Μία από τις αρετές της Εβίτας Αράπογλου είναι ότι μπορεί να ισορροπεί με χάρη ανάμεσα στα απτά της καθημερινότητας και στα άυλα που συνδέονται με το λειτούργημα της ιστορίας της τέχνης. Τι γίνεται όμως όταν αντί να ασχολείσαι με τον βίο κάποιου καλλιτέχνη, ερευνάς το δικό σου παρελθόν; Ιδού: «Ισως εξ επαγγέλματος, αλλά μάλλον και λόγω χαρακτήρα, κατέληξα με τα χρόνια να ’μαι φανατική “μαζώχτρα”. Κούτες στο πατάρι γεμάτες χαρτάκια, γράμματα, αποκόμματα, κάρτες, εισιτήρια, σημειωματάρια και, πάνω από όλα, φωτογραφίες, αμέτρητες φωτογραφίες που πριν από την ψηφιακή μας εποχή τις τυπώναμε όλες. Ζωή φοιτητική, ζωή με τα παιδιά, ενθύμια από σχολεία, από δουλειές, εποχές με δυσκολίες, με χαρές, γιορτές, φιλίες παλιές, ταξίδια, όλα στριμωγμένα, στοιβαγμένα βιαστικά, χρόνο με τον χρόνο, φάκελο με φάκελο, γιατί έλεγα “κάποτε θα βρω καιρό, θα τα μαζέψω όλα, θα τα ξεκαθαρίσω, θα τα χωρίσω, να τα βάλω σε μια σειρά… να τα βρουν και τα παιδιά μήπως και κάποτε τα θέλουν»… Ελα που ήρθε αυτή η ώρα νωρίτερα και αναπάντεχα…
Επί το έργον του ξεκαθαρίσματος των αναμνήσεων.
Κι έτσι, μένοντας στο σπίτι, χωρίς βιασύνη, λίγο λίγο κάθε μέρα, έψαχνα και ανακάτευα κομμάτια συγκίνησης, νοσταλγίας, γέλιου, ανακάλυψης. Ασε βέβαια τις ασκήσεις μνήμης – “Πότε λες να ’γινε αυτό, ποιος είναι εδώ, πού να ’ναι τώρα;” Παιχνίδι με τον χρόνο, καινούργιες σκέψεις, αναπόληση και –μαζί της– η αναθεώρηση.
Ησυχα μοναχικές οι ώρες μου αυτές διώχνοντας τη σκόνη, για αυτήν τη νέα συναρμολόγηση της μικρής ιστορίας, με κόλλα, συνδετήρες και σημερινές πια –ωριμότερες άραγε;– σημειώσεις.
Ανθισμένες κουτσουπιές από τη «Μετακίνηση 6».
Τις άλλες ώρες, η απόλυτα ηλεκτρονική ζωή στο μεγαλείο της. Τετράγωνα κόντεψαν να γίνουν τα μάτια μπροστά στην οθόνη. Ζωντανή κουβέντα με αγαπημένους, καθιερωμένη τηλεοπτική ενημέρωση το απόγευμα, ανήσυχο ψάξιμο στο Διαδίκτυο για νέες ειδήσεις από τον υπόλοιπο κόσμο, πού και πού κάποια ταινία ή κάποια αναμετάδοση από παραστάσεις· και στη δουλειά, προετοιμασίες για ψηφιακές διαλέξεις, εικονικές περιηγήσεις σε χώρους των μουσείων, καλωδιακή –συχνά ομαδική– συζήτηση με συνεργάτες· απόλαυση να μας βλέπεις όλους σε κυψέλες παραθυράκια. Και αναρωτιούνται συζητώντας όλοι ποιο πρέπει να ’ναι το πρωτεύον, όσο σκεφτόμαστε το αύριο που πλησιάζει. Μουσεία κλειστά – μα ευγνωμονείς την τεχνολογική επικοινωνία που μας ανοίγει τις πόρτες τους.
Και διάβασμα· βιβλία που δεν προλάβαινες, ξεφύλλισμα στα παλιά τα αγαπημένα με τις σελίδες τους “παράθυρα” στους καλλιτέχνες, περίεργη αίσθηση να νομίζεις πως ο χρόνος είναι σαν να ’χει σταματήσει και έτσι να “βλέπεις” τα έργα τέχνης από μια άλλη οπτική. Οσο μάθαινες πως ερήμωναν οι πόλεις, πως όλοι κλείνονταν για να προστατευθούν, ακόμη πιο μοναχικές σού έμοιαζαν οι μελαγχολικές σκηνές του Hopper, πιο ακίνητα τα δωμάτια του Vermeer, πιο απόκοσμα σιωπηρές οι συνθέσεις του Παρθένη. Και γράψιμο· συνήθως το πιο δύσκολο –και θα είναι για αρκετό ακόμη φοβάμαι– να απομονωθείς και να συγκεντρωθείς μέσα σ’ αυτό το φορτισμένο κλίμα. Η κύρια τωρινή έγνοια μας, το χρονικό της Μικράς Ασίας, ο τόπος και ο κόσμος της, μέσα από αρχεία, εικόνες, μαρτυρίες, φτιάχνοντας ένα αφήγημα από συγκλονιστικές μνήμες 100 χρόνια αργότερα.
Εργο του Μικέλη Αβλιχου με την οικογένεια του καλλιτέχνη.
Και με αυτές τις σκέψεις και με εκείνες, για καθημερινή ισορροπία μέχρι τώρα, ήταν μια βόλτα –η μετακίνηση νούμερο 6– έξω στην άνοιξη. Μαγευτικές αλήθεια οι ανθισμένες κουτσουπιές –άλλοι τις λένε ιούδες– αυτήν την εποχή… Μακάρι να πάνε όλα καλά και φωτεινά από αύριο που σιγά σιγά και θαρραλέα ξανοιγόμαστε…».