Οι επόμενοι δύο μήνες θα είναι καθοριστικοί για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις αλλά και το Κυπριακό, υπογράμμισαν οι κκ. Ν. Χριστοδουλίδης και Κ. Μητσοτάκης, στο πλαίσιο των εργασιών της Τριμερούς Συνόδου Κορυφής Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ στη Λευκωσία.
Στόχος των τριών χωρών είναι η ενίσχυση της συνεργασίας σε καίριους τομείς όπως αυτοί της ενέργειας, της ασφάλειας, της άμυνας και της πολιτικής προστασίας.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έστειλε μήνυμα ότι η στάση της Τουρκίας θα πρέπει να έχει και συνέπεια και συνέχεια, ενώ αναφέρθηκε, ακόμη, στη δυνατότητα επέκτασης της τριμερούς συνεργασίας των τριών αλλά και με την συμμετοχή και άλλων χωρών, όπως της Ινδίας.
Η Κοινή Δήλωση
Στην κοινή δήλωση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, επιβεβαιώνεται η δέσμευση των τριών χωρών να συνεχίσουν να ενισχύουν τη δυναμική συνεργασία τους στο πλαίσιο της τριμερούς πλατφόρμας.
Οπως αναφέρεται αναλυτικά:
«Εμείς, ο Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, Πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας, και ο Βενιαμίν Νετανιάχου, Πρωθυπουργός του Κράτους του Ισραήλ, αφού συναντηθήκαμε στη Λευκωσία σήμερα, 4 Σεπτεμβρίου 2023, για την 9η Τριμερή Σύνοδο Κορυφής μεταξύ των χωρών μας και επαναβεβαιώσαμε τη δέσμευσή μας να συνεχίσουμε να ενισχύουμε τη δυναμική συνεργασία της πλατφόρμας της τριμερούς μας εταιρικής σχέσης. Η δέσμευσή μας αντανακλά τις κοινές μας αξίες και τα συνεχώς αυξανόμενα κοινά μας συμφέροντα, με στόχο να συμβάλουμε στην ειρήνη, τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την ευημερία στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη περιοχή.
Οπως τονίστηκε σε προηγούμενες περιπτώσεις, οι τρεις χώρες μας παραμένουν προσηλωμένες στο να καλωσορίσουν άλλα ομοϊδεάτες τους στην αποφασιστική μας προσπάθεια να δημιουργήσουμε και να προωθήσουμε συνέργειες, προς όφελος των χωρών και των λαών μας, καθώς και της περιοχής μας.
Εξετάσαμε την πρόοδο που έχει επιτευχθεί σε μια πληθώρα πυλώνων συνεργασίας, οι οποίοι έχουν αναπτυχθεί στα οκτώ χρόνια από την ίδρυση αυτού του τριμερούς φόρουμ και επαναβεβαιώσαμε τον στόχο μας να προωθήσουμε τις συνεργασίες σε βασικούς τομείς, όπως η ενέργεια, η άμυνα, η αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών, το περιβάλλον, ο τουρισμός, η υγεία, η τεχνολογία και η καινοτομία και οι διασπορές.
Συμφωνήσαμε ότι ο ενεργειακός τομέας, και ειδικότερα το φυσικό αέριο, η ηλεκτρική ενέργεια και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αποτελεί ένα στέρεο θεμέλιο για τη συνεργασία στην περιοχή, με βάση το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του δικαίου της θάλασσας και του σεβασμού όλων των κρατών να ασκούν τα δικαιώματά τους στην αντίστοιχη ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδα τους.
Υπό το πρίσμα της αυξανόμενης ανάγκης για ενεργειακή διαφοροποίηση και διασυνδεσιμότητα, λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων, επαναβεβαιώσαμε το κοινό ενδιαφέρον για την προώθηση των προοπτικών για έναν αξιόπιστο ενεργειακό διάδρομο από τη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη.
Σε αυτό το πλαίσιο, τονίσαμε τη σημασία της περαιτέρω προώθησης ενεργειακών συνεργειών με ομοϊδεάτες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του EMGF και περιφερειακών έργων, όπως ηλεκτρικές διασυνδέσεις, όπως ο διασυνδετήριος αγωγός EuroAsia Interconnector, και πιθανών αγωγών φυσικού αερίου/υδρογόνου.
Αντιμετωπίζοντας την παγκόσμια πρόκληση της κλιματικής αλλαγής, συμφωνήσαμε να ενισχύσουμε τις προσπάθειές μας μέσω περιφερειακών συνεργατικών έργων, Ε&Α, καινοτόμων ενεργειακών τεχνολογιών και προώθησης περαιτέρω περιφερειακών ενεργειακών διασυνδέσεων. Με φόντο τις πρόσφατες πυρκαγιές στην Ελλάδα και την Κύπρο, λαμβάνοντας υπόψη την πρόσφατη βοήθεια που παρείχε το Ισραήλ, επιβεβαιώνουμε την αμοιβαία δέσμευσή μας να αλληλοβοηθηθούμε για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και να ενισχύσουμε περαιτέρω τον συντονισμό και τις κοινές μας ικανότητες για τον σκοπό αυτό.
Επαναβεβαιώσαμε επίσης την αξία του σχήματος 3+1 με τις Ηνωμένες Πολιτείες, το οποίο μπορεί να προσφέρει απτά παραδοτέα, μεταξύ άλλων, στους τομείς της ενέργειας, της οικονομίας, της δράσης για το κλίμα, της ετοιμότητας για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και της καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Συμφωνήθηκε να συνεργαστούμε για τη διεξαγωγή υπουργικής συνάντησης 3+1 αργότερα φέτος.
Δεδομένης της θετικής δυναμικής που απελευθερώθηκε από την ιστορική Συμφωνία του Αβραάμ και τις νέες ευκαιρίες που δημιούργησε, διερευνήσαμε τρόπους διασύνδεσης των εργασιών που πραγματοποιούνται στην τριμερή μας πλατφόρμα με άλλα περιφερειακά σχήματα, συμπεριλαμβανομένου του φόρουμ της Νεγκέβ.
Η ενίσχυση και η διεύρυνση του κύκλου της ειρήνης μεταξύ του Ισραήλ και του αραβικού κόσμου, πράγμα αδιανόητο μόλις πριν από λίγα χρόνια, υπόσχεται μια πιο ασφαλή και ευημερούσα περιοχή και δεσμευόμαστε να ενθαρρύνουμε και να υποστηρίξουμε αυτή τη διαδικασία.
Ο Πρωθυπουργός Μητσοτάκης και ο Πρωθυπουργός Νετανιάχου ενημερώθηκαν από τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη για τις τελευταίες εξελίξεις γύρω από το Κυπριακό και χαιρέτισαν την πρωτοβουλία του να συμπεριλάβει έναν ενισχυμένο ρόλο της ΕΕ στις προσπάθειες για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Στο πλαίσιο αυτό, οι τρεις πλευρές εξέφρασαν την αμέριστη υποστήριξή τους για μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη λύση του Κυπριακού προβλήματος, με βάση το διεθνές δίκαιο και τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Εξέφρασαν επίσης σοβαρή ανησυχία για τις πρόσφατες ενέργειες στη νεκρή ζώνη κοντά στην Πύλα, λαμβάνοντας υπόψη τη δήλωση Τύπου του Συμβουλίου Ασφαλείας της 21ης Αυγούστου για το θέμα αυτό. Σε αυτό το πνεύμα, υπογράμμισαν την ανάγκη να αποφευχθούν περαιτέρω μονομερείς ή κλιμακούμενες ενέργειες που θα μπορούσαν να αυξήσουν τις εντάσεις και να βλάψουν τις προοπτικές διευθέτησης.
Συμφωνήσαμε ότι μια διευθέτηση που θα επανενώνει το νησί, βασισμένη στο σεβασμό των δημοκρατικών αρχών, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών όλων των Κυπρίων, όχι μόνο θα ωφελήσει τον κυπριακό λαό στο σύνολό του, αλλά και θα συμβάλει σημαντικά στην ειρήνη και τη σταθερότητα της περιοχής.
Καταδικάσαμε σταθερά και απερίφραστα όλες τις μορφές τρομοκρατίας, καθώς και την υποκίνηση σε βία και μίσος.
Καλέσαμε τους περιφερειακούς εταίρους μας και την υπόλοιπη διεθνή κοινότητα να εντείνουν τις προσπάθειες για τον περιορισμό της τρομοκρατίας και να καταστήσουν υπόλογους όλους τους φορείς που την προωθούν και την υποστηρίζουν. Οι πρόσφατες τρομοκρατικές συνωμοσίες κατά ισραηλινών και εβραϊκών στόχων ενθαρρύνθηκαν από ξένους παράγοντες που αποσκοπούν στην αποσταθεροποίηση της περιοχής.Αυτές οι κακόβουλες απόπειρες αποτράπηκαν χάρη στις ελληνικές και κυπριακές αρχές και κατέδειξαν την κοινή απειλή της τρομοκρατίας και τη σημασία της στενής μας συνεργασίας στον αγώνα εναντίον της.
Επαναλάβαμε τη σταθερή μας δέσμευση για την ενίσχυση των σχέσεων ΕΕ-Ισραήλ. Υπογραμμίσαμε την ανάγκη προώθησης της συνεργασίας στο πλαίσιο της Συμφωνίας Σύνδεσης ΕΕ-Ισραήλ και την επανασύγκληση του Συμβουλίου Σύνδεσης ΕΕ-Ισραήλ κατά το τελευταίο τρίμηνο του τρέχοντος έτους.
Σημειώσαμε επίσης τη σημασία των συναντήσεων της Άκαμπα και του Σαρμ Ελ Σέιχ και την καθοριστική συμβολή τους στην αποκλιμάκωση και τη σταθερότητα, καθώς και τις δυνατότητές τους για την ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης μεταξύ των μερών, η οποία είναι απαραίτητη για την προώθηση μιας δίκαιης και διαρκούς ειρήνης.
Συμφωνήσαμε ότι η επόμενη τριμερής Σύνοδος Κορυφής θα πραγματοποιηθεί στο Ισραήλ, κατά τη διάρκεια του 2024».
Μητσοτάκης: Εστιάσαμε ιδιαίτερα στο ζήτημα της ενέργειας
Στα ζητήματα της εμβάθυνσης της ενεργειακής συνεργασίας αλλά και της ενίσχυσης των συνεργειών σε επίπεδο Πολιτικής Προστασίας έδωσε έμφαση ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, στις δηλώσεις του μετά το πέρας της Τριμερούς Συνόδου Κορυφής ανάμεσα σε Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ, που έλαβε χώρα στη Λευκωσία.
Ακολουθεί ολόκληρη η τοποθέτηση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη:
«Ευχαριστώ Νίκο και Bibi, ευχαριστώ καταρχάς για τη φιλοξενία. Είναι πάντα μεγάλη χαρά μου να βρίσκομαι εδώ, στην Κύπρο. Είχαμε την ευκαιρία να επαναβεβαιώσουμε την ισχύ αυτής της τριμερούς σχέσης που έχουμε δημιουργήσει. Έχει αποδειχθεί εξαιρετικά ανθεκτική και, πιστεύω, πολύ επιτυχημένη για τις χώρες και τους λαούς μας.
Είχαμε σήμερα, για ακόμα μια φορά, την ευκαιρία να συζητήσουμε πολλά πεδία κοινού ενδιαφέροντος, σε πολλά από τα οποία αναφερθήκατε, αλλά και για τη δυνατότητα να επεκτείνουμε αυτή την τριμερή εταιρική σχέση, ώστε πιθανώς να συμπεριλάβουμε άλλες χώρες σε ένα σχήμα 3+1, όχι μόνο τις Ηνωμένες Πολιτείες με τις οποίες ήδη συνεργαζόμαστε πάρα πολύ στενά, αλλά άλλες χώρες όπως η Ινδία, η οποία, όπως τόνισε ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, έχουμε φυσικό ενδιαφέρον να κοιτάξει προς τη Δύση και να επεκτείνει το γεωπολιτικό αλλά και το εμπορικό της αποτύπωμα στην περιοχή μας. Πιστεύω ότι αυτό είναι κάτι που θα μπορούσαμε να εξετάσουμε πιο συστηματικά, ενδεχομένως προσκαλώντας τον Ινδό πρωθυπουργό να λάβει μέρος στην επόμενη τριμερή μας συνάντηση.
Εστιάσαμε ιδιαίτερα στο ζήτημα της ενέργειας. Είναι, προφανώς, ένα θέμα κοινού ενδιαφέροντος, όπως έχουμε συζητήσει σε πάρα πολλές περιπτώσεις στο παρελθόν. Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή δεν παράγει φυσικό αέριο, αλλά αποτελεί φυσικό σημείο εισόδου του φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά, με σημαντικές επενδύσεις που είναι σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή στη χώρα μας. Μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα να δούμε πώς το ισραηλινό και το κυπριακό φυσικό αέριο μπορούν να εξαχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Λύσεις οι οποίες απολαμβάνουν τη στήριξη των δύο κυβερνήσεων, αλλά έχουν επίσης δοκιμαστεί στις απαιτήσεις της αγοράς, θα έχουν σίγουρα την υποστήριξή μας.
Πάντοτε ήμασταν σθεναροί υποστηρικτές της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ των χωρών μας. Πρόκειται για ένα έργο μεγάλου ενδιαφέροντος, καθώς επιδιώκουμε να επεκταθούμε περισσότερο στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και χρειαζόμαστε μεγαλύτερη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας.
Και, ασφαλώς, σε ό,τι αφορά στον τομέα της πολιτικής προστασίας, όλοι μας δοκιμαστήκαμε το φετινό καλοκαίρι από τις πυρκαγιές, ιδίως η Ελλάδα. Ευχαριστούμε το Ισραήλ και την Κύπρο για την υποστήριξή τους. Δώσαμε κι εμείς το ”παρών” όταν η Κύπρος ζήτησε την υποστήριξή μας, σε μία δύσκολη περίοδο για τους γείτονές μας, αλλά είναι ξεκάθαρο ότι πρέπει να κάνουμε περισσότερα για να συντονίσουμε τις ενέργειές μας στον τομέα της πολιτικής προστασίας, ενδεχομένως θεσμοθετώντας τη συμμετοχή του Ισραήλ σε ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες πολιτικής προστασίας. Πιστεύω ότι αυτό είναι κάτι που πρέπει να διερευνήσουμε.
Αλλά, βεβαίως, και να επικεντρωθούμε περισσότερο στο πώς η τεχνολογία θα μας βοηθήσει στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Συνομιλούμε ήδη με το Ισραήλ για λύσεις που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη και θα μας προσφέρουν δυνατότητες έγκαιρου εντοπισμού. Αν χρειάζεστε μία χώρα που αντιμετωπίζει πολλές πυρκαγιές ώστε να εκπαιδεύσετε τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης σας να τις εντοπίζουν, η Ελλάδα θα ήταν, δυστυχώς, μία από τις πρώτες επιλογές.
Πρέπει, ωστόσο, να έχουμε επίγνωση ότι η πολιτική προστασία θα ανέβει στη λίστα των προτεραιοτήτων μας. Πρόκειται για μια πραγματική απειλή που μπορεί να έχει καταστροφικές επιπτώσεις σε ζωές, σε περιουσίες, αλλά και στο φυσικό μας περιβάλλον. Και προφανώς, περισσότερη συνεργασία σε αυτόν τον τομέα μόνο θα μας ωφελήσει.
Επιτρέψτε μου επίσης να τονίσω αυτό που επισημάνατε και οι δυο σας: τις πολύ ισχυρές διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων των τριών χωρών μας, το γεγονός ότι ο τουρισμός μεταξύ των χωρών μας ανθεί, αλλά και τη δυνατότητα περαιτέρω επέκτασης του εμπορίου και των άμεσων ξένων επενδύσεων μεταξύ των τριών χωρών μας. Υπάρχουν πολλοί τομείς στους οποίους μπορούμε να συνεργαστούμε περαιτέρω και προσβλέπουμε στη διερεύνηση της βελτίωσης του τριμερούς εμπορίου και των διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ των πολιτών μας.
Τέλος, όσον αφορά την ασφάλεια και την άμυνα, έχουμε ισχυρές σχέσεις, ειδικότερα η Ελλάδα με την Κύπρο -είναι μια πολύ προφανής και μακροχρόνια σχέση- αλλά και με το Ισραήλ. Υπάρχουν περισσότερα που μπορούμε να κάνουμε στην άμυνα. Στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι συνεργαζόμαστε πολύ αποτελεσματικά. Μερικές φορές πράγματα που δεν γίνονται δημοσίως γνωστά δείχνουν το βάθος της σχέσης μας, όταν πρόκειται για τις αντιτρομοκρατικές μας πρωτοβουλίες.
Επιτρέψτε μου να κλείσω υπενθυμίζοντας το παλιό ρητό που λέει ότι ”αν θέλετε να πάτε γρήγορα, πηγαίνετε μόνοι σας, αλλά αν θέλετε να πάτε μακριά, πηγαίνετε μαζί”. Εμείς σίγουρα θέλουμε να πάμε μακριά και θα πάμε μαζί. Αλλά μπορούμε επίσης να πάμε και γρήγορα και μακριά, αυτό είναι που θέλουμε να κάνουμε. Σας ευχαριστώ, λοιπόν, και πάλι για αυτή την ουσιαστική και παραγωγική συζήτηση, προσβλέπω στην επόμενη συνάντησή μας, στο Ισραήλ».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ