Μπορεί το κίνημα #ΜeΤoo να βρίσκεται εν πλήρει εξελίξει, ωστόσο η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει ένα κακοποιημένο παιδί στην Ελλάδα, προκειμένου να καταγγείλει τον κακοποιητή του, είναι ψυχοφθόρος και εξαντλητική. Τρεις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, τα Παιδικά Χωριά SOS, το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η Terre des Hommes Ελλάδας, κάνουν έκκληση προς την πολιτεία να καταργήσει την καθιερωμένη τακτική, που περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενες καταθέσεις των παιδιών-θυμάτων σε διαφορετικές υπηρεσίες (προανάκριση, ιατροδικαστική εξέταση, κύρια ανάκριση, πραγματογνωμοσύνη, ακροαματική διαδικασία κ.ά.) και την καθιστά ιδιαίτερα τραυματική για τους ανηλίκους, οι οποίοι επαναθυματοποιούνται. Τα παραπάνω προσυπογράφει σε ανάλογο πόρισμά του και ο Συνήγορος του Παιδιού.
«Ζητούμε την έναρξη λειτουργίας των Αυτοτελών Γραφείων Ανηλίκων Θυμάτων ή άλλως “Σπιτιών του Παιδιού”, ενός θεσμού διαδεδομένου στο εξωτερικό εδώ και δεκαετίες, ο οποίος έχει θεσμοθετηθεί και στη χώρα μας το 2017 (Ν. 4478/2017)», σημείωσε χθες σε διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου η καθηγήτρια Εγκληματικής Ψυχολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης, Ολγα Θεμελή. «Το πλαίσιο είχε θεσμοθετηθεί, είχαν νοικιαστεί οικήματα σε πέντε πόλεις, πολλοί ψυχολόγοι είχαν εκπαιδευτεί στις ΗΠΑ, στο National Children’s Advocacy Center, με υποτροφία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος». Απαξ και άλλαξε η κυβέρνηση, οι διαδικασίες «πάγωσαν» και έκτοτε οι απαντήσεις που έχουν δοθεί από τους αρμόδιους επί του θέματος είναι αόριστες.
«Η φιλοσοφία είναι το παιδί να μεταβαίνει σε χώρο φιλικό προς αυτό, όπου θα δίνει σε έναν εκπαιδευμένο επαγγελματία μια μοναδική κατάθεση για το συμβάν, για το οποίο κατά κανόνα δεν υπάρχουν άλλα αποδεικτικά στοιχεία πέρα από τη δική του μαρτυρία», περιγράφει η καθηγήτρια. Ιδανικά, στο ίδιο οίκημα θα πρέπει να συστεγάζονται τόσο συμβουλευτικές υπηρεσίες όσο και ιατροδικαστικές. Το εν λόγω μοντέλο λειτουργεί εδώ και δεκαετίες στις ΗΠΑ (1.000 Σπίτια), στις σκανδιναβικές χώρες, αλλά και στη Βουλγαρία (20), στην Κροατία (1), στην Τουρκία (30), στην Κούβα (3) κ.α.
Τα όσα καλείται να αντιμετωπίσει ένας έφηβος στην Ελλάδα μόλις του έχει συμβεί το πιο τραγικό περιστατικό της ζωής του, περιέγραψε γλαφυρά ο κ. Στέργιος Σιφνιός, από τα Παιδικά Χωριά SOS. «Συνήθως το θύμα βρίσκεται σε μια ημιλιπόθυμη κατάσταση, καθώς του έχουν χορηγήσει και ναρκωτικές ουσίες, κάθεται σε ένα παγκάκι, απ’ όπου το μαζεύει ένα περιπολικό, το μεταφέρει στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα και από εκεί συνήθως στη ΓΑΔΑ, το πιο τρομακτικό ίσως κτίριο της πόλης, όπου μεταφέρεται στο ανακριτικό γραφείο· εκεί θα αρχίσουν να τον βομβαρδίζουν με ερωτήσεις». Πολλές φορές τα παιδιά μετανιώνουν για την απόφασή τους να «μιλήσουν».
Προσέγγιση
«Από τη δεκαετία του ’80 έχουν γίνει πολλές μελέτες για τη βέλτιστη προσέγγιση των κακοποιημένων παιδιών», επισημαίνει η κ. Θεμελή, «είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα περιστοιχίζονται από ένστολους (συχνά είναι πάνω από ένα άτομο), οι οποίοι αντιπροσωπεύουν στα μάτια τους την εξουσία και τους θέτουν ερωτήσεις χρησιμοποιώντας μια ορολογία, που συχνά τους είναι άγνωστη· εν προκειμένω, παιδιά ηλικίας πέντε και επτά ετών δεν αντιλαμβάνονται 50%-60% από το περιεχόμενο των ερωτήσεων, όπως π.χ. την έννοια της διείσδυσης». Και ο τρόπος που τίθενται οι ερωτήσεις παίζει ρόλο, «γιατί ένα παιδί υποβάλλεται και καθοδηγείται εύκολα, ενώ συχνά όταν φοβάται, μπορεί να παραλύσει και να μείνει άφωνο». Ετσι, μπορεί να πέσουν σε αντιφάσεις, «και γι’ αυτό να κριθούν αναξιόπιστες οι μαρτυρίες τους και να επιστρέψουν στο κακοποιητικό περιβάλλον από το οποίο ήλθαν».
Διαβάστε επίσης:
• «Ασπίδα» η καλή σχέση με τους γονείς
• Κακοποιημένοι ανήλικοι, το μαρτύριο συνεχίζεται
• «Τα παιδιά νομίζουν ότι φταίνε τα ίδια για την κακοποίηση»