Χωρίς να καταθέσουν σχέδιο πτήσης εισήλθαν στο FIR Αθηνών τα δύο τουρκικά F-16 που συμμετείχαν στη νατοϊκή άσκηση «NEPTUNE STRIKE», μέρος της οποίας έλαβε χώρα σε περιοχή νοτιοανατολικά της Καρπάθου.
Κατά πάγια πρακτική, το Αρχηγείο Τακτικής Αεροπορίας έδωσε εντολή στα αεροσκάφη επιφυλακής της 133 Σμηναρχίας Μάχης στο Καστέλι να απογειωθούν για να αναχαιτίσουν και να αναγνωρίσουν τα δύο F-16, όπως άλλωστε προβλέπουν οι διεθνείς κανόνες. Τα δύο τουρκικά αεροσκάφη έφτασαν συνοδευόμενα μέχρι την περιοχή που είχε δεσμευτεί με ελληνική ΝΟΤΑΜ προκειμένου να λάβουν μέρος στην άσκηση και αφού ολοκληρώθηκε, αποχώρησαν και πάλι συνοδεία ελληνικών μαχητικών.
Είναι το πρώτο περιστατικό παράβασης των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας από τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη που καταγράφεται εδώ και 135 ημέρες. Αρμόδιες πηγές, ωστόσο, θέλοντας να κρατήσουν χαμηλούς τόνους για το περιστατικό, διευκρινίζουν ότι δεν πρέπει να συγχέεται με τις μαζικές παραβάσεις, παραβιάσεις και υπερπτήσεις που συνέβαιναν κατά την περίοδο της έντασης στα ελληνοτουρκικά, καθώς τα τουρκικά F-16 μπήκαν στο FIR Αθηνών για να λάβουν μέρος σε νατοϊκή άσκηση.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ένα από τα σενάρια προέβλεπε πως στο πλαίσιο της συνεκπαίδευσης, τα ελληνικά με τα τουρκικά αεροσκάφη θα εμπλέκονταν ως «αντίπαλοι» σε επιθετικές και αμυντικές ενέργειες ενώ συμμετείχαν και ναυτικές μονάδες από την Ελλάδα, την Τουρκία και άλλες χώρες μέλη του ΝΑΤΟ.
Πάγια διεκδίκηση της Τουρκίας
Ο λόγος που η Άγκυρα αρνείται να καταθέσει σχέδιο πτήσης όταν τα μαχητικά της αεροσκάφη, ελικόπτερα και UAV εισέρχονται στην περιοχή ευθύνης του FIR Αθηνών, είναι διότι αρνείται την ελληνική δικαιοδοσία και προσπαθεί να επεκτείνει τα όρια της δικής της μέχρι το μέσον του Αιγαίου.
Η πρώτη φορά που η Τουρκία προσπάθησε να αυξήσει μονομερώς τα όρια δικαιοδοσίας της εντός του FIR Αθηνών ήταν το 1974 με αυθαίρετη ΝΟΤΑΜ την οποία ανακάλεσε το 1980. Από τότε, με το επιχείρημα ότι η Σύμβαση του Σικάγο – η οποία θεσπίζει τα όρια των περιοχών ευθύνης κάθε κράτους – δεν αφορά στα κρατικά αεροσκάφη, αρνείται σταθερά να υποβάλει σχέδια πτήσεων για τα στρατιωτικά αεροπλάνα, εξαναγκάζοντας την Πολεμική Αεροπορία να απογειώνει μαχητικά επιφυλακής και να προβαίνει σε διαδικασίες αναγνώρισης και αναχαίτισης.
Τον Οκτώβριο του 2020 μάλιστα, η Άγκυρα εξέδωσε νέο κανονισμό για θέματα έρευνας και διάσωσης, με τον οποίο επέκτεινε τα όρια της περιοχής δικαιοδοσίας της σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο ώστε αυτά να ταυτίζονται με τα όρια της «Γαλάζιας Πατρίδας». Στον τουρκικό κανονισμό, ο οποίος αποτελεί αναθεώρηση παλαιότερου κανονισμού του 1988, η Τουρκία μετακίνησε τα όρια της περιοχής ευθύνης της μέχρι τις ανατολικές ακτές της Κρήτης, παραβιάζοντας τόσο τις αρμοδιότητες που έχει παραχωρήσει ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) όσο και σχετικές διεθνείς συμβάσεις.
Οι ζώνες δικαιοδοσίας στις περιοχές έρευνας και διάσωσης (SAR) είναι μία από τις βασικές τουρκικές διεκδικήσεις έναντι της Ελλάδας. Το «παζλ» συμπληρώνουν, μεταξύ άλλων, οι απόψεις της Άγκυρας περί αποστρατιωτικοποιήσης των νησιών, τα όρια της υφαλοκρηπίδας που διεκδικεί στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, το εύρος του Εθνικού Εναέριου Χώρου και η μόνιμη απειλή πολέμου, το casus belli, σε περίπτωση που η Ελλάδα αποφασίσει να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια.