«Ζούσα στην οδό Νάξου, σε μια πολυκατοικία. Μια φορά, χειμώνας ήταν, γύρισα το βράδυ, και είδα ένα νεαρό που καθόταν στο κλιμακοστάσιο. Και του είπα να φύγει. Αυτός μου απάντησε, “σε παρακαλώ, δεν έχω πού να πάω”, αλλά εγώ τον έδιωξα. Κι έφυγε ο νεαρός». Στα ΚΤΕΛ του Κηφισού, ο Παντελής μιλάει και καπνίζει. Δεν περιμένει κανένα λεωφορείο, δεν έχει εισιτήριο ούτε λεφτά για να πάει πουθενά. «Να το γράψεις πως τον έδιωξα το νεαρό», λέει. «Ισως το διαβάσει. Ισως διαβάσει πως πήρα αυτό που μου αξίζει».
Ο Παντελής εδώ και ενάμιση χρόνο είναι άστεγος. Κάθεται στον Κηφισό, δεξιά στο υπόστεγο των λεωφορείων. Δεν υπάρχουν και πολλά να τον ρωτήσεις. «Εφτιαχνα κοσμήματα, έπαιρνα ναρκωτικά, νόμιζα πως όλα θα πάνε καλά». Η ιστορία τελειώνει πάντα με τον ίδιο τρόπο. «Το 2012 τον Νοέμβριο με έδιωξαν απ’ το σπίτι, και από εκεί και πέρα…». Ο Παντελής κάνει με τις παλάμες του αυτήν την κίνηση που θα πει «τέρμα».
Στον απέναντι τοίχο πέφτουν οι διαφημίσεις «εθνικό λαχείο 23.000.000 ευρώ», και «αγορά χρυσού – εχεμύθεια». Ενα μαύρο λαμπραντόρ περιφέρεται ανάμεσα στα ταξί, κι από το ΚΤΕΛ που μόλις ήρθε ακούω να παίζει στο ράδιο Καζαντζίδη. Θα μπορούσε να ήταν το 1980 ακόμα σ’ αυτήν τη σάλα. «Θα ήμουνα παιδί και θα με έφερνε η μάνα μου για να πάμε Χριστούγεννα στην Ηγουμενίτσα», λέει ο Παντελής. Κοιτάζει το πάτωμα ώς την επόμενη ερώτηση. «Πού ήσουν πριν από εδώ;».
«Στο Θησείο, στο πάρκο, ήμασταν πολλοί μαζί», λέει. «Ηταν και μια γυναίκα, σ’ ένα αυτοκίνητο, που όλο ντρεπόταν η χαζή, κι έλεγε χωρίς να τη ρωτάνε πως δεν είναι άστεγη. Δεν ξέρω τι γίναν τώρα όλοι αυτοί, εγώ έφυγα τον Νοέμβριο πάντως. Θυμάσαι, τότε που είχε κρύο και λέγανε στο ράδιο, “μην ανάψετε τζάκι”; Ε, εγώ δεν άναψα. Εγώ μετακόμισα στον Βοτανικό». Ενα πρωί, λέει ο Παντελής, άκουσε «για μια καβάτζα, ένα πρεζόνι μού είπε κάτι. Βέβαια τα πιο πολλά που ακούς στον δρόμο είναι ψέματα. Αλλά πήγα και είδα με τα μάτια μου». Ηταν ένα ξένο σπίτι με μια ανοιχτή πόρτα. «Εμπαινες μέσα απ’ την ταράτσα. Ηταν πιο καλά απ’ το πάρκο», λέει ο Παντελής, «και μετακόμισα εκεί». Τον ρωτάω τι πράγματα πήρε μαζί του. «Είχα καρότσι τότε», λέει ο Παντελής. «Είχα ένα πάπλωμα που μου έδωσαν από τον δήμο, είχα δεύτερα παπούτσια, είχα φακό… Μια μέρα πριν από τα Χριστούγεννα γύρισα και βρήκα στην πόρτα καρφωμένα ξύλα. Ο ιδιοκτήτης, προφανώς. Και τι να του πω εγώ τώρα; “Δωσ’ μου πίσω τα πράγματά μου”; Σηκώθηκα κι έφυγα με τα χέρια στις τσέπες».
Δεν είναι μόνιμος στον Κηφισό, απλώς περνάει κάποια βράδια εδώ. «Γιατί όχι;», λέει ο Παντελής. «Αν δεν είσαι εντελώς χάλια, από εδώ δεν σε διώχνουν. Δεν σε ξεχωρίζουν καν. Οι άστεγοι μοιάζουμε με ταξιδιώτες». Στα ΚΤΕΛ, μου εξηγεί, υπάρχουν πάντα άνθρωποι και φώτα, υπάρχει και μπάνιο. Ως τις 10 το βράδυ δουλεύει το καφενείο με τη θερμαινόμενη αίθουσα, κι αργότερα, ακόμα κι αν βρέξει, έχεις στέγη πάνω απ’ το κεφάλι σου. Στον κόσμο των αστέγων, τίποτε απ’ όλ’ αυτά δεν είναι αυτονόητο. Η οδός Σταδίου, όπως λέει κι ο Τάκης που τριγυρνά πενήντα μέτρα παραπέρα, άμα την περνάς τα ξημερώματα μοιάζει σαν στρωμένο κρεβάτι, «αλλά εκεί ποτέ δεν κοιμάσαι τη νύχτα. Μόνο άμα ξημερώσει κοιμάσαι». Τον ρωτάω «γιατί;» κι ο Τάκης χαμογελάει. Μου λέει φεύγοντας να πάω εκεί, να βρω τον φίλο του τον Αντώνη. «Κι αυτός θα στα εξηγήσει όλα».
Το χαρτόκουτο είναι πράγματι όπως το περιέγραψε ο Τάκης, τυλιγμένο μ’ έναν σκισμένο μουσαμά. Στο πλάι του, στη γωνία με τα μάρμαρα του δρόμου, ο Αντώνης κουνιέται μπρος – πίσω και ξεκινάει να μιλάει χωρίς καν να του πω ποιος μ’ έστειλε. «Οπως έρθουν τα πράγματα πρέπει να τα δεχτείς», λέει, και μετά κατεβάζει τη φωνή του πιο χαμηλά. «Αυτοί όμως δεν το ξέρουν». Δείχνει με το χέρι δύο νεαρούς ναρκομανείς απέναντι, και σχεδόν ψιθυρίζει. «Αυτοί κάθονται και λένε πως θα βρουν δουλειά. Πως θα βρουν σπίτι, θα ξεκόψουν και “νέοι είμαστε”, και “να δεις θα αλλάξουν όλα”». Ο Αντώνης σταματάει να κουνιέται. «Αλλά τίποτα δεν θα αλλάξει». Πρώτη φορά, γυρίζει και με κοιτάζει. «Θ’ αλλάξει μόνο που δεν θα είμαι εγώ εδώ. Αυτό θ’ αλλάξει. Κι αυτό, αλήθεια, δεν είναι και τόσο σημαντικό».