Τρία χρόνια παραπάνω θα μένουν στη φυλακή όσοι έχουν καταδίκες για σοβαρά εγκλήματα, σύμφωνα με νέες ρυθμίσεις της κυβέρνησης, που έχει έτοιμες το υπουργείο Δικαιοσύνης, στο πλαίσιο των βελτιώσεων που επεξεργάζεται από καιρό, για να υπάρξουν διορθωτικές νομοθετικές παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα, που ψηφίστηκε παραμονές των εκλογών του 2019. Οι νέες νομοθετικές προβλέψεις για τη βαριάς μορφής εγκληματικότητα, σύμφωνα με τις πληροφορίες της «Κ», θα αφορούν ανθρωποκτονίες, ληστείες, βιασμούς, σεξουαλικές κακοποιήσεις και προσβολές γενετήσιας ελευθερίας καθώς και άλλα σοβαρά εγκλήματα.
Οι προτεινόμενες μεταβολές που έχουν «κλειδώσει» δεν αυξάνουν τα ανώτατα όρια των ποινών που σήμερα προβλέπονται για σοβαρά εγκλήματα, αλλά τον χρόνο που οι καταδικασθέντες θα μένουν στη φυλακή. Στόχος δηλαδή των αλλαγών, που θα φέρει σύντομα η κυβέρνηση, είναι να μένουν περισσότερο χρόνο στη φυλακή οι καταδικασθέντες για βαριά εγκλήματα. Οι αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα επιταχύνθηκαν από κυβερνητικής πλευράς μετά τις πολιτικές αντιπαραθέσεις που πυροδοτήθηκαν με αφορμή το ειδεχθές έγκλημα στα Γλυκά Νερά, όπου μια γυναίκα 20 χρόνων, μητέρα ενός μωρού μόλις 11 μηνών, βρήκε τραγικό θάνατο από αδίστακτους ληστές, με την κοινή γνώμη να βιώνει το αποτρόπαιο γεγονός με αισθήματα ανασφάλειας και αγωνίας.
Πρόγευση για την κατεύθυνση των αλλαγών έδωσε ο υπουργός Δικαιοσύνης Κωνσταντίνος Τσιάρας μιλώντας στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Βασική ρύθμιση, που καθορίζει τις επικείμενες αλλαγές της κυβέρνησης για τη βαριά εγκληματικότητα είναι η αύξηση του ορίου για την απόλυση υπό όρους καταδίκων για ιδιαιτέρως ειδεχθή εγκλήματα ή εγκλήματα που εμπεριέχουν έντονη μορφή βίας και εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας. Ειδικότερα, για ποινές κάθειρξης ώς 20 χρόνια, αυξάνεται ο καθαρός χρόνος κράτησης ενός καταδίκου στη φυλακή από τα 2/5 στα 3/5. Για παράδειγμα, καταδικασμένος σε ποινή 15 χρόνια κάθειρξης για βιασμό, θα παραμείνει στη φυλακή με την προτεινόμενη αλλαγή για τρία χρόνια παραπάνω σε σύγκριση με ό,τι ισχύει ώς τώρα. Δηλαδή αντί να βγει από τη φυλακή μετά 6 χρόνια υποχρεωτικής πραγματικής έκτισης ποινής, όπως ισχύει σήμερα, θα μένει μέσα τουλάχιστον 9 χρόνια.
Αλλο παράδειγμα: καταδικασμένος για ληστεία που διαπράχθηκε με σκληρότητα, βασανισμό, ξυλοδαρμό, δέσιμο και λοιπά, για την οποία επιβλήθηκε κάθειρξη 12 χρόνων, με τη νέα ρύθμιση, αυξάνεται ο χρόνος έκτισης της ποινής για δύο ή δυόμισι χρόνια. Αντί να βγει, όπως συμβαίνει σήμερα, ο καταδικασμένος στα 4 χρόνια και δέκα μήνες (καθαρή έκτιση ποινής) θα κάθεται μέσα ώς τα 7 χρόνια και 3 μήνες.
Επίσης, σημαντική είναι η ρύθμιση με την οποία σε όλα αυτά τα εγκλήματα (ανθρωποκτονίες, ληστείες, βιασμούς κ.λπ.) καταργούνται ορισμένα ευεργετήματα ή διευκολύνσεις που ισχύουν σήμερα για τους καταδικασθέντες. Ειδικότερα:
• Καταργείται η απόλυση από τη φυλακή με όρο τον κατ’ οίκον περιορισμό του καταδίκου.
• Καταργείται η έκτιση του υπόλοιπου της ποινής του με βραχιολάκι.
Τα ισόβια
Και ενώ για τις ποινές πολυετών καθείρξεων ώς 20 χρόνια, οι επικείμενες αλλαγές είναι «κλεισμένες» από κυβερνητικής πλευράς, για τα ισόβια, ποινή που προβλέπεται για ανθρωποκτονίες και άλλα βαρύτατα εγκλήματα, το θέμα παραμένει ανοικτό και η νομοπαρασκευαστική επιτροπή του υπουργείου Δικαιοσύνης υπό τον καθηγητή Λάμπρο Μαργαρίτη, συνεδρίασε αργά την Παρασκευή και αναμένεται και νέα συνεδρίαση για να οριστικοποιηθούν οι όποιες αποφάσεις.
Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», ο υπουργός Δικαιοσύνης σε συνεννόηση με το Μέγαρο Μαξίμου έχει δώσει το περίγραμμα των αλλαγών σε ό,τι αφορά τους ισοβίτες και την έκτιση της ποινής τους, σηματοδοτώντας αύξηση του χρόνου που θα μένουν στη φυλακή. Δύο εκδοχές είναι πάνω στο τραπέζι των συζητήσεων της επιτροπής αυτή τη στιγμή.
Η μία είναι τα 16 χρόνια που είναι σήμερα ο χρόνος που μένει ένας ισοβίτης στη φυλακή να γίνουν 20. Και η δεύτερη να γίνουν 18. Δηλαδή πριν συμπληρώσει 20 ή 18 χρόνια μέσα, να μην μπορεί να ζητήσει ένας ισοβίτης απόλυση με όρους και σε κάθε περίπτωση η δυνατότητά του να αποφυλακιστεί να είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας.
Εκείνο που επίσης προβληματίζει –και έχει τεθεί ήδη από δικαστικούς, νομικούς και εισαγγελείς– είναι αν θα υπάρξουν αλλαγές στις ποινές για βαρύτατα εγκλήματα, καθώς με τον νέο Ποινικό Κώδικα (του 2019) οι ποινές που έχουν προβλεφθεί προκαλούν συζητήσεις, αντιδράσεις και αντικρουόμενες απόψεις, όχι μόνον από νομικής αλλά και από πολιτικής πλευράς.
Συγκεκριμένα, για τις ανθρωποκτονίες, βαριές ληστείες και άλλα εγκλήματα προβλέπονται ισόβια, αλλά δίδεται η δυνατότητα να επιβληθεί και κάθειρξη ώς 10 χρόνων. Αυτή η εναλλακτική δυνατότητα ποινής πολλοί υποστηρίζουν ότι πρέπει να καταργηθεί και το δικαστήριο, αν θέλει, να μη βάλει ισόβια αλλά να επιβάλει μικρότερη ποινή αναγνωρίζοντας ελαφρυντικά στον κατηγορούμενο. Μένει να δούμε τι επ’ αυτού θα αποφασίσει η κυβέρνηση. Πάντως, το αίσθημα ασφάλειας και δικαιοσύνης των πολιτών αποτελεί προτεραιότητα μιας ευνομούμενης πολιτείας.