξήχθη χθες στην Κύπρο, οι «ανεξάρτητοι» Νίκος Χριστοδουλίδης και Ανδρέας Μαυρογιάννης περνούν στη δεύτερη φάση της αναμέτρησης που θα κριθεί στις κάλπες την ερχόμενη Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου.
Προερχόμενος μεν από τον χώρο της δεξιάς και τον ΔΗΣΥ αλλά υποστηριζόμενος πια ως «ανεξάρτητος» από τον ενδιάμεσο χώρο των ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ κ.ά., ο Νίκος Χριστοδουλίδης έκοψε πρώτος το νήμα εξασφαλίζοντας ωστόσο ένα προβάδισμα (μικρότερο των 2,5 ποσοστιαίων μονάδων) που ήταν μάλλον μικρότερο από εκείνο που θα επιθυμούσε το επιτελείο του, απέναντι στον υποστηριζόμενο από το ΑΚΕΛ Ανδρέα Μαυρογιάννη.
Νίκος Χριστοδουλίδης και Ανδρέας Μαυρογιάννης περνούν στον δεύτερο γύρο των κυπριακών προεδρικών εκλογών, με 32,04% ο πρώτος και 29,6% ο δεύτερος.
Οι δυο τους, αν και αντίπαλοι για την προεδρία, μοιράζονται ωστόσο μια σειρά από κοινές εμπειρίες.
Έχουν και οι δύο αναμετρηθεί με το Κυπριακό από προβεβλημένες θέσεις ευθύνης, και μάλιστα σε μια περίοδο κομβικών εξελίξεων (πενταμερείς διασκέψεις στη Γενεύη, διάσκεψη στο Κραν Μοντανά, πλαίσιο Γκουτέρες), ως υπουργός Εξωτερικών ο Χριστοδουλίδης την περίοδο 2018 – 2021 (και προηγουμένως ως κυβερνητικός εκπρόσωπος, την περίοδο 2014 – 2018), και ως επικεφαλής διαπραγματευτής της ελληνοκυπριακής πλευράς ο Μαυρογιάννης. Στο ίδιο πλαίσιο, έχουν και οι δύο συνεργαστεί στενά – πλην όμως όχι και ανέφελα – με τον απερχόμενο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη.
Το Κυπριακό έρχεται πια, εκ των πραγμάτων, να ρίξει τη σκιά του πάνω από τις κυπριακές κάλπες στον δρόμο προς την εκλογή του νέου, όγδοου προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Από τις προηγούμενες προεδρικές εκλογές του 2018 έχουν, άλλωστε, μεσολαβήσει – ειδικά σε αυτό το μέτωπο – πολλά:
- Η επίσκεψη του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στο περίκλειστο Βαρώσι, το άλλοτε κοσμοπολίτικο παραλιακό κομμάτι νοτίως της κατεχόμενης πόλης της Αμμοχώστου, τον Σεπτέμβριο του 2019, συνοδεία τότε του Κουντρέτ Οζερσάι και ομάδας Τούρκων δημοσιογράφων (η πρώτη επίσκεψη υψηλόβαθμου κρατικού αξιωματούχου της Τουρκίας στην Αμμόχωστο μετά το 1974).
- Το μονομερές – κατά παράβαση των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών 550/1984 και 789/1992 – άνοιγμα μέρους της παραλίας του Βαρωσίου τον Οκτώβριο του 2020, προκειμένου να μπορέσουν να μεταβούν εκεί «ο λαός και επισκέπτες» μέσω της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, για πρώτη φορά μετά το 1974.
- Η πραγματοποίηση (όχι μόνο σεισμογραφικών ερευνών αλλά και) παράνομων τουρκικών γεωτρήσεων εντός της κυπριακής ΑΟΖ, από το 2019 και έπειτα.
- Η «εκλογή» νέας ηγεσίας στα κατεχόμενα, με τον «σκληρό» και «αδιάλλακτο» Ερσίν Τατάρ να παίρνει τη θέση του πιο μετριοπαθούς Μουσταφά Ακιντζί, με τις ευλογίες της Άγκυρας και των εποίκων.
- Η «φιέστα» που έλαβε χώρα τον Ιούλιο του 2021, με την επίσκεψη Ερντογάν στα κατεχόμενα και τις από εκεί ανακοινώσεις (των κ.κ. Ερντογάν και Τατάρ) για το υπό κατοχική διοίκηση άνοιγμα ακόμη μεγαλύτερου τμήματος του περίκλειστου Βαρωσίου και τη μετατροπή της προς άνοιγμα ζώνης από στρατιωτική σε αστική.
- Οι ουκ ολίγες δημόσιες τοποθετήσεις Τούρκων αξιωματούχων (Ερντογάν, Τσαβούσογλου κ.ά.) αλλά και του ιδίου του Τατάρ υπέρ μιας «λύσης» δύο κρατών στην Κύπρο που έρχεται προφανώς σε πλήρη ρήξη με την προοπτική της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας (ΔΔΟ).
Εάν προσθέσει κανείς στα προαναφερθέντα και όσα είχαν προηγηθεί πριν από τις κυπριακές εκλογές του 2018, εν προκειμένω το ναυάγιο των «κυπριακής ιδιοκτησίας» διαπραγματεύσεων στο Κραν Μοντανά, τότε είναι πια σαφές ότι το Κυπριακό έχει πια περάσει τα τελευταία χρόνια σε φάση μη-συνομιλιών και αδιεξόδου υπό το βάρος μιας ολοένα μεγαλύτερης τουρκικής αδιαλλαξίας.
Μπορεί, άραγε, μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο να υπάρξει πρακτικά επιστροφή στο τραπέζι των συνομιλιών, μια επιστροφή που θα ξαναπιάνει το νήμα των διαπραγματεύσεων από το πλαίσιο Γκουτέρες του 2017 και τις τότε κατευθυντήριες γραμμές (για ασφάλεια/εγγυήσεις, στρατεύματα, εδαφικό, περιουσιακό, διακυβέρνηση/κατανομή εξουσίας); Αυτό είναι το ερώτημα στο οποίο θα κληθεί να δώσει απάντηση – και διέξοδο – ο επερχόμενος νέος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, όποιος και αν είναι αυτός.
Εάν μπορούν το Ισραήλ και ο Λίβανος – δύο χώρες χωρίς διπλωματικές σχέσεις, που είναι επισήμως σε πόλεμο – να καταλήξουν σε μια συμφωνία οριοθέτησης των μεταξύ τους θαλασσίων ζωνών, όπως όντως έγινε το περασμένο φθινόπωρο με αμερικανική διαμεσολάβηση (και διαμεσολαβητή τον γνωστό σε Ελλάδα και Κύπρο Άμος Χόχσταϊν), τότε… όλα γίνονται, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς.
Το Κυπριακό ωστόσο, έχει άλλες, δικές του, δυσκολίες και «βαρύ» παρελθόν.
Νίκος Χριστοδουλίδης και Ανδρέας Μαυρογιάννης γνωρίζουν πολύ καλά όλα τα μεγάλα αγκάθια του Κυπριακού. Γνωρίζουν από πρώτο χέρι τις όποιες θετικές αναλαμπές των παρελθουσών διαπραγματεύσεων, τις μεγάλες διαφωνίες αλλά και τις παγίδες. Αμφότεροι συνεχίζουν να πορεύονται επισήμως με τελικό «προορισμό» και στόχο την ΔΔΟ.
Ο κ. Χριστοδουλίδης, από την πλευρά του, παρουσιάζεται να κατευθύνει προσδοκίες προς την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα μπορούσε να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στο Κυπριακό, εκτός των άλλων μέσα και από τον ενδεχόμενο διορισμό μιας πολιτικής προσωπικότητας που θα αναλάμβανε πρωτοβουλίες για λογαριασμό των «27» στο συγκεκριμένο μέτωπο. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη ανάλυση, ακόμη και αν δεχθούμε ότι η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας είναι πια… νεκρή, η Ε.Ε. εξακολουθεί να έχει στα χέρια της άλλα… πρακτικά οφέλη τα οποία αξιολογούνται ως σημαντικά από την Άγκυρα (βλ. αναβάθμιση/εκσυγχρονισμό τελωνειακής ένωσης, απελευθέρωση θεωρήσεων εισόδου κ.ά.). Ως εκ τούτου, ανταποκρινόμενη σε κάποια από αυτά τα «θέλω» της τουρκικής πλευράς, η Ε.Ε. θα μπορούσε – θεωρητικώς – να προωθήσει αλλαγές στη στάση της τουρκικής ηγεσίας και θετικές εξελίξεις στο Κυπριακό…
Ο κ. Μαυρογιάννης από την δική του πλευρά (ως πολύπειρος διπλωμάτης που έχει διατελέσει μεταξύ άλλων και πρέσβης της Κυπριακής Δημοκρατίας στον ΟΗΕ) δείχνει να κοιτά πιο πολύ προς την πλευρά των Ηνωμένων Εθνών και προς τον ίδιο τον γενικό γραμματέα του Οργανισμού, Αντόνιο Γκουτέρες, με τον οποίο φέρεται να διατηρεί καλές σχέσεις.
Από εκεί και πέρα, καθώς αναζητούν πιθανές μελλοντικές διεξόδους για την ενδεχόμενη επανεκκίνηση των συνομιλιών, οι υποψήφιοι για την προεδρία της Κύπρου επαναφέρουν στο τραπέζι και μια σειρά από άλλα στοιχεία: Θυμούνται τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και επανεκτιμούν τον ρόλο που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν οι κυπριακοί υδρογονάνθρακες (και τα οφέλη από τη μελλοντική εκμετάλλευση των εν λόγω υδρογονανθράκων) στην ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των δύο κοινοτήτων.
Από την άλλη μεριά βέβαια, δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς πόσο πολλά έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια και από την πλευρά της Άγκυρας. Το ίδιο το Βαρώσι, το οποίο προβάλλεται τα τελευταία χρόνια ως «έπαθλο» επεκτατισμού από την πλευρά Ερντογάν, αντιμετωπιζόταν άλλοτε ως δυνητικός παράγοντας οικοδόμησης εμπιστοσύνης (βλ. προτάσεις Κουρτ Βάλντχαϊμ, συζητήσεις Κληρίδη-Ντενκτάς-Γκάλι, ψήφισμα 789 του 1992, πρόταση Αναστασιάδη σε Έρογλου κ.ά.), ενώ και η Τουρκία οδεύει πια προς εκλογές (14 Μαΐου) μέσα σε κλίμα διαρκώς εντεινόμενου εθνικισμού…
Τι θα κάνει η τουρκική αντιπολίτευση των «έξι» συγκεκριμένα στο μέτωπο του Κυπριακού, εάν επικρατήσει έναντι του Ερντογάν στην κάλπη; Σύμφωνα με όσα έχουν ανακοινωθεί επισήμως, θα συνεχίσει να υπερασπίζεται τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων και του ψευδοκράτους… πράγμα το οποίο μπορεί ωστόσο να σημαίνει πολλά και διαφορετικά, ανάλογα με τις διαθέσεις του κάθε αυτόκλητου υπερασπιστή (θα μπορούσε να σημαίνει και ΔΔΟ αλλά και δύο κράτη ή ακόμη και προσάρτηση).
Σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις (ενδεικτική η ανάλυση που δημοσίευσαν οι κ.κ. Αλπέρ Τζοσκιούν και Σινάν Ουλγκέν της δεξαμενής σκέψης Carnegie τον περασμένο Νοέμβριο υπό τον τίτλο «Political Change and Turkey’s Foreign Policy»), οι «έξι» της τουρκικής αντιπολίτευσης παρουσιάζονται να θεωρούν ακόμη «πρόωρη» τη συζήτηση για δύο κράτη στην Κύπρο.
Η πλευρά Ερντογάν, ωστόσο, προφανώς έχει διαφορετική άποψη…
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr