Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γέμισαν φωτογραφίες με χριστουγεννιάτικα δέντρα και αγιοβασίληδες, γιρλάντες έχουν ήδη μπει σε εξώπορτες, λαμπάκια αναβοσβήνουν σε πολλά μπαλκόνια. Γιατί προσπαθούμε να φέρουμε τα Χριστούγεννα… πιο κοντά; Τι σημαίνει αυτό για τον ψυχισμό μας; Ζητήσαμε τη γνώμη τριών ειδικών.
«Ολοι λόγω πανδημίας αισθανόμαστε σε διαρκή απειλή και βιώνουμε, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, μια τραυματική εμπειρία. Επομένως, πολλοί έχουν ανάγκη να δραπετεύσουν από τη ζοφερή πραγματικότητα, την οποία είναι δύσκολο να επεξεργαστούν και να αποκωδικοποιήσουν. Θέλουν να βρεθούν σε μια (έστω και τεχνητή) ατμόσφαιρα που θα ανακαλεί όμορφες στιγμές του παρελθόντος και ταυτόχρονα θα δημιουργεί την ελπίδα για περισσότερες τέτοιες στιγμές στο μέλλον. Λαχταρούν να κινηθούν, προστατευμένοι, σε μια comfort zone – μια ζώνη οικειότητας και ανακούφισης», λέει στην «Κ» ο ψυχίατρος – ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος. «Ομως, ουσιαστικά είναι κι αυτό μέρος της άρνησης. Δεν θέλουμε να αντικρίσουμε κατάματα τον κίνδυνο της νόσου και του θανάτου και στρέφουμε το βλέμμα μας στο όνειρο. Οποιος επιλέξει αυτή την ψευδαίσθηση, λοιπόν, θα ανακουφιστεί προσωρινά, δεν θα είναι επαρκώς προετοιμασμένος για μια άσχημη έκβαση των πραγμάτων. Κι αν δει κάποιον δικό του άνθρωπο να αρρωσταίνει ή να πεθαίνει, θα νιώσει ακόμη πιο άδειος και απειλούμενος».
Ούτε ο ψυχίατρος Νίκος Μανούσης εκπλήσσεται με το φαινόμενο. «Η απειλή της νόσησης και του θανάτου φαντάζει πιο απειλητική από ποτέ. Η θλίψη, η στενοχώρια, ο μαρασμός, η αγωνία, το άγχος και ο εγκλεισμός ζητούν διέξοδο στη γιορτή, στα Χριστούγεννα που είναι συνυφασμένα με την αγάπη, την προσφορά, τη θαλπωρή, την οικογένεια, την παιδική ηλικία και τις διακοπές. Η λέξη “Χριστούγεννα” από μόνη της σηματοδοτεί την έλευση του Θεανθρώπου και μας οδηγεί υποσυνείδητα σε μια νέα αρχή, σε ένα καινούργιο ξεκίνημα. Είναι απολύτως φυσιολογικό και ερμηνεύσιμο, λοιπόν, στις ειδικές και ιδιαίτερες σημερινές συνθήκες –στέρηση των διαπροσωπικών επαφών, μη κανονικότητα στον χώρο της εργασίας, περιορισμός των εξόδων– το συναίσθημα της ανυπομονησίας να είναι εντονότερο. Τα φετινά Χριστούγεννα θα είναι για όλους μας διαφορετικά, αλλά θα πρέπει να έχουν ένα βαθύτερο νόημα, το οποίο καθένας μας οφείλει να το αναζητήσει μέσα του».
Τη δική του εξήγηση δίνει ο Στέλιος Στυλιανίδης, ψυχίατρος – ψυχαναλυτής, καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο: «Είναι αυτό που στην ψυχανάλυση ονομάζεται συλλογική υπομανιακή άμυνα απέναντι στην επικείμενη κατάθλιψη. Κάτι αντίστοιχο συνέβη και την παραμονή του lockdown, όταν όλοι είχαν ξεχυθεί στους δρόμους. Πρόκειται για μια φυγή προς τα μπρος, προς μια χαρά που δεν μπορεί να έρθει, μια χαρά αναγκαστικά εσωτερικευμένη, μια και η πραγματικότητα τη δυσκολεύει. Την περιμένουμε σαν σύμβολο, λοιπόν. Λαχταράμε να έρθουν τα Χριστούγεννα, να είμαστε πιο κοντά, να είμαστε ανέμελοι. Κυριαρχεί η σκέψη ότι όλα θα είναι όπως πριν. Είναι μια ομαδική αυταπάτη…».