«Εκδρομήν εις Αγιον Ανδρέαν την 9-7-33, ημέραν Κυριακήν». Από τη σημείωση στην πίσω πλευρά της σημερινής φωτογραφίας μαθαίνουμε ότι η 9η Ιουλίου του 1933 έπεσε ημέρα Κυριακή. Δεν μαθαίνουμε, όμως, τίποτε άλλο για τα πρόσωπα που ποζάρουν, σε πλανόδιο πιθανώς φωτογράφο – ο οποίος ίσως να χρειάστηκε να βρέξει τα πόδια του, όπως και το τρίποδο της προπολεμικής κάμερας, για να τραβήξει τη φωτογραφία.
Δέκα νεαροί, λοιπόν, έφηβοι γύρω στα δεκαεπτά, ένας σκύλος και μια βάρκα. Αυτή τη φορά, σε μία ακόμη φωτογραφία που ο κύριος Γκρι αλίευσε από ένα σπίτι που άδειασε, τυγχάνει να γνωρίζει μόνον έναν από τους εικονιζομένους: κάποιος από τους δέκα είναι ο παππούς του, από την πλευρά της μητέρας του. Ποιος είναι όμως απ’ όλους;
Εβαλε τη φωτογραφία κάτω από το δυνατό φως, χρησιμοποίησε μεγεθυντικό φακό, μελέτησε προσεκτικά τα χαρακτηριστικά των προσώπων, αλλά δεν μπόρεσε να αναγνωρίσει τον παππού με τον οποίο μεγάλωσε και που τον έχασε όταν ο ίδιος ήταν δεκαέξι και ο παππούς εξήντα εννέα.
Ο πιθανότερος υποψήφιος είναι ο νεαρός με το μαύρο ολόσωμο μαγιό, ο οποίος και αγκαλιάζει τον σκύλο. (Ο παππούς του κυρίου Γκρι αγαπούσε τα σκυλιά. Οταν κάποτε έχασε ένα, χρειάστηκε γιατρός και μια ένεση για να ηρεμήσει.) Δεν είναι καθόλου σίγουρος, όμως, ο κύριος Γκρι. Και δεν έχει πλέον απομείνει κανένας από την οικογένεια για να τον βοηθήσει να ξεχωρίσει με ασφάλεια ποιος είναι από τους δέκα.
Δεν έχει και τόση σημασία όμως. Σημασία έχει η αλκή της νιότης, η δύναμη του θέρους, όπως επίσης και η δύναμη της φαντασίας: ας πούμε, η παραλία του Αγίου Ανδρέα το 1933. Πόσο όμορφη πρέπει να ήταν! Τα πεύκα ολόγυρα μπορείς να τα φανταστείς; Με λίγη προσπάθεια ίσως. Το βέβαιο είναι πως τότε η ακτή αυτή πρέπει να ήταν όπως οι αιγαιοπελαγίτικες απόμερες παραλίες που κυνηγάμε σήμερα με το τουφέκι.
Τους φαντάζομαι να κάνουν βαρκάδα με τον σκύλο μαζί, να βουτάνε, να συζητάνε για κορίτσια. Τους κοιτάζω και λέω από μέσα μου: δεκαεπτά χρόνων το 1933. Που σημαίνει ότι το 1940 ήταν είκοσι τεσσάρων. Σε μάχιμη ηλικία. Οντως ο παππούς του κυρίου Γκρι βρέθηκε στο ελληνοϊταλικό μέτωπο αλλά χάρη στον άνδρα της μεγάλης του αδελφής, που ήταν ανώτατος αξιωματικός της Χωροφυλακής, κρατήθηκε στα μετόπισθεν συνοδεύοντας Ιταλούς αιχμαλώτους. Είχε το μερίδιό του στις ψείρες, αλλά τα δύσκολα τα γλίτωσε με τον γνωστό ελληνικό τρόπο.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι στον Αγιο Ανδρέα είναι όλοι τους για πάντα δεκαεπτά χρόνων. Και είναι πάντοτε καλοκαίρι, η βάρκα αντέχει ακόμα, όπως και ο σκύλος που συνεχίζει να κουνάει χαρούμενος την ουρά του.
Ο κύριος Γκρι παρεμβαίνει στο σημείο αυτό. Θέλει να γράψει μια αφιέρωση για σήμερα. Τον αφήνω. Επειτα, κρυφοκοιτάζω σε ποιον χάρισε το σημερινό κείμενο: στη Μαριάννα Θέμελη.