«Παράθυρο» για την ανέγερση πολυώροφων κτισμάτων στην Αμοργό και σε νησιά του Αιγαίου, παρά το ειδικό προστατευτικό καθεστώς που εκεί ισχύει, αφήνουν γνωμοδοτήσεις του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ) και του τμήματος Παραδοσιακών Οικισμών του υπουργείου Ναυτιλίας. Στην υπόθεση παρενέβη και η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), συντασσόμενη με τον Δήμο Αμοργού, την πολεοδομία Νάξου που ανακάλεσε την οικοδομική άδεια και τοπικούς φορείς που ζητούν να μην αλλάξει μέσω «ερμηνειών» το πολεοδομικό καθεστώς που ισχύει στους παραδοσιακούς οικισμούς του νησιού από το 2003 και δεν επιτρέπει πάνω από δύο ορόφους ακόμα κι αν το κτίριο ανεγείρεται σε πλαγιά.
Η διαμάχη γύρω από τη συγκεκριμένη οικοδομή ξεκίνησε πριν από μερικούς μήνες. Η άδειά της αφορούσε την κατασκευή διώροφου κτιρίου με υπόγειο, όμως έπειτα από καταγγελία ανακλήθηκε καθώς το προστατευτικό προεδρικό διάταγμα που θεσπίστηκε το 2003 για τους παραδοσιακούς οικισμούς της Αμοργού ορίζει ότι τα κτίρια δεν πρέπει να ξεπερνούν τους δύο ορόφους «σε προβολή», δηλαδή να μη χρησιμοποιούνται οι κλίσεις του νησιού για να προστίθενται «ξαπλωμένοι» όροφοι. Ακολούθησε γνωμοδότηση του ΚΕΣΥΠΟΘΑ τον Ιούνιο και μια αντίστοιχη από το υπουργείο Ναυτιλίας, που αποφάνθηκαν ότι στο νησί πρέπει να ισχύσουν οι γενικότεροι κανόνες του νέου οικοδομικού κανονισμού (ΝΟΚ), καθώς η συγκεκριμένη διάταξη στο προεδρικό διάταγμα δεν έχει εξειδικευτεί.
Οπως επισημαίνει η ΕΛΛΕΤ σε επιστολή της προς τον γενικό γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού (και πρόεδρο του ΚΕΣΥΠΟΘΑ) Ευθύμη Μπακογιάννη, «από την έκδοση του προεδρικού διατάγματος το 2003, η αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία Νάξου εφαρμόζει τα ύψη των κτιρίων έτσι ώστε η προβολή του τελικού ύψους του κτίσματος να μην ξεπερνάει τους δύο ορόφους και το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος, θέση με την οποία συντάσσεται και ο Δήμος Αμοργού, όπως και οι μηχανικοί του νησιού οι οποίοι κλήθηκαν να τοποθετηθούν στην Επιτροπή Περιβάλλοντος του δήμου. Η ΕΛΛΕΤ, η οποία έχει ασχοληθεί από μακρού χρόνου με θέματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στην Αμοργό και πρόσφατα με μελέτη για τη φέρουσα ικανότητα του νησιού, συμμερίζεται την ανησυχία του δήμου ότι η γενίκευση της υπόψη γνωμοδότησης απειλεί με αλλοίωση τη φυσιογνωμία των παραδοσιακών οικισμών του νησιού.
Οι αναιτιολόγητες αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο οδηγούν σε θεσμική αβεβαιότητα τους πολίτες και φαλκιδεύουν τις προσπάθειες της Πολιτείας να πείσει τις τοπικές κοινωνίες για την ανάγκη συμμόρφωσης με τους κανονισμούς, και είναι πολύτιμη η συνεισφορά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης όταν συντάσσεται με την πολιτική προστασίας».
Η ΕΛΛΕΤ καλεί τον κ. Μπακογιάννη να επανεξετάσει τη γνωμοδότηση, «ώστε ανάλογες ερμηνείες να μην αποτελέσουν αφετηρία για την αποδόμηση του προστατευτικού πλαισίου της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και του οικιστικού τοπίου των Κυκλάδων, που είναι ανεκτίμητος θησαυρός για τη βιώσιμη ανάπτυξη του Αιγαίου».
Προηγήθηκε απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Αμοργού, που ζήτησε να μην αυξηθούν με έμμεσο τρόπο τα ύψη των οικοδομών στο νησί. «Ο Δήμος Αμοργού εκφράζει ως διαμαρτυρία την αντίθεσή του στις γνωμοδοτήσεις – ερμηνείες που έχουν δοθεί στο θέμα των όρων δόμησης σε παραδοσιακούς οικισμούς, όπως του νησιού μας, από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες που αναφέρθηκαν παραπάνω, ζητώντας παράλληλα να εξακολουθούν να εφαρμόζονται αυτά που εφαρμόζονταν όλα τα χρόνια μέχρι τώρα από την αρμόδια υπηρεσία δόμησης Δήμου Νάξου», αναφέρει η απόφαση.
Με την άποψη αυτή συντάχθηκε και ο Σύλλογος Νήσος Αμοργός. «Μετά το 2003, δεν γίνονται πολυώροφα κτίρια στην Αμοργό, πόσο μάλλον στους παραδοσιακούς της οικισμούς, πράγμα το οποίο είναι όχι μόνο σημαντικό αλλά και καθοριστικό για τη διατήρηση και την ανάδειξη της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της Αμοργού και γενικότερα των Κυκλάδων. Η νέα ερμηνεία του νόμου κατακρεουργεί την παραδοσιακή μορφή των μελλοντικών κτιρίων, δημιουργώντας νόμιμα πολυώροφα κτίρια εφόσον το ύψος τους θα υπολογίζεται κάθετα σε σχέση με το έδαφος, δίνοντας δυνατότητα να χτιστούν οικοδομές με πάνω από δύο ορόφους σε οικόπεδα με μεγάλη κλίση», αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο σύλλογος.