Καιρού επιτρέποντος, καθημερινά, από τα χαράματα, ακόμα και αποβραδίς, οι μηχανότρατες της Αλεξανδρούπολης αποπλέουν για τους ψαρότοπους του Αιγαίου. Προς την ίδια κατεύθυνση ανοίγονται στολίσκοι από το Πόρτο Λάγος της Ροδόπης, την Καβάλα, τη Χαλκιδική, την Κατερίνη, αλλά και μηχανότρατες από «απέναντι», τα τουρκικά παράλια, δηλαδή. Σπεύδουν όλοι να καταλάβουν πλεονεκτική θέση στα αλιευτικά πεδία, στα διεθνή ύδατα ανοιχτά της Σαμοθράκης, της Λήμνου, των εκβολών του Εβρου μέχρι και χαμηλότερα τη Μυτιλήνη και τον Αη Στράτη.
Ο «πόλεμος της κουτσομούρας» –αφθονεί στο Θρακικό Πέλαγος και στα ανοιχτά των Δαρδανελλίων– μαίνεται χρόνια τώρα. Με παραβιάσεις των χωρικών μας υδάτων από τουρκικά αλιευτικά και απωθήσεις τους από ακταιωρούς του Λιμενικού μας, «τζαρτζαρίσματα» επί του πεδίου για το ποιος θα πάρει καλύτερη θέση στην επιφάνεια για να απλώσει δίχτυα και, εντέλει, πλημμυρίδα… τουρκικών αλιευμάτων στις ελληνικές ιχθυόσκαλες. Και μπορεί οι ψαράδες στο Βόρειο Αιγαίο να μη βιώνουν (ακόμα) στο πέλαγος την ελληνοτουρκική ένταση με τη μορφή που εξελίσσεται στο νότιο, με επίκεντρο το Καστελλόριζο, δέχονταν όμως χρόνια τώρα και εξακολουθούν να δέχονται, όπως λέει στην «Κ» ο γ.γ. του Συλλόγου Αλιέων Δήμου Αλεξανδρούπολης, Παναγιώτης Καραβάτης, κατά καιρούς πιέσεις και φοβέρες από τουρκικές ακταιωρούς «ώστε να εγκαταλείψουμε τα αλιευτικά πεδία και να εγκατασταθούν σε αυτά τα τουρκικά αλιευτικά σκάφη».
«Πώς σας πιέζουν δηλαδή;», ρωτάμε.
«Ερχονται κατά πάνω στα σκάφη μας, προς εκφοβισμό. Υπήρχαν ευθείες απειλές ότι είμαστε σε τουρκικά χωρικά ύδατα, ενώ ήμασταν σε ελληνικά ή διεθνή. Είχαμε “συλλήψεις” αλιευτικών μας σκαφών στα διεθνή ύδατα τα οποία αφέθηκαν αργότερα ελεύθερα, άλλα λεηλατημένα, γενικά υπήρχε μια περίοδος εκφοβισμού ώστε να εγκαταλείψουμε τα αλιευτικά πεδία ανατολικά, ιδιαίτερα στη Σαμοθράκη και τη Λήμνο».
Πέραν της τακτικής του εκφοβισμού για να απομακρυνθούν από τους πλούσιους ψαρότοπους, οι Ελληνες αλιείς φωνάζουν ότι οι τουρκικές μηχανότρατες παραβιάζουν συστηματικά τα ελληνικά χωρικά ύδατα για να ρίξουν δίχτυα σε απόσταση μικρότερη των έξι μιλίων «γκριζάροντας» με αυτόν τον τρόπο τις ακτές μας.
«Παρατηρείται συχνά το φαινόμενο αυτό;», ρωτάμε τον κ. Καραβάτη.
«Καθημερινά, στη Σαμοθράκη, στις ακτές της Αλεξανδρούπολης στις εκβολές του Εβρου», μας λέει.
«Και τι γίνεται αν εντοπιστεί ένα τουρκικό σκάφος στα ελληνικά νερά;», είναι η επόμενη ερώτησή μας.
«Ερχεται η ακτοφυλακή και κάνει προσπάθειες να το διώξει, το καταδιώκει μέχρι να βγει από τα ελληνικά χωρικά ύδατα. Βλέποντας όμως οι Τούρκοι ότι δεν υπάρχει καμία κύρωση ξανάρχονται».
Οπως, επίσης, καταγγέλλουν οι Ελληνες αλιείς, φορτία ψαριών που μπορεί να αλιεύονται και στα ελληνικά νερά φτάνουν μέσω ξηράς στις ιχθυόσκαλες της Βόρειας Ελλάδας και από εκεί στην αγορά. «Εχουμε ενημερώσει σχετικά από το 2018 τον εισαγγελέα Αλεξανδρούπολης που με τη σειρά του απευθύνθηκε στην ακτοφυλακή, πλην όμως καμία σύλληψη δεν έχει γίνει. Απλώς όταν τηλεφωνάμε και καταγγέλλουμε ότι οι Τούρκοι ψαρεύουν στα δικά μας χωρικά ύδατα βγαίνουν και τους διώχνουν», αναφέρει ο κ. Καραβάτης, προσθέτοντας πως ο ίδιος και το σωματείο του είχαν ενημερώσει και τον Κυριάκο Μητσοτακη όταν ως αρχηγός της αντιπολίτευσης είχε επισκεφθεί την Αλεξανδρούπολη.
«Ξέρουν πού βρίσκονται»
«Αποκλείετε το ενδεχόμενο να εισέρχονται κατά λάθος τα τουρκικά σκάφη εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων;», ρωτάμε. «Σίγουρα ξέρουν πού βρίσκονται, έχουν σκάφη με υπερσύγχρονα όργανα, διαθέτουν ναυτικές γνώσεις ώστε να γνωρίζουν πού πλέουν. Είναι κάτι που το κάνουν εσκεμμένα». Και ως προς το κίνητρο, αναφέρει: «Επειδή εμείς κάνουμε μια σωστή διαχείριση του ενάλιου πλούτου και των αποθεμάτων μας, ξέρουν ότι υπάρχουν πολλά ψάρια στη δική μας πλευρά και κάποιοι εξ αυτών τα παραβιάζουν τα έξι μίλια για να ψαρεύουν σε πιο πλούσιους ψαρότοπους».
Τριακόσιες ελληνικές μηχανότρατες επιχειρούν στις ελληνικές θάλασσας και τα διεθνή ύδατα, εκ των οποίων από τα λιμάνια της Βόρειας Ελλάδας, εξορμούν σχεδόν καθημερινά πενήντα σκαριά, ενώ και οι Τούρκοι, όπως αναφέρει, διαθέτουν έναν πολύ ισχυρό στόλο. «Οι Τούρκοι βγάζουν πολλά σκάφη. Αυτή την εποχή στα ανοιχτά της Σαμοθράκης μπορεί να δραστηριοποιούνται και πενήντα μηχανότρατες και γρι γρι με τουρκική σημαία. Εχουν πολύ μεγάλο στόλο, καμία σχέση με τον δικό μας, και αναπτύσσεται συνεχώς γιατί βλέπουν ότι υπάρχει πεδίο. Και ξέρετε, το αλιευτικό πεδίο τους το δίνουμε εμείς και εννοώ ως ελληνική πολιτεία διαχρονικά σε συνδυασμό με τη μη προστασία των θαλάσσιων συνόρων μας από την τουρκική αλιευτική παραβατικότητα».
Τι συμβαίνει όμως στις αθέατες «ναυμαχίες» για την κυριαρχία στους ψαρότοπους του Αιγαίου που είναι από τους πιο πλούσιους (κουτσομούρα, λαβράκι, χταπόδι, γαρίδα, ξιφίας, κ.ά.) λόγω καθόδου πληθυσμών από τη Μαύρη Θάλασσα, αλλά και της μεγάλης ποικιλίας τροφής από τα εκβάλλοντα ποτάμια;
«Τόσο εμείς όσο και οι Τούρκοι γνωρίζουμε τα αλιευτικά πεδία στα διεθνή ύδατα, που βεβαίως δεν είναι οριοθετημένα, αφού τα ψάρια δεν είναι λουλούδια για να φυτρώσουν κάπου αλλά μετακινούνται. Ξέρουμε όλοι μας με βάση την εμπειρία πού καταγράφονται μεγάλες συγκεντρώσεις και κατευθυνόμαστε σε αυτές. Εκεί, λοιπόν, προσπαθούμε ο κάθε ένας να πάρει την πιο ευνοϊκή θέση, για να το πω κομψά. Είναι πολύ δύσκολο όμως για ένα ελληνικό αλιευτικό να διασπάσει μια παράταξη δέκα-δώδεκα τουρκικών που είναι αναπτυγμένα στη σειρά και να τοποθετηθεί σε προνομιακό σημείο. Δεν μπαίνεις καν σε αυτή τη διαδικασία, εγκαταλείπεις την περιοχή και τελειώνει».
Στην ερώτηση εάν έχουν βάση οι κατά καιρούς αιτιάσεις ότι στα διεθνή ύδατα Ελληνες ψαράδες αγοράζουν από Τούρκους συναδέλφους τους ψάρια τα οποία στη συνέχεια προωθούν σαν δικά τους στην αγορά, το διαψεύδει κατηγορηματικά. «Το αποκλείω αυτό. Αλλού είναι το πρόβλημα. Μεγάλες ποσότητες των τουρκικών ψαριών, που μπορεί να αλιεύονται και εντός των χωρικών μας υδάτων, καταλήγουν ιδιαίτερα τώρα με την εξευτελιστική σχέση της τουρκικής λίρας με το ευρώ στην ελληνική αγορά».
Τι ακριβώς γίνεται;
«Πολύ απλά, τα ψάρια τους φορτώνονται σε ψυγεία στα λιμάνια της Καλλίπολης και της Αίνου, εκτελωνίζονται στα σύνορα και σε δύο ώρες βρίσκονται στην ιχθυόσκαλα της Καβάλας και σε άλλες δύο στη Θεσσαλονίκη. Αυτό γίνεται σχεδόν καθημερινά. Εχουμε μιλήσει μάλιστα για αυτό το θέμα και επειδή κάποια από αυτά τα ψάρια είναι προϊόντα παράνομης αλιείας θα έπρεπε να το δει η ελληνική πολιτεία».
Η επικοινωνία (τηλεφωνική) με τον καπετάν Παναγιώτη έγινε ενώ εκείνος είχε ρίξει δίχτυα δώδεκα μίλια ανατολικά της Σαμοθράκης και όπως μου είπε «έχω πιάσει μέχρι τώρα λίγους μπακαλιάρους και μερικά λαβράκια». Στο Θρακικό Πέλαγος επικρατούσε εκείνες τις ώρες γαλήνη. «Τίποτα δεν δείχνει σε εμάς ότι υπάρχει ένταση στον νότο με τους Τούρκους, εμείς εδώ έχουμε ησυχία».
Με έναν ηγέτη, απέναντι, που ορέγεται όχι μόνο τα ψάρια αλλά και τον υποθαλάσσιο πλούτο στο Αιγαίο, η ηρεμία κάθε άλλο παρά δεδομένη μπορεί να θεωρηθεί. Αν η φουρτούνα ξεσπάσει, όπως μας απειλεί, ο «πόλεμος της κουτσομούρας» θα φαντάζει καβγάς νηπίων.