«Βρισκόμαστε σε ένα κομβικό σημείο. Εχουμε την ευκαιρία να δημιουργήσουμε έναν καλύτερο κόσμο, οφείλουμε να πράξουμε ορθά, να προσφέρουμε μεγαλύτερη στήριξη στους πιο φτωχούς και αδύναμους και να θέσουμε την κλιματική κρίση υπό έλεγχο», λέει στην «Κ» ο κ. Nick Bridge, εκπρόσωπος του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών για θέματα Κλιματικής Αλλαγής, σχεδόν ένα χρόνο πριν από την κρίσιμη σύνοδο για το κλίμα στη Γλασκώβη.
– Ποιους στόχους έχει θέσει η βρετανική κυβέρνηση για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής;
– Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο διεθνώς στην προσπάθεια ανάσχεσης της κλιματικής αλλαγής. Είμαστε η πρώτη χώρα που διαμόρφωσε νομοθεσία με δεσμευτικό χαρακτήρα για τις εκπομπές αερίων. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει αναλάβει τη δέσμευση για μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Το Η.Β. πρωτοστάτησε στη δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την εμπέδωση της πράσινης ανάπτυξης. Μεταξύ 1990 και 2018, η οικονομία μας αναπτύχθηκε κατά 75%, ενώ οι εκπομπές περιορίστηκαν κατά 43%. Η επίτευξη του «net zero» στόχου μας (σ.σ. έχει τεθεί έως το 2050) προϋποθέτει ότι θα εξελίξουμε περαιτέρω την οικονομία μας – τα σπίτια, τις μεταφορές, τις βιομηχανίες, τον τρόπο παραγωγής και αξιοποίησης ενέργειας, και τον τρόπο αξιοποίησης της γης μας. Εργαζόμαστε σκληρά, για να μοιραστούμε την εμπειρία μας, με απώτερο σκοπό να αποκτήσουν όλες οι χώρες τη δική τους, εξατομικευμένη στρατηγική για να πράξουν ανάλογα, με τον τρόπο που κρίνει η καθεμιά.
– Ποια είναι τα κρίσιμα πεδία για τον περιορισμό των εκπομπών και ποιες είναι οι βασικές κατευθύνσεις τις οποίες υλοποιείτε;
– Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δεν αφορά μόνο στις εκπομπές: εξίσου σημαντική είναι η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων μας, η προστασία της βιοποικιλότητας και η διασφάλιση ότι κάθε κοινότητα θα είναι σε θέση να προσαρμοστεί και να διαχειριστεί τις επιπτώσεις ενός μεταβαλλόμενου κλίματος. Εδώ στην Ελλάδα, αυτό αφορά την προστασία της εκπληκτικής πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και της φυσικής ομορφιάς σε στεριά και θάλασσα. Ωστόσο, πολύ σωστά επισημαίνετε το ζήτημα του μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών αερίων. Εχουμε αναλάβει δράση σε όλους τους τομείς: στην ενέργεια, περιορίζοντας τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από 40% σε σχεδόν 0% και δημιουργώντας τα τελευταία χρόνια τη μεγαλύτερη υπεράκτια γραμμή παραγωγής αιολικής ενέργειας στον κόσμο, μέσω ενός συνδυασμού περιορισμών στους ρύπους, μακροπρόθεσμων κινήτρων για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μεγάλης κλίμακας και χαμηλού κόστους, διαμορφώνοντας έτσι μια ισχυρή κουλτούρα επενδύσεων και καινοτομίας.
– Εχετε θέσει πενταετείς στόχους μείωσης των εκπομπών μέχρι το 2050. Πώς εξελίσσεται αυτή η δια-δικασία;
– Χαράσσουμε τη στρατηγική μας για καθαρή ανάπτυξη και έχουμε ήδη σημειώσει σημαντική πρόοδο στην επίτευξη του μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών αερίων. Πετύχαμε τους στόχους που είχαμε θέσει στο πλαίσιο του «Climate Change Act 2008», και είμαστε σε καλό δρόμο σε ό,τι αφορά την υπερκάλυψη των στόχων μας για την τρίτη περίοδο. Φέτος, καταρρίψαμε το ημερήσιο ρεκόρ μας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσω ανανεώσιμων τεχνολογιών: 47% των εθνικών μας αναγκών καλύπτεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Συγκεκριμένα, το Η.Β. αποτελεί παγκόσμιο ηγέτη στον υπεράκτιο άνεμο – όπως και η Ελλάδα, στο Η.Β. διαθέτουμε από τις πλέον ευνοϊκές συνθήκες παγκοσμίως για την παραγωγή ενέργειας κατ’ αυτόν τον τρόπο. Για του λόγου το ασφαλές, οι εγκαταστάσεις υπεράκτιας αιολικής ενέργειας στο Η.Β. έχουν ισχύ όσο όλων των υπολοίπων χωρών μαζί. Ωστόσο, είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε περισσότερα, και να προχωρήσουμε με ακόμα πιο γρήγορους ρυθμούς.
– Η σύνοδος του Παρισιού πανηγυρίστηκε ως μεγάλη επιτυχία. Στην πορεία όμως αποδείχθηκε πως οι στόχοι που τέθηκαν δεν ήταν επαρκείς για την αναστροφή της κλιματικής κρίσης, ενώ αρκετά κράτη δεν υλοποίησαν τις δεσμεύσεις τους. Γιατί γίνονται σχεδόν πάντα «τόσο λίγα – τόσο αργά»;
– Η σύνοδος του Παρισιού αποτέλεσε μία καίρια πολυμερή συμφωνία: μία πολιτική δήλωση ότι ο κόσμος αναγνωρίζει την πρόκληση που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε και είμαστε αποφασισμένοι να αναλάβουμε δράση. Ωστόσο, ορθώς επισημαίνετε ότι η συλλογική μας απάντηση σε αυτή την πρόκληση απέχει σήμερα σημαντικά από αυτό που χρειάζεται. Γι’ αυτό η επόμενη σύνοδος για το κλίμα COP26 (σ.σ. προγραμματίζεται να γίνει στη Γλασκώβη 1-12/11/2021), είναι τόσο σημαντική, πέντε χρόνια μετά τη σύνοδο του Παρισιού. Κάθε χώρα καλείται να παρουσιάσει φιλόδοξες εθνικά καθορισμένες συνεισφορές (NDC) στον αγώνα για την επίτευξη του μηδενικού ισοζυγίου το συντομότερο δυνατόν και να διασφαλίσει ότι έχει διαμορφώσει μια μακροπρόθεσμη στρατηγική (LTS) για την εξάλειψη της συμβολής της στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Είμαστε πολύ υπερήφανοι για τον ρόλο μας στη διοργάνωση της συνόδου COP26, και είμαστε αποφασισμένοι να αξιοποιήσουμε την προεδρία μας για να επιταχύνουμε την κλιματική δράση και να οριστικοποιήσουμε τη δέσμη κατευθυντήριων οδηγιών του Παρισιού.
– Η πανδημία της COVID-19 ανέδειξε μια συνολική περιβαλλοντική κρίση. Η υπερθέρμανση του πλανήτη μοιάζει σαν την αυξημένη ένδειξη στο «παγκόσμιο θερμόμετρο». Πώς συνεχίζουμε;
– Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να συμπράξουμε και να δώσουμε μια συνδυασμένη απάντηση. Κάθε χώρα πρέπει να συνεισφέρει με τον δικό της τρόπο, ωστόσο οι ξεχωριστές δράσεις θα πρέπει να συμβάλουν σε ένα φιλόδοξο, παγκόσμιο σχέδιο δράσης. Για το Η.Β., είναι σημαντικό να δίνουμε το καλό παράδειγμα. Γι’ αυτό, έχουμε επενδύσει πάνω από 1 δισ. λίρες σε έργα καθαρής ενέργειας σε αναπτυσσόμενες χώρες τα τελευταία πέντε χρόνια, ενώ πέρυσι ανακοινώσαμε τη σύσταση του ταμείου Ayrton, ύψους 1 δισ. λιρών, με στόχο να βοηθήσουμε αναπτυσσόμενες χώρες να αποκτήσουν πρόσβαση σε καινοτόμες ενεργειακές τεχνολογίες.
– Σε ορισμένους κύκλους επικρατεί η αντίληψη πως τα μέτρα για την κλιματική αλλαγή επιβραδύνονται ή και συγκρούονται με την οικονομική ανάπτυξη. Ποια είναι η δική σας προσέγγιση;
– Δεν υπάρχει καμία απολύτως σύγκρουση μεταξύ της επίτευξης οικονομικής ευημερίας, της καταπολέμησης της φτώχειας και της ανισότητας, και της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και των περιβαλλοντικών κρίσεων. Η επένδυση στην αειφόρο ανάπτυξη δημιουργεί θέσεις εργασίας και διασφαλίζει το μακροπρόθεσμο μέλλον μας. Πάρτε για παράδειγμα τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: Ερευνα του Διεθνούς Οργανισμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (IRENA) αποδεικνύει ότι η ενίσχυση των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας οδηγεί στην αύξηση των θέσεων εργασίας στον κλάδο, αγγίζοντας τις 42 εκατ. θέσεις εργασίας παγκοσμίως μέχρι το 2050 – δηλαδή 4 φορές περισσότερες απ’ ό,τι σήμερα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το διάστημα μεταξύ 2015 και 2030, η οικονομία γύρω από τις χαμηλές εκπομπές στο Η.Β. θα μπορούσε να αναπτυχθεί 4 φορές ταχύτερα από την υπόλοιπη οικονομία, και να υποστηρίξει έως και 2 εκατ. θέσεις εργασίας. Από το 2012, το κόστος παραγωγής ενέργειας από υπεράκτια αιολικά έχει μειωθεί στο Η.Β. περισσότερο από 70%, ενώ με κάθε διπλασιασμό της παγκόσμιας παραγωγής ηλιακής και αιολικής ενέργειας, το κόστος παραγωγής μειώνεται κατά 28% και 15%, αντίστοιχα. Συνεπώς, δημιουργούμε θέσεις εργασίας, και κάθε φορά που αυτό επιτυγχάνεται, μειώνεται το κόστος παραγωγής.
– Πώς η κλιματική πολιτική δεν θα οδηγήσει στο να πληρώσουν ξανά οι πιο φτωχοί, κοινωνικά στρώματα και χώρες, τους μεγάλους ρυπαντές;
– Αυτή είναι μια εύλογη ανησυχία: Πρέπει να αποδείξουμε ότι η βιώσιμη δράση, οι κλιματικές φιλοδοξίες και η οικονομική ανάπτυξη συμβαδίζουν. Και οι πιο πλούσιες χώρες οφείλουν να αναλάβουν τον ρόλο που τους αναλογεί και να μοιραστούν τα οφέλη από την πρότερη ανάπτυξή τους. Γι’ αυτό, το Η.Β. έχει προχωρήσει στις διεθνείς δεσμεύσεις χρηματοδότησης που ανέφερα προηγουμένως και είμαστε αποφασισμένοι να μοιραστούμε την τεχνογνωσία μας και την παγκοσμίως πρωτοπόρο επιστημονική πρόοδο και τεχνολογία μας με άλλες χώρες. Το Η.Β. έχει επίσης δεσμευθεί να διπλασιάσει τις διεθνείς χρηματοδοτήσεις για το κλίμα το διάστημα 2020 με 2025, αγγίζοντας τις 11,6 δισ. λίρες, για να βοηθήσει αναπτυσσόμενες χώρες να μειώσουν εκπομπές, να βελτιώσουν την αντοχή τους στις κλιματικές επιπτώσεις και να περιορίσουν την αποψίλωση δασών. Η κλιματική αλλαγή είναι μια παγκόσμια πρόκληση, και θα ενισχύσουμε τις χώρες και τις κοινότητες εκείνες που θα επηρεαστούν περισσότερο.
Αισιοδοξία
– Η επόμενη σύνοδος για το κλίμα (COP26) προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί στη Γλασκώβη από 1-12 Νοεμβρίου. Μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι;
– Ναι, αλλά μόνο εάν ενεργήσουμε τώρα. Σε συνεργασία με την Ιταλία είμαστε αποφασισμένοι να αξιοποιήσουμε την προεδρία μας ώστε να επιταχύνουμε την προσπάθειά μας για την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού με μεγαλύτερη φιλοδοξία σε τρεις τομείς: προσαρμογή, μετριασμός, χρηματοδότηση. Εχουμε ό,τι χρειαζόμαστε για να προστατεύσουμε το περιβάλλον μας: τους πόρους, την τεχνογνωσία, την τεχνολογία. Αυτό που απαιτείται είναι ανάληψη δράσης και δέσμευση σε όλα τα επίπεδα.