Σημάδια υποχώρησης της ηρωίνης, με παράλληλη αύξηση της «προβληματικής» χρήσης κάνναβης, καταγράφει η τελευταία ετήσια έκθεση για την κατάσταση των ναρκωτικών και των οινοπνευματωδών στην Ελλάδα, η οποία θέτει νέες προκλήσεις για την αντιμετώπιση των χρηστών ναρκωτικών. Η αύξηση της ζήτησης θεραπευτικών υπηρεσιών για την κάνναβη και η διαφαινόμενη άνοδος της χρήσης κοκαΐνης –η οποία ήδη κάνει «θραύση» στην Ευρώπη– επιτάσσουν τον επαναπροσδιορισμό των προγραμμάτων μείωσης της βλάβης και των θεραπευτικών προγραμμάτων προς την κατεύθυνση νέων ουσιών.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά, η οποία παρουσιάστηκε χθες σε ειδική εκδήλωση, το 2017 στην Ελλάδα ο εκτιμώμενος αριθμός των χρηστών υψηλού κινδύνου –δηλαδή των χρηστών οπιοειδών που ενδέχεται κάποια στιγμή να ζητήσουν τη βοήθεια θεραπευτικής υπηρεσίας για τη χρήση τους– ήταν 14.500 έναντι περίπου 17.000 το 2016 και 24.000 το 2009. Ο αριθμός δε των χρηστών με πρόσφατη ενέσιμη χρήση (εντός του μήνα) υπολογιζόταν για το 2017 σε 3.650 έναντι περίπου 4.170 για το 2016.
Το 2017 εισήλθαν στα αναγνωρισμένα προγράμματα θεραπείας της Ελλάδας για προβλήματα από τη χρήση ναρκωτικών ουσιών 4.283 άτομα. Στην πλειονότητά τους οι εισαγωγές (ποσοστό 60,2%) αφορούσαν περιπτώσεις χρηστών με προηγούμενη προσπάθεια θεραπείας, οι οποίοι υποτροπίασαν. Τρεις στους τέσσερις χρήστες που εισήλθαν για θεραπεία και είχαν ιστορικό προηγούμενης εισόδου σε πρόγραμμα ανέφεραν ως κύρια ουσία χρήσης την ηρωίνη. Ωστόσο, για τους νεοεισερχόμενους σε θεραπεία, η κύρια ουσία χρήσης ήταν η κάνναβη (46,1%) και ακολουθούν τα οπιοειδή (38,9%) και η κοκαΐνη ή άλλα διεγερτικά (12,1%). Σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης, σε εύρος δεκαετίας (2008-2017), μειώθηκαν κατά 35% οι είσοδοι για προβλήματα με οπιοειδή, αλλά αυξήθηκαν οι είσοδοι για προβλήματα με κάνναβη (κατά 183%) και κοκαΐνη ή άλλα διεγερτικά (κατά 85%) και ψυχοδραστικά φάρμακα (μη ιατρική χρήση, κατά 79%). Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το 2017 καταγράφηκε ρεκόρ κατασχέσεων κοκαΐνης (104.000, συνολικού βάρους 140,4 τόνων έναντι 98.000 και 70,9 τόνων το 2016), η οποία είναι πλέον η ευρύτερα διαδεδομένη διεγερτική ουσία στην Ευρώπη. Περίπου 2,6 εκατομμύρια νέοι (15-34 ετών) δηλώνουν ότι έκαναν χρήση κοκαΐνης το 2017, ενώ εξετάζοντας τα αστικά λύματα ευρωπαϊκών πόλεων φάνηκε αύξηση των μεταβολιτών της ουσίας μεταξύ 2017 και 2018 σε 22 από τις 38 πόλεις που διέθεσαν στοιχεία, με το πιο βαρύ «φορτίο» να έχουν οι πόλεις του Βελγίου, της Ισπανίας, της Ολλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κοκαΐνη ήταν το 2017 η συχνότερα αναφερόμενη παράνομη ουσία στα Επείγοντα 26 επιλεγμένων νοσοκομείων 18 πόλεων της Ευρώπης.