Στόχοι για την ανάπτυξη της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ στον 21ο αιώνα

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η κοινωνία αναγνώρισε τη μεγάλη σημασία του Εθνικού Συστήματος Υγείας και των υγειονομικών στην αντιμετώπιση αυτής της πρωτοφανούς κρίσης. Οι κλινικές και τα εργαστήρια της Ιατρικής Σχολής Αθηνών ήταν στην πρωτοπορία αυτής της εθνικής προσπάθειας, αφού η Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ καλύπτει διαχρονικά το 1/3 των νοσηλευτικών αναγκών στο Λεκανοπέδιο της Αττικής. Για να συνεχιστεί και να ενισχυθεί αυτή η σημαντική αποστολή απαιτείται η περαιτέρω υποβοήθηση και χρηματοδότηση της καθημερινής εργασίας των μελών ΔΕΠ. Για να ανταποκριθεί στις σημερινές ανάγκες για βασική και μεταφραστική έρευνα, ανάπτυξη νέων διαγνωστικών και θεραπευτικών τεχνολογιών, πρέπει επίσης να χορηγηθούν νέες θέσεις μελών ΔΕΠ, δίνοντας τη δυνατότητα σε Ελληνες επιστήμονες του εξωτερικού να ενταχθούν στο δυναμικό της αλλά και σε νέους επιστήμονες που προσφέρουν ήδη τις υπηρεσίες τους στην Ιατρική Σχολή ως ακαδημαϊκοί υπότροφοι ή ως συνεργάτες. Τα κίνητρα πρέπει να είναι ακαδημαϊκά αλλά και οικονομικά, με ριζική αναθεώρηση των εργασιακών σχέσεων των μελών ΔΕΠ, ούτως ώστε η απασχόλησή τους να είναι πλήρης, αλλά όχι αποκλειστική.
 
Νομοθετικές ρυθμίσεις για τη μείωση της αντιαναπτυξιακής γραφειοκρατίας είναι απαραίτητες. Η απλούστευση των διαδικασιών στους Ειδικούς Λογαριασμούς Κονδυλίων Ερευνας (ΕΛΚΕ), με ταυτόχρονη διατήρηση της διαφάνειας, είναι καίριας σημασίας, ώστε ποσά που προέρχονται από εξωτερικές πηγές να μπορούν να απορροφηθούν άμεσα, η πρόσληψη προσωπικού να μη χρειάζεται μήνες να διεκπεραιωθεί, όπως και αντίστοιχα οι λοιπές δαπάνες. Επιπρόσθετα, η δημόσια χρηματοδότηση της έρευνας με αξιοκρατικά κριτήρια, οι νομοθετικές ρυθμίσεις για τις ευρεσιτεχνίες, τις δωρεές και τα «τεχνολογικά πάρκα- hubs» μέσα στα πανεπιστήμια να συμβάλουν στην ανάπτυξη και στο «brain gain». Η πανδημία COVID-19 ανέδειξε τη σημασία της αναβαθμισμένης τεχνολογίας που πλέον διαθέτουμε στο πανεπιστήμιο για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και την ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων.
 
Η Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ ανοίγει νέα σελίδα στην ιστορία της ιδρύοντας το πρώτο αγγλόφωνο προπτυχιακό πρόγραμμα, μετά την επιτυχημένη συνεργασία μελών της Ιατρικής Σχολής με πανεπιστήμια της Ευρώπης και των ΗΠΑ και ιδιαιτέρως στο πλαίσιο της συμμαχίας CIVIS. Στο CIVIS συμμετέχουν εννέα πανεπιστήμια μεταξύ των οποίων και το ΕΚΠΑ και αποτελεί υλοποίηση της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη δημιουργία των προϋποθέσεων για ένα κοινό ευρωπαϊκό πτυχίο στο μέλλον. Ηδη, μέλη της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ προγραμματίζουν κοινά προπτυχιακά και μεταπτυχιακά μαθήματα στην αγγλική γλώσσα, τα οποία θα διευκολύνουν την κινητικότητα των φοιτητών και των καθηγητών μεταξύ των πανεπιστημίων που συμμετέχουν στο CIVIS.
 
Οι πρυτανικές αρχές και η Σύγκλητος έχουν προχωρήσει επιπλέον στην ίδρυση αυτοτελών οριζόντιων ακαδημαϊκών δομών με διεπιστημονικό προσανατολισμό για την ικανοποίηση των ερευνητικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και αναπτυξιακών αναγκών της χώρας. Οι δράσεις αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, 15 Κέντρα Αριστείας, 18 Κέντρα Εμπειρογνωμοσύνης Σπανίων Νοσημάτων, το Γραφείο Προσέλκυσης Χρηματοδοτήσεων και το Κέντρο Ερευνας, Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας «Αρχιμήδης». Παράλληλα, για την υποστήριξη αυτών των δράσεων αποφασίστηκε η δημιουργία τεσσάρων κεντρικών, οριζόντιων ερευνητικών εργαστηρίων –core facilities– με προμήθεια νέου, σύγχρονου ερευνητικού εξοπλισμού. Οι εξελίξεις στη γενωμική, την πρωτεωμική, τη μεταβολομική, την επιδημιολογία έχουν κάνει επιτακτική τη διαχείριση και ανάλυση ενός εξαιρετικά μεγάλου όγκου δεδομένων, που συνοπτικά ονομάζονται big data, το οποίο είναι επίσης σε εξέλιξη. Διευκολύνουμε μέσω ΕΛΚΕ την πρώιμη και δωρεάν πρόσβαση σε νέες, καινοτόμες θεραπείες μέσω των κλινικών μελετών. Σημαντικός αριθμός κλινικών ερευνητικών κέντρων λειτουργούν ήδη στην Ιατρική Σχολή με πιστοποίηση και αυστηρούς κανόνες και προσελκύουν κονδύλια από ιδιωτικούς φορείς του εξωτερικού. Προχωρούμε, τέλος, το επόμενο διάστημα στη δημιουργία μιας ηλεκτρονικής ενημερωτικής πύλης του ΕΚΠΑ, με τη μορφή μιας σύγχρονης ιστοσελίδας συνεχούς ροής, με επιστημονικό, ακαδημαϊκό και ερευνητικό περιεχόμενο, και ειδικά ερευνητικά-θέματα αφιερώματα, που θα αφορά σε όλες τις Σχολές και Τμήματα του ΕΚΠΑ και ιδιαίτερα στην Ιατρική Σχολή.
 
Για να συνεχιστεί η αναπτυξιακή πορεία της Ιατρικής Σχολής απαιτείται όχι μόνο η συνδρομή της Πολιτείας αλλά και η ενεργοποίηση όλων των μελών της Σχολής. Χρειαζόμαστε σε καίριες θέσεις επιστήμονες ώριμους και έμπειρους, που κατ’ αρχήν στον τομέα της εξειδίκευσής τους χαρακτηρίζονται από αριστεία, σημαντικές επιστημονικές δημοσιεύσεις και αναγνώριση από την κοινωνία. Εχουμε όλοι ευθύνη να παρεμβαίνουμε για την εξασφάλιση της ποιότητας της προσφερόμενης γνώσης από τη Σχολή μας, καθώς και για την επιλογή των πλέον σοβαρών και ικανών στελεχών για θέσεις ευθύνης και διοίκησης της Ιατρικής Σχολής.
 
Ταυτόχρονα, είναι σημαντική η στενή συνεργασία όλων των βαθμίδων διοίκησης στο Πανεπιστήμιο, με συνέργειες όλων μας και συστράτευση για την επίτευξη των κοινά αποδεκτών στόχων, χωρίς συντεχνιακές λογικές και αποκλεισμούς. Επίτευξη στόχων, όπως η παροχή αναβαθμισμένης εκπαίδευσης στους φοιτητές και το ξενόγλωσσο πρόγραμμα, η διευκόλυνση της έρευνας στις καλύτερες εργαστηριακές συνθήκες για κάθε μέλος ΔΕΠ, η απρόσκοπτη πραγματοποίηση του κλινικού έργου, η διαφάνεια και η λογοδοσία στις αποφάσεις μακριά από προσωπικά συμφέροντα, καθώς και η εξωστρέφεια και η προσφορά μας στα κοινά, όπως στις ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες, θα συμβάλουν για μία ακόμη καλύτερη Ιατρική Σχολή.
 
* O κ. Θάνος Δημόπουλος είναι καθηγητής της Ιατρικής Σχολής και πρύτανης του ΕΚΠΑ.