«Προσέξτε μην πατήσετε τα κυκλάμινα, είναι τα πρώτα που συναντάμε στη διαδρομή», μας προειδοποιεί ο Βασίλης, βλέποντας ότι με την Πωλίνα έχουμε πιάσει κουβέντα και περπατάμε χαλαρές. Αρχίζουμε να προσέχουμε τον βηματισμό μας και συγκεντρωνόμαστε στην πορεία μας που είχε για αφετηρία το εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας, στην πλατεία της Παλιάς Πεντέλης, και θα ολοκληρωθεί στη Αγία Μαρίνα των Μελισσίων διασχίζοντας μέρος του οικισμού της Νέας Πεντέλης. Μαζί μας και ο Αλέξανδρος Αργυρόπουλος, αντιπρόεδρος του φυσιολατρικού συλλόγου SOS rematia, ο οποίος έχει πάρει μέρος στη διάνοιξη του μονοπατιού (που αποτελεί κομμάτι του ρέματος Πεντέλης – Χαλανδρίου). Εκείνος, ως πιο ειδικός, πρότεινε να μην ξεκινήσουμε την κατάβασή από τη σπηλιά του Νταβέλη Αμώμων, διότι η διαδρομή είναι πιο απαιτητική.
Αν κάνετε πεζοπορία, δεν θα χρειαστείτε περισσότερο από 1,5 ώρα με χαλαρό βηματισμό. Εμείς ολοκληρώσαμε τη διαδρομή σε 2,5 ώρες, διότι όταν είσαι αρχάριος δεν ακολουθείς εύκολα τον ρυθμό των πιο έμπειρων. Επιπλέον, κάναμε ένα εικοσάλεπτο διάλειμμα για σνακ και αρκετές μικρότερες στάσεις για φωτογραφίες και μίνι ξενάγηση στις ομορφιές και τα αξιοθέατα της ρεματιάς.Βρισκόμαστε σε ύψος 460 μ. και στα δεξιά μας ο δρόμος δίπλα από το καφέ «Παλάτσιο» μας οδηγεί έπειτα από μερικές στροφές στην είσοδο του δασικού κομματιού. Μην μπείτε αμέσως, αξίζει να ξεστρατίσετε για λίγο και να κατεβείτε στο ρέμα Πεντέλης – Χαλανδρίου που περνάει κάτω από το πέτρινο γεφύρι στα δεξιά σας.
Τα τεράστια κλαδιά από τα πλατάνια απλώνονται παντού τριγύρω, δημιουργώντας ένα παραμυθένιο σκηνικό. Μόλις ξαναβγείτε στον δρόμο κινηθείτε δεξιά, αναζητήστε με το βλέμμα σας τα πορτοκαλιά κορδελάκια στα κλαδιά των δένδρων που σηματοδοτούν το μονοπάτι, διότι τα δενδρύλλια που φυτεύθηκαν μετά την τελευταία φωτιά έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται κρύβοντας κάπου κάπου τα ίχνη του. «Φύτεψαν πολλά γιατί δεν φαντάστηκαν ότι θα έπιαναν όλα και τώρα το ένα δένδρο είναι κοντά στο άλλο», εξηγεί ο Βασίλης, γνώστης της φυσιολογίας του ρέματος. Κάθε τόσο ανάμεσα στα νεαρά καταπράσινα πεύκα καρβουνιασμένοι μαύροι κορμοί μαρτυρούν την καταστροφική δύναμη της φωτιάς. Δεν είναι οι μοναδικοί μάρτυρες, όπως θα δούμε λίγο πιο κάτω. Επειτα από ολιγόωρη κατηφορική πορεία, «ξεφυτρώνει» απέναντι ο οικισμός της Νέας Πεντέλης. Βάζω σημάδι τον τεράστιο πυλώνα της ΔΕΗ, διότι ευθεία κάτω, δίπλα στη ρεματιά, βρέθηκαν ίχνη της αρχαίας οδού της λιθαγωγίας – του δρόμου που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι για να μεταφέρουν όγκους μαρμάρου από το λατομείο της Πεντέλης για την κατασκευή του Παρθενώνα και άλλων σημαντικών μνημείων.
Συνεχίζοντας την πορεία μας συναντάμε κατεστραμμένα κτίρια κυρίως από τις φωτιές και παλιές περιφράξεις που δυσκολεύουν σε κάποια σημεία το πέρασμα και απαιτούν την προσοχή μας.Μέχρι τη λεωφόρο Παναγούλη, όπου θα αρχίσουμε να περπατάμε δίπλα στη ρεματιά, η πεζοπορία περνά από τις οδούς Μιαούλη – Ναυαρίνου – Σκρα, ένα «αστικοποιημένο» κομμάτι του βουνού, και από τις κατασκηνώσεις της Νέας Πεντέλης (σε ύψος 383 μ.). Για τους πιο απαιτητικούς, ωστόσο, υπάρχει ένα πιο δύσκολο κομμάτι που περνάει από το πρανές, δίπλα από τις παλιές εγκαταστάσεις του δήμου, και οδηγεί απευθείας στη Μιαούλη.
Φτάνοντας στη λεωφόρο, ο Αλέξανδρος μας προτρέπει να δούμε το διάσημο, άλλοτε, καφενείο του Μαυρομάτη μέσα στη ρεματιά, το οποίο επισκέπτονταν οι κάτοικοι της Πεντέλης και των γειτονικών περιοχών για καφέ και τσίπουρα. «Πνιγμένο» στη βλάστηση, είχε επίσης παγόνια και άλλα ζώα. Στην απέναντι πλευρά της ρεματιάς βλέπουμε ένα μικρό εγκαταλελειμμένο αντλιοστάσιο της ΕΥΔΑΠ, το οποίο κάλυπτε τις τοπικές ανάγκες ύδρευσης της περιοχής πριν από τη σύνδεση με το κεντρικό δίκτυο.
Τα αξιοθέατα και οι μικρές εκπλήξεις που κρύβει η ρεματιά
Το κομμάτι από τη λεωφόρο Παναγούλη έως τα Μελίσσια έκρυβε αρκετές εκπλήξεις. Η διαδρομή κινείται κυρίως δίπλα στο ρέμα, γι’ αυτό το φως δεν είναι τόσο δυνατό ακόμα και τις μέρες με έντονη ηλιοφάνεια. Δροσερό καταφύγιο σε όσους το επισκέπτονται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Την περιέργειά μου κεντρίζει η ταμπέλα «Βύθουλας» πάνω στο μονοπάτι. Πρόκειται για μια φυσική λεκάνη στο μέσο της ρεματιάς –πάνω από την οδό Μαράθη–, με βάθος περίπου δύο μέτρα, που κατά τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, λέγεται, ότι έκαναν τις βουτιές τους οι κάτοικοι.Παρακάτω είδαμε το πέτρινο φράγμα μήκους δέκα μέτρων, στο τέρμα της οδού Αριστείδου. Μια κατασκευή του 1920 που στο μέγιστο ύψος της δημιουργείται ένας μικρός καταρράκτης.
Στην πορεία, διασχίσαμε το φυτώριο –ναι, το μονοπάτι περνάει μέσα από ένα φυτώριο–, για να φτάσουμε στο μονότοξο πέτρινο γεφύρι που θεωρείται ότι είναι της ίδιας εποχής με το πεντάτοξο μαρμάρινο γεφύρι της Δουκίσσης Πλακεντίας, στα όρια Βριλησσίων – Μελισσίων, χτισμένο το 1836 με χρηματοδότηση της Sophie de Marbois-Lebrun, που ήταν Δούκισσα της Πλακεντίας. Το πρώτο εξυπηρετούσε στη μεταφορά μαρμάρων για το χτίσιμο του δεύτερου. Κατά μήκος της διαδρομής είδαμε επίσης πέτρινες δεξαμένες και αναβαθμίδες, που μαρτυρούν ότι οι άνθρωποι παλιότερα καλλιεργούσαν τη γη της ρεματιάς και χρησιμοποιούσαν το νερό για να ποτίζουν. Το παλιό κτίριο που επίσης συναντήσαμε έχει γίνει πρόταση από το SOS rematia να γίνει αναψυκτήριο.Ακόμα και η έξοδος στην Αγία Μαρίνα έκρυβε μυστικά: πίσω από τον ναό ξεκινάει ένας πανέμορφος πεζόδρομος που προχωράει κατά μήκος της ρεματιάς, από πάνω αυτή τη φορά, και καταλήγει στην οδό Ανδρέα Παπανδρέου στα Μελίσσια, όπου ήταν και ο τερματισμός της δικής μας περιπατητικής διαδρομής. Εδώ συμβάλλει και το ρέμα του Αγίου Σίλα.
Η πρωτοβουλία της χάραξης, της σηματοδότησης και του καθαρισμού έγινε από εθελοντές των φυσιολατρικών συλλόγων (Βριλησσός, SOS rematia, κ.ά.). Ο Αλέξανδρος Αργυρόπουλος επισημαίνει ότι η δημιουργία περισσότερων πεζογεφυρών θα διευκόλυναν τους περιπατητές να διέρχονται από τη μια πλευρά στην άλλη, κάνοντας τη διαδρομή προσβάσιμη σε περισσότερο κόσμο.
Χλωρίδα και πανίδα
Αν περπατήσετε τη διαδρομή κάποιες φορές, θα αρχίσετε να παρατηρείτε, να αναγνωρίζετε και να απολαμβάνετε τη βλάστηση αλλά και τα ζώα που ζουν μέσα στη ρεματιά.
• Εκτός από τις αλεπούδες που τελευταία έχουν κάνει και πάλι την εμφάνισή τους όχι πολύ μακριά από τους οικισμούς της Πεντέλης, μεγάλο ενδιαφέρον έχουν τα πουλιά τα οποία έχουν επιλέξει το δάσος και τη ρεματιά για σπίτι τους. Ανάμεσά τους θα δείτε κουκουβάγιες, γκιώνηδες, κοκκινολαίμηδες, κότσυφες, σπίνους, καρδερίνες, φλώρους και τα ψαρόνια, κ.ά.
• Εντονη και σημαντική είναι η παρουσία της κίσσας στη ρεματιά, ένα πουλί που λειτουργεί ως φυσικός αναδασωτής, καθώς κάθε χρόνο αποθηκεύει εκατοντάδες βελανίδια στο χώμα που γίνονται πουρνάρια.
• Οσον αφορά τη βλάστηση, στο τοπίο κυριαρχούν τα πεύκα στα ορεινά και τα πλατάνια, οι λεύκες και τα κυπαρίσσια στη ρεματιά.
• Αμυγδαλιές, κουμαριές, δάφνες και ελιές υπενθυμίζουν ότι η ρεματιά ήταν καλλιεργήσιμη γη και μέρος της καθημερινότητας των ανθρώπων που ζούσαν γύρω της.