«Ελπίζω και εύχομαι αυτό βραβείο να εμπνεύσει όλους εμάς που βρισκόμαστε εδώ σήμερα, ώστε να βρούμε το θάρρος και το όραμα που χρειάζεται για να διασφαλίσουμε ότι ο διάλογος και η κατανόηση θα υπερισχύουν πάντα έναντι της μικροψυχίας και των προκαταλήψεων», τόνισε ο Μίκαελ Μπάρενμποϊμ, μιλώντας στη Θεσσαλονίκη, στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Τρίτης, στο μνημείο της Ροτόντας, παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, αποδεχόμενος το βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ», εκ μέρους του πατέρα του κορυφαίου πιανίστα και μαέστρου, Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ.
Μια από τις πιο επιδραστικές μορφές της διεθνούς μουσικής σκηνής, ο Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ έχει διακριθεί όχι μόνο για το μουσικό του έργο, αλλά και για τις πρωτοβουλίες του σε θέματα ειρήνευσης και κατανόησης των λαών, με κορυφαία τη δημιουργία της West-Eastern Divan Orchestra, μιας ορχήστρας κλασικής μουσικής την οποία απαρτίζουν Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι.
Η αιφνίδια επιδείνωση της υγείας του Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ, που αφορά σε σοβαρή νευρολογική πάθηση όπως πρόσφατα ανέφερε και ο ίδιος με δημόσια ανακοίνωση, δεν του επέτρεψε να παραστεί και να παραλάβει το βραβείο, αν και όπως σημείωσε ο γιος του, ανυπομονούσε να έρθει για να το παραλάβει αυτοπροσώπως.
«Το φετινό βραβείο αναγνωρίζει το ρόλο της τέχνης στο διαπολιτισμικό διάλογο. Ο πατέρας μου είναι παθιασμένος με αυτήν την ιδέα εδώ και πολλές δεκαετίες», τόνισε ο Μίκαελ Μπάρενμποϊμ και έκανε μια αναδρομή στην πορεία της Ορχήστρας από τη δημιουργία της το 1999 από τον Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ και τον Παλαιστίνιο μελετητή λογοτεχνίας Έντουαρντ Σαϊντ, μέχρι σήμερα.
Ο Μίκαελ Μπάρενμποϊμ χαρακτήρισε την Ορχήστρα «φάρο ανθρωπισμού στο αντίποδα της εχθρότητας και του πολέμου», σημειώνοντας ότι «κάθε ένας από τους μουσικούς δίνει το δικό του παράδειγμα ευρύτητας πνεύματος, εξωστρέφειας, διαλόγου και θέλησης για συνεργασία και συνεννόηση και με κάθε συναυλία που δίνει αυτή η ορχήστρα στέλνει ένα κάλεσμα για αμοιβαία κατανόηση».
ΠτΔ: Δεν δίστασε ποτέ να εκφράσει τις ιδιαίτερα θαρραλέες απόψεις του
«Έναν έξοχο πιανίστα αλλά και ταυτόχρονα έναν μέγα ανθρωπιστή, έναν γενναίο διανοούμενο και έναν βαθύτατα δημοκρατικό πολίτη», χαρακτήρισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου τον αρχιμουσικό Ντάνιελ Μπάρενμπόιμ,
«Με χαρά απονέμω σήμερα το βραβείο ‘Αυτοκράτειρα Θεοφανώ’, που φέτος εστιάζει στην τέχνη, σε μια προσωπικότητα του κύρους και της εμβέλειας του Ντάνιελ Μπάρενμπόιμ», είπε η κ. Σακελλαροπούλου και συνέχισε: «Κορυφαίος μαέστρος, τον οποίο είχαμε την ευτυχία να απολαύσουμε και στην Ελλάδα, με τις περισσότερες ίσως ηχογραφήσεις από οποιονδήποτε άλλον στο ενεργητικό του, έξοχος πιανίστας, μουσικός διευθυντής πολλών ορχηστρών και φεστιβάλ, με κύρια την Σταατσκαπέλε του Βερολίνου, εμπνευστής ‘του μείγματος δέους και ενεργητικού θάρρους’ με τον οποίο αντιμετωπίζουν τα μέλη της τη μουσική και διαμορφωτής του καθηλωτικού της ήχου, είναι ταυτόχρονα ένας μέγας ανθρωπιστής, ένας γενναίος διανοούμενος, ένας βαθύτατα δημοκρατικός πολίτης. Μια πληθωρική, ασυνήθιστη φυσιογνωμία, όχι μόνο προικισμένη με εξαιρετικά χαρίσματα – τέλεια μνήμη, λαμπρή δεξιοτεχνία, ακαταμάχητο τρόπο να κερδίζει το κοινό, αλλά κυρίως απεριόριστη αγάπη για τη μουσική, ‘τη μουσική σαν τρόπο ζωής’, όπως λέει – αλλά και ικανή να αψηφήσει και να υπερβεί συμβάσεις και εμπόδια».
«Ο Ντάνιελ Μπάρενμπόιμ δεν δίστασε ποτέ να εκφράσει ιδιαίτερα θαρραλέες απόψεις», τόνισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας – και εξήγησε: «Αλλοτε υποστηρίζοντας σθεναρά την παρουσίαση της μουσικής του Βάγκνερ στο Ισραήλ, θεωρώντας ότι η πολιτιστική ζωή δεν μπορεί να κυβερνάται από ταμπού και απαγορεύσεις που εναντιώνονται στην κριτική κατανόηση των έργων τέχνης και των δημιουργών τους˙ άλλοτε πολεμώντας τη διάχυτη παρουσία του αντισημιτισμού στην πολιτιστική πολιτική της Γερμανίας˙ άλλοτε δημοσιοποιώντας τη δυσφορία του για την επεκτατική δραστηριότητα του Ισραήλ και, ασφαλώς, παρουσιάζοντας την πρώτη συναυλία που έδωσε ποτέ Ισραηλινός στη δυτική όχθη, στο Πανεπιστήμιο BirZeit, μετά από πρόταση του φίλου του και ουσιαστικού συνομιλητή του, Έντουαρντ Σαΐντ».
«Η στενή φιλία του Ντάνιελ Μπάρενμπόιμ με τον πρόωρα χαμένο στοχαστή του πολιτισμού, Έντουαρντ Σαΐντ, αυτόν τον εμβριθή αναλυτή της σχέσης κουλτούρας και κοινωνίας, ιδίως σε σχέση με ζητήματα οριενταλισμού – ενός γνωστικού πεδίου στο οποίο υπήρξε πρωτοπόρος – αλλά και μουσικό, εκδηλώθηκε με ιδιαίτερα γόνιμο τρόπο το 1999, όταν η Βαϊμάρη ήταν Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης και γιόρταζε τα 250 χρόνια από τη γέννηση του Γκαίτε. Στο πνεύμα ακριβώς του πολυδιάστατου αυτού συγγραφέα και διανοητή, ο οποίος, ανακαλύπτοντας την περσική ποίηση, έγραψε μια εκπληκτική σειρά από ποιήματα με τίτλο ‘West-östlicher Divan, Δυτικό-ανατολικό ντιβάνι’ διατρανώνοντας ότι η τέχνη δεν είναι παρά το ταξίδι προς τον ‘Αλλο, οι δύο φίλοι συνέπηξαν μια ορχήστρα από ‘Αραβες και Ισραηλίτες μουσικούς και της έδωσαν αυτόν ακριβώς τον τίτλο. Αρνούμενοι και οι δύο την κυρίαρχη σήμερα τάση της ‘πολιτισμικής μισαλλοδοξίας’, όπως πολύ εύστοχα την όρισε ο μαέστρος, δηλαδή τον διαχωρισμό των ανθρώπων με κριτήριο το έθνος ή τη θρησκεία και την απόρριψη των πολιτισμικών αξιών που τους καθορίζουν, έκαναν, μέσω της μουσικής, ένα αποφασιστικό βήμα προς τη συνεργασία, τη συνύπαρξη, τον διαπολιτισμικό διάλογο, την ψύχραιμη αντιμετώπιση των συλλογικών παθών. Είκοσι τρία χρόνια από την ίδρυσή της, έχοντας να επιδείξει πλουσιότατο συναυλιακό έργο και συμπράξεις με σημαντικούς σολίστες, όπως η Αν-ΣοφίΜούτερ, ο Γιο Γιο Μα και η Μάρτα’Αργκεριχ, η West-Eastern DivanOrchestra, βασισμένη στην ιδέα της ισότητας, της συμπόρευσης και της δικαιοσύνης, αποδεικνύει, όχι απλώς το στερεότυπο ότι η τέχνη χτίζει γέφυρες, αλλά και ότι ο κοινός σκοπός καταλύει αυθαίρετες γενικεύσεις, προκαταλήψεις και αντιπαλότητες» παρατήρησε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Η κ. Σακελλαροπούλου επισήμανε το γεγονός ότι ο Ντάνιελ Μπάρενμπόιμ, μιλώντας για τις πρώτες συναντήσεις της Divan, φέρνει ένα χαρακτηριστικό και συγκινητικό παράδειγμα και σημείωσε:«Αναφέρεται σε έναν νεαρό Σύρο, που μπαίνοντας στην ορχήστρα, δυσπιστούσε απέναντι σε κάθε Ισραηλινό, θεωρώντας τον ενσάρκωση του κακού, πηγή δεινών για τους ‘Αραβες. ‘Το ίδιο αυτό παιδί’, αφηγείται ο μαέστρος στο βιβλίο ‘Παραλληλίες και παραδοξότητες’, όπου καταγράφονται οι συνομιλίες του για τη μουσική, τη λογοτεχνία και την πολιτική με τον Έντουαρντ Σαΐντ, ‘βρέθηκε να μοιράζεται το μουσικό του αναλόγιο μ’ έναν Ισραηλινό τσελίστα. Προσπαθούσαν να παίξουν την ίδια νότα, με την ίδια κίνηση του δοξαριού, την ίδια δυναμική, τον ίδιο ήχο, την ίδια έκφραση. Προσπαθούσαν να κάνουν κάτι μαζί. Τόσο απλά. Προσπαθούσαν να κάνουν κάτι μαζί, κάτι που τους ενδιέφερε εξίσου, για το οποίο έτρεφαν ένα κοινό πάθος. Έχοντας πετύχει αυτή τη μία νότα, δεν μπορούσαν πια να δουν ο ένας τον άλλον με τον ίδιο τρόπο, με καχυποψία και εχθρότητα, γιατί είχαν μοιραστεί μια εμπειρία’. Αυτή η κοινότητα της εμπειρίας βρίσκεται στην ουσία της δημοκρατίας, κατά τον Μπάρενμπόιμ: ‘Αν επιθυμείς να μάθεις πώς να ζεις σε μια δημοκρατική κοινωνία, τότε καλά θα κάνεις να ενταχθείς σε μια ορχήστρα’, έγραψε τον Μάρτιο του 2001 σε άρθρο του στο New York Review of Books. ‘Γιατί, στο πλαίσιο μιας ορχήστρας, ξέρεις πότε να ηγείσαι και πότε να ακολουθείς. Αφήνεις χώρο για τους άλλους και ταυτόχρονα δεν ντρέπεσαι να διεκδικήσεις μια θέση για σένα τον ίδιο’. Χαιρετίζω λοιπόν σήμερα, αυτόν τον μεγάλο καλλιτέχνη, τον ώριμο πολιτικά άνδρα, τον σθεναρό υπερασπιστή των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Το βραβείο ‘Αυτοκράτειρα Θεοφανώ’ είναι μια μικρή μόνον αναγνώριση της πολυσήμαντης προσφοράς του στον παγκόσμιο πολιτισμό, στην ειρήνευση και την κατανόηση μεταξύ των λαών. Τον τιμάμε με σεβασμό και τον ευχαριστούμε» ανέφερε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Ο πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος Θεοφανώ, Σταύρος Ανδρεάδης, τόνισε ότι στο πρόσωπο του κορυφαίου πιανίστα και μαέστρου και της ορχήστρας «θέλουμε να αναδείξουμε τη δύναμη της τέχνης, να λειτουργήσει σαν διαμεσολαβητής, σαν πλατφόρμα διαλόγου σε διαφορές που τόσο συχνά βλέπουμε να φέρνουν βία και αίμα».
Ο κ. Ανδρεάδης πρόσθεσε ακόμη παρότι το Βραβείο «Θεοφανώ» βρίσκεται στο ξεκίνημά του, «έχει ήδη δώσει με σαφήνεια το στίγμα του, στρέφοντας δυναμικά το βλέμμα στους ανθρώπους, τους φορείς και τις πρωτοβουλίες της ευρωπαϊκής, αλλά και της παγκόσμιας κοινωνίας που συμβάλλουν στην αμοιβαία κατανόηση, την κοινή συνεργασία και την αντιμετώπιση των προκλήσεων της σύγχρονης εποχής».
Ο πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής Χέρμαν βαν Ρομπάι, ομότιμος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, εξήρε την επιλογή της Ροτόντας ως χώρου απονομής των Βραβείων Θεοφανώ. «Αυτός ο χώρος θα πρέπει να είναι το σπίτι, ο ναός της ειρήνης», είπε και μίλησε για το ταλέντο του Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ και την αποστολή του στη ζωή να μεταφέρει μέσω της μουσικής το μήνυμά του στον κόσμο, για συμφιλίωση, ειρήνη και αρμονία. «Ο Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ είναι κάτοχος διαβατηρίου που έχει εκδοθεί από την ίδια την ανθρωπότητα», τόνισε.
«Αυτό το βραβείο για μένα συμβολίζει την αισιοδοξία που βγάζει η Θεσσαλονίκη, μια αισιοδοξία που αντικατοπτρίζει μια μεγάλη αυτοπεποίθηση, που μπορεί να κοιτάζει τον κόσμο με έναν τρόπο εξωστρεφή», σημείωσε ο συντονιστής της εκδήλωσης, δημοσιογράφος- διευθυντής της εφημερίδας «Καθημερινή» Αλέξης Παπαχελάς, προσθέτοντας ότι «με πολύ πείσμα ο Σταύρος Ανδρεάδης έχει καταφέρει να κάνει το βραβείο “Θεοφανώ”, θεσμό».
Στην απονομή του βραβείου «Θεοφανώ» παραβρέθηκαν, μεταξύ άλλων, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, ο υφυπουργός Εσωτερικών αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας Θράκης Σταύρος Καλαφάτης, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας, εκπρόσωποι του επιχειρηματικού και πολιτιστικού κόσμου.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης προβλήθηκε βίντεο για την West-Eastern Divan Orchestra, η οποία έχει λάβει το 2016 τον τίτλο του Global Advocate for Cultural Understanding από τα Ηνωμένα Έθνη, μια μικρού μήκους ταινία για το Μνημείο Ροτόντα και το Βραβείο Θεοφανώ, ενώ η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με το οκτέτο του Φέλιξ Μέντελσον από τα μέλη της West-Eastern Divan Orchestra.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr